Ειδήσεις όπως η θετική έκπληξη του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2023, η αναβάθμιση του outlook της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Standard & Poor’s, η εκρηκτική ζήτηση για το 30ετές ομόλογο και η αναγνώριση από τη Scope Ratings των προσπαθειών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε δημοσιονομικό επίπεδο, αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σωστή οικονομική τροχιά.
Μπορεί να μην αποτελούν game changers για το μέλλον της χώρας, ούτε να δίνουν άμεσες λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι πολίτες, όμως υποδηλώνουν ότι η μικρή οικονομία της Ελλάδας, που βίωσε μία τόσο μεγάλη σε έκταση και διάρκεια κρίση την περασμένη δεκαετία, έχει καταφέρει να αλλάξει επίπεδο.
Μπορούμε να πετύχουμε ακόμη περισσότερα στο μέλλον; Ναι, είναι η απάντηση, ωστόσο πιθανό πισωγύρισμα, με επιδοματικές πολιτικές και παροχές πάνω από τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας, θα μπορούσε να μας βάλει ξανά σε περιπέτειες.
Κατ’ αρχάς, το καλό είναι ότι πλέον η ελληνική οικονομία δεν κάνει πρωτοσέλιδα στον διεθνή Τύπο για τα ελλείμματα και τις κακές οικονομικές της επιδόσεις. Αντιθέτως, χρησιμοποιείται από αναλυτές, όπως της Scope Ratings, ως παράδειγμα για το γεγονός ότι αντιμετωπίζει με επιτυχία τις δημοσιονομικές προκλήσεις.
Η αναφορά της Scope Ratings είναι χαρακτηριστική της αλλαγής κλίματος απέναντι στην Ελλάδα: «Ανησυχούμε για τις υπερχρεωμένες χώρες με υψηλά πρωτογενή ελλείμματα και κυβερνήσεις που λειτουργούν σε ιδιαίτερα κατακερματισμένα πολιτικά περιβάλλοντα και δυσκολεύονται να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις», σημειώνει ο οίκος.
Για ποιον χτυπάει η καμπάνα; Πριν από λίγα χρόνια θα ήταν δεδομένο ότι τα «βέλη» της Scope αφορούν την Ελλάδα. Κι όμως, η Ελλάδα απέδειξε και το 2023 ότι η δημοσιονομική της κατάσταση έχει αναβαθμιστεί σημαντικά. Το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στο 1,9% του ΑΕΠ, πολύ υψηλότερα από το 1,1% που είναι η επίσημη (και πάντα συντηρητική, τουλάχιστον την τελευταία 5ετία) πρόβλεψη του προϋπολογισμού. Παράλληλα, το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας δεν ξεπέρασε το 1,6% του ΑΕΠ, όταν ο στόχος ήταν για έλλειμμα 2,1% του ΑΕΠ.
Οι υπερχρεωμένες χώρες με υψηλά ελλείμματα που αδυνατούν να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις, στις οποίες αναφέρεται η Scope, είναι η Γαλλία και το Βέλγιο. Και αυτό γιατί χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Κύπρος, έχουν εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που οδήγησαν σε πιο ευνοϊκή μακροοικονομική τροχιά, κάτι που για τη χώρα μας φαίνεται ξεκάθαρα στις δημοσιονομικές της επιδόσεις.
Μάλιστα, η Scope δίνει αρνητικό outlook για Γαλλία και Βέλγιο, υποστηρίζοντας ότι δεν έχουν πλήρως κατανοήσει τα οικονομικά τους προβλήματα. Διότι οι κυβερνήσεις των δύο χωρών εφαρμόζουν πολιτικές που στοχεύουν στη σταθεροποίηση του χρέους (και όχι στη μείωση), γεγονός που σημαίνει ότι στην πρώτη μεγάλη κρίση, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα αυξηθεί σημαντικά.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα εμφανίζει τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ευρώπη και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει θέσει στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα στο 2,2% το 2024, με το ΑΕΠ να ανεβαίνει στα 231 δισ. ευρώ και τον λόγο χρέος προς ΑΕΠ να υποχωρεί στο 154%.
Πολύ θετικό για την Ελλάδα είναι και το μήνυμα της S&P. Ο μεγαλύτερος οίκος αξιολόγησης των παγκόσμιων αγορών έβαλε το ελληνικό αξιόχρεο στον προθάλαμο της αναβάθμισης, μόλις 6 μήνες μετά την πολυπόθητη αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα. Είναι πολύ σημαντικό ότι η S&P πιστεύει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε τροχιά επίτευξης ακόμη πιο σημαντικών δημοσιονομικών στόχων, παρά το γεγονός ότι η Moody’ s δεν έχει ακόμη πειστεί να δώσει στη χώρα μας το «investment grade». Το μήνυμα της S&P είναι σαφές και λέει ότι η Ελλάδα συνεχίζει να βάζει σε τάξη τα οικονομικά της.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η πορεία της ελληνικής οικονομίας στο εξής θα μοιάζει με… βόλτα στο πάρκο. Οι καλές δημοσιονομικές επιδόσεις πρέπει να συνεχιστούν για να έχουν νόημα οι θυσίες του παρελθόντος. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα συνεχίζει και εμφανίζει το δεύτερο υψηλότερο χρέος (ως ποσοστό του ΑΕΠ) στον κόσμο και καλείται να βρει λύσεις στο αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο που τίθεται σε εφαρμογή από φέτος.
Ένα πλαίσιο που παρά τις διευκολύνσεις που παρέχει σε σύγκριση με τους προηγούμενους κανόνες, αναγκάζει την Ελλάδα να πετυχαίνει πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% για τα επόμενα χρόνια. Τέτοιες επιδόσεις με ανεξέλεγκτες επιδοματικές πολιτικές και παροχές, δεν μπορούν να επιτευχθούν.
