Νέο νομοθετικό πλαίσιο με το οποίο αλλάζουν οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών, φέρνει η κυβέρνηση στη Βουλή.
Ο υφιστάμενος νόμος ο οποίος είχε επιβληθεί μετά τις υποδείξεις των δανειστών, είχε δημιουργήσει έναν «σφικτό εναγκαλισμό» των τραπεζών με ξένους τεχνοκράτες. Η είσοδος τους στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών είχε συνοδευτεί από μεγάλες προσδοκίες για την καθιέρωση υψηλών προδιαγραφών στην εταιρική διακυβέρνηση των πιστωτικών ιδρυμάτων, οι οποίες μόνο σε ένα περιορισμένο βαθμό δικαιώθηκαν.
Επιπροσθέτως από τα διοικητικά συμβούλια απομακρύνθηκαν όχι μόνο τραπεζικά στελέχη, αλλά και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου με πολύχρονη πείρα και βαθιά κατανόηση της ελληνικής πραγματικότητας.
Με την εφαρμογή του υφιστάμενου νόμου υπολογίζεται ότι άλλαξε περίπου το 76% των μη εκτελεστικών μελών των διοικητικών συμβουλίων, με τη συντριπτική πλειονότητα των νέων μελών να προέρχεται από τη διεθνή αγορά.
Ωστόσο, όπως αποδέχθηκαν και οι θεσμοί στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν με την Κυβέρνηση, η έλευση τους στα διοικητικά συμβούλια δεν οδήγησε και σε ώσμωση της διαφορετικής κουλτούρας που μετέφεραν στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό Οικονομικών Γ. Ζαββό, με τον νέο νόμο επιδιώκεται ένας εξορθολογισμός των προϋποθέσεων που θα πρέπει να πληρούνται για να συμμετάσχει κάποιος στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών.
Ο νόμος θα προσαρμόζεται στα δεδομένα τα οποία υπάρχουν στα κανονιστικά πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, κυρίως, στα θέματα που αφορούν την τραπεζική ένωση και υπάρχουν συστάσεις της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (Εuropean Banking Authority -EBA). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το fit and proper (η καταλληλότητα) των τραπεζιτών θα αξιολογείται ανάλογα με τη φήμη τους και την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων.
Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι τα κριτήρια επιλογής να είναι πιο ρεαλιστικά όσον αφορά στα απαιτούμενα προσόντα για την επιλογή μελών στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών. Πλέον, εκτιμάται ότι και οι θεσμοί μπορούν να δείξουν μία μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα και ευελιξία στα κριτήρια αυτά, χωρίς τούτο να συνεπάγεται και «έκπτωση ως προς τα χαρακτηριστικά των μελών».
Άλλωστε, σε κάθε περίπτωση οι βασικές προϋποθέσεις θα ακολουθούν τις βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν στην Ευρωζώνη.
Όπως έδειξε η εμπειρία από τις διατάξεις που επιβλήθηκαν μετά το τρίτο Μνημόνιο του ΣΥΡΙΖΑ, με τον Νόμο 4340/2015 μπορεί να χαρακτηρίστηκαν δρακόντειοι, δεν επέφεραν ωστόσο το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Υπενθυμίζεται ότι ο Νόμος αυτός προέβλεπε ότι πως κάθε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου κάθε τράπεζας πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον δέκα χρόνια εμπειρίας σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων ή διαχείρισης επισφαλών περιουσιακών στοιχείων.
Ειδικά τα μη εκτελεστικά μέλη θα πρέπει να έχουν διατελέσει τρία χρόνια ως μέλη Διοικητικού Συμβουλίου σε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα ή σε διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, καθώς και να μην ασκούν, ούτε να τους έχει ανατεθεί κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια σημαντικό δημόσιο λειτούργημα.
Οι προϋποθέσεις κατέληγαν να είναι ασφυκτικές καθώς το Δ.Σ θα έπρεπε να περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις εμπειρογνώμονες ως ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη με επαρκείς γνώσεις και διεθνή εμπειρία τουλάχιστον 15 ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά.
Τα μέλη αυτά δε θα πρέπει να είχαν οποιαδήποτε σχέση με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα δέκα χρόνια και θα προεδρεύουν σε όλες τις επιτροπές.
Πρακτικά ο Νόμος αυτός αντιμετώπιζε συλλήβδην τα στελέχη που εργάζονταν στην Ελλάδα ως δεύτερης κατηγορίας, καθώς υποχρέωνε οι Πρόεδροι διάφορων κρίσιμων για τη διοίκηση (διαχείρισης κινδύνων, περιουσιακών στοιχείων, αμοιβών) των πιστωτικών ιδρυμάτων επιτροπών να είναι ξένοι υπήκοοι.
