Του Απόστολου Σκουμπούρη
Έξι μέρες να εργάζεσαι και την έβδομη να ξεκουράζεσαι. Η εντολή του Σαββάτου ήταν μία από τις Δέκα Εντολές και όριζε τα εξής: «Να θυμάσαι την ημέρα τού Σαββάτου, για να την αγιάζεις· Έξι ημέρες να εργάζεσαι, και να κάνεις όλα τα έργα σου· η ημέρα, όμως, η έβδομη είναι Σάββατο του Κυρίου του Θεού σου· να μην κάνεις σ’ αυτή κανένα έργο...
Αυτή η… ρήση που αναφέρεται στην Αγία Γραφή (Έξοδος 20:8-11), έχει «καταγωγή» από μια άλλη εποχή, μια άλλη κοινωνία. Οι σύγχρονες κοινωνίες, δεν είναι κάτω από… θεοκρατικό καθεστώς, αλλά το Σύνταγμα, οι νόμοι και τα ευρύτερα δημοκρατικά καθεστώτα, ορίζουν το εργασιακό δίκαιο για όλους.
Μάλιστα, το… σύγχρονο σύστημα, έχει αλλάξει μερικώς τη διάταξη και έχει καθιερώσει – στις περισσότερες περιπτώσεις - το… πέντε ημέρες να εργάζεσαι και τις δύο να ξεκουράζεσαι. Ποιες όμως είναι αυτές οι ημέρες; Είναι οπωσδήποτε Σάββατο και Κυριακή;
Και μπορεί να ισχύσει αυτό για όλους όσοι είναι σε μισθωτή, εξαρτημένη εργασία; Πρέπει να υπάρχει νόμος που θα ορίζει για ποιους θα ισχύει η αργία της… Κυριακής και ποιους όχι; Έχει ηθικό «πάτημα» ένας τέτοιος νόμος;
Το εμπόριο αλλάζει και εξελίσσεται, όπως εξελίσσονται και οι καταναλωτικές συνήθειες, όπως αλλάζει η κοινωνία, όπως αλλάζουν οι κουλτούρες μέσα στην κοινωνία. Και εδώ προκύπτουν διάφορα καίρια ερωτήματα.
Έχει τα ίδια δικαιώματα ένας εργαζόμενος στην εστίαση με έναν εργαζόμενο στην πώληση ρούχων; Υπάρχουν στεγανά – πέραν της τήρησης του εργασιακού νόμου κατά 100% - στο χώρο του εμπορίου; Πρέπει να υπάρχουν τέτοια στεγανά με απαγορεύσεις σε ωράρια ή μέρες λειτουργίας, αν τηρούνται όλοι οι εργασιακοί νόμοι από την πλευρά των εργοδοτών;
Γιατί στην Ελλάδα έχει δαιμονοποιηθεί ο χώρος του εμπορίου – όταν μιλάμε για μεγάλες αντιπροσωπείες ή εγχώρια και διεθνή brands, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη… ανοχή και κατανόηση στη μικρή βιοτεχνία, στο ψιλικατζίδικο ή στο κρεοπωλείο του κυρ Κώστα;
Μπορούν οι απαγορεύσεις να οδηγήσουν σε καλύτερες συνθήκες εργασίας τους εργαζομένους; Τι έχει δείξει η εμπειρία από το παρελθόν;
Έχει ένας ντελιβεράς τα ίδια δικαιώματα με μια πωλήτρια; Επιτρέπεται ο ντελιβεράς να εργάζεται Κυριακές; Νύχτες; Επιτρέπεται να εργάζεται αργίες, σε περίπτωση που το κατάστημά του είναι ανοικτό;
Στις αερομεταφορές τι γίνεται; Πρέπει να εργάζονται Κυριακές, νύχτες και αργίες ή υπάρχει απαγόρευση; Θα ωφελούσε σε τίποτα αν υπήρχε απαγόρευση πτήσεων τις Κυριακές; Θα ήταν υπέρ των κοινωνιών αν οι πιλότοι, οι αεροσυνοδοί και οι τεχνικοί αεροσκαφών δεν εργάζονται τις Κυριακές;
Στη βαριά βιομηχανία της χώρας, στον τουρισμό τι γίνεται; Εκεί υπάρχουν… ωράρια, Σάββατα και Κυριακές; Γιατί στα νησιά είναι ανοικτά όλα τα σούπερ μάρκετ όλη την ημέρα καθημερινά και τα Σαββατοκύριακα; Γιατί στα νησιά και σε άλλες περιοχές υπάρχουν καταστήματα που δεν κλείνουν ποτέ, λειτουργώντας όλο το 24ωρο;
Γιατί ένα σουβλατζίδικο στη Χερσόνησο της Κρήτης, στη Μύκονο ή τη Σαντορίνη επιλέγει να λειτουργεί όλο το 24ωρο; Είναι καλύτερα που απασχολεί τρεις βάρδιες από 3-4 άτομα στη βάρδια, ή θα ήταν καλύτερο να έχει – δια νόμου – μόνο δύο βάρδιες, άρα λιγότερους εργαζόμενους; Είναι καλύτερο για έναν πολίτη να έχει εργασία, έστω και νυχτερινή – αν είναι επιλογή του, ή να μην έχει καθόλου εργασία ενώ δεν είναι επιλογή του;
Γιατί οι ταμίες των διοδίων δουλεύουν και Κυριακές και νύχτες; Γιατί έχει δαιμονοποιηθεί το κομμάτι των μεγάλων επιχειρήσεων και του εμπορίου; Γιατί υπάρχει αυτή η… ιδιότυπη ταξική διαχωριστική γραμμή μεταξύ του (λιανικού) εμπορίου και της εστίασης – διασκέδασης; Ποιος ορίζει τη… σοβαρότητα του επαγγέλματος, ώστε να… επιτρέπει και να οριοθετεί τα ωράρια και τις ημέρες λειτουργία τους;
Οι εργαζόμενοι στην εταιρεία Δρομέας ή στην εταιρεία ΚριΚρι έχουν… λιγότερα δικαιώματα από τους εργαζομένους στο εμπόριο ρούχων ή παιχνιδιών; Γιατί, αν πρέπει να βγει μια μεγάλη παραγγελία για το γερμανικό στρατό από την εταιρεία Δρομέας, ίσως χρειαστεί να δουλέψουν τα τμήματα διπλοβάρδια, ή και Κυριακές;
Η περίπτωση της Jumbo
Η εταιρεία Jumbo, όπως ανακοίνωσε επίσημα μέσω της ιστοσελίδας της, αποφάσισε να ανοίγει όλες τις Κυριακές τα καταστήματά της σε Πρέβεζα και Κατερίνη, ανοίγοντας τον… Ασκό του Αιόλου, καθώς πρόκειται για μεγάλη και αναγνωρίσιμη αλυσίδα.
«Aγαπητοί μας πελάτες σας ενημερώνουμε ότι από τον Ιανουάριο, όλες τις Κυριακές το κατάστημά μας θα είναι ανοιχτό με ωράριο λειτουργίας 11.00 - 18.00» αναφέρει σε μήνυμά της η αλυσίδα Jumbo, καλωσορίζοντας τους πελάτες της στο νεοσύστατο κατάστημά της στην Κατερίνη, ενώ σε ανάλογο καλωσόρισμα προέβη και στην Πρέβεζα.
Η διοίκηση της Jumbo δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αξιοποιεί τη μεταβίβαση στις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις της ευθύνης για τη λειτουργία των καταστημάτων και άλλες Κυριακές, πλην των οκτώ που ορίζει η νομοθεσία. Να ορίζει δηλαδή η εκάστοτε τοπική αυτοδιοίκηση τις… ανάγκες της περιοχής, ώστε αυτή – σε συνεργασία με τους δημότες της – να οριοθετεί το αν θα λειτουργούν τα καταστήματα Κυριακές, αργίες, νύχτες (όπως στα νησιά) κ.λπ.
Άλλωστε, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν μικρές τοπικές εμπορικές επιχειρήσεις που λειτουργούν κατά το δοκούν τις Κυριακές στις συγκεκριμένες περιοχές, χωρίς να έχουν υπάρξει αντιδράσεις. Αναφερόμαστε σε επιχειρήσεις… λιανικού εμπορίου, ρούχων κ.λπ. καθώς επιχειρήσεις εστίασης, διασκέδασης και καφέ, ως γνωστόν, λειτουργούν υπό πλήρη… ελευθερία και τώρα και ανέκαθεν.
Τι λέει ο νόμος
Σημειώνεται ότι έχουν αρθεί παλαιότεροι περιορισμοί και επιτρέπεται πλέον υπό προϋποθέσεις η λειτουργία των καταστημάτων και άλλες Κυριακές με την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου και την προσθήκη της εξής παραγράφου σε αντικατάσταση της παρ. 2 του άρθρου 16 του ν. 4177/2013:
«Με αιτιολογημένη απόφαση του κατά τόπον αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη, η οποία εκδίδεται μετά από διαβούλευση με τοπικούς και συλλογικούς φορείς και ισχύει από το επόμενο έτος από τη δημοσίευσή της, ορίζονται με σαφή τρόπο οι περιοχές, στις οποίες επιτρέπεται προαιρετικά η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων και άλλες Κυριακές, πλην των αναφερομένων στις παραγράφου 1 και 1Α, λαμβανομένων υπόψη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων που σχετίζονται με την οικονομική δραστηριότητα της περιοχής.
Η απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη δύναται να αναθεωρείται ετησίως κατά το μήνα Δεκέμβριο και ισχύει για το επόμενο έτος από τη δημοσίευσή της. Σε περίπτωση μη έκδοσης απόφασης διατηρείται σε ισχύ η προηγούμενη ρύθμιση μέχρι την αντικατάστασή της από νεότερη».
Αντιδράσεις φορέων και βουλευτών
Ήδη οι αντιδράσεις για τη Jumbo είναι πολλές, καθώς Βουλευτές και συνδικαλιστικοί φορείς της περιοχής έχουν ξεσηκωθεί καταγγέλλοντας την εν λόγω απόφαση, ενώ το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο του Νομού Πρεβέζης ζητά άμεση ανάκληση της απόφασης, στέλνοντας και επιστολή προς την Επιθεώρηση Εργασίας Πρέβεζας.
Επίσης, 38 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν σχετική ερώτηση προς το υπ. Ανάπτυξης και Εργασίας σημειώνοντας πως βάσει των αντιδράσεων «δεν προκύπτει ότι έχει υπάρξει διαβούλευση με τοπικούς και συλλογικούς φορείς, ώστε να εκδοθεί αιτιολογημένη απόφαση για την προαιρετική λειτουργία και άλλες Κυριακές» και ρωτούν τι προτίθενται να κάνουν σε περίπτωση που δεν έχει τηρηθεί η νομοθετική πρόβλεψη.
Επιπλέον, σημειώνουν πως «η απόφαση της επιχείρησης Jumbo για λειτουργία του υποκαταστήματός της στην Πρέβεζα όλες τις Κυριακές του έτους δημιουργεί, ανατροπή στην ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής των εργαζόμενων της επιχείρησης, συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού».
Ο φόβος των αντιδράσεων από «ακτιβιστές»
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, πολλές επιχειρήσεις θα έβλεπαν με καλό μάτι το άνοιγμα του καταστήματος ή των καταστημάτων τους τις Κυριακές, όμως φοβούνται τις αντιδράσεις των διαφόρων συνδικαλιστών, υπομένοντας… πειθήνια μια κατάσταση που – εμπορικά – κρίνουν ότι δεν τους συμφέρει.
Όμως, επιλέγουν «βουβά» και μοιρολατρικά να μη μπουν καν στη διαδικασία της Κυριακής, φοβούμενες τις αντιδράσεις των «ακτιβιστών» που χτυπούν κατά το δοκούν, σύμφωνα με τον… κώδικα δικαιοσύνης που έχουν εγκολπωθεί.
Συχνές άλλωστε είναι οι επιθέσεις των… ακτιβιστών είτε σε μεγάλα εμπορικά κέντρα σε… κανονικές ώρες λειτουργίας, είτε σε πρωτοβουλίες όπως οι… λευκές νύχτες που συχνά οργανώνουν διάφορες περιοχές ή συνοικίες, όπου τα καταστήματα μένουν ανοικτά έως αργά το βράδυ ή και μετά τα μεσάνυχτα, μέσα από ένα γιορτινό περιβάλλον εξωστρέφειας, γιορτής και μουσικών και άλλων εκδηλώσεων.
