Του Γιώργου Φιντικάκη
Κεντρικό ρόλο θα διαδραματίζουν από εδώ και πέρα στη ζωή μας οι αποκρατικοποιήσεις αφού η συνεπής υλοποίησή τους συνιστά και έναν από τους περίφημους όρους για την εφαρμογή του προγράμματος, που με τη σειρά του αποτελεί το πρώτο βήμα για την ελάφρυνση του χρέους, όπως είπε χθες ο επικεφαλής του Εurogroup Jeroen Dijsselbloem.
Στην ουσία, η ερμηνεία αυτή λέει ότι όσο γρηγορότερα επιτυγχάνονται τα προσδοκώμενα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, τόσο αυτό θα προσμετρά θετικά στην υλοποίηση του προγράμματος, και κατ'' επέκταση στη βελτιστοποίηση της εξυπηρέτησης του χρέους σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα καλά λόγια για το πακέτο των ελληνικών μέτρων, ο πρόεδρος του Eurogrοup τα συνόδεψε με δύο αστερίσκους, "απομένει δουλειά στο σκέλος των κόκκινων δανείων και των ιδιωτικοποιήσεων", είπε χαρακτηριστικά.
Δεδομένου ότι για να τύχει της όποιας ελάφρυνσης η Ελλάδα θα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, και συγκεκριμένα "τα NPL's, το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων και το Ασφαλιστικό που ψηφίστηκε χθες", αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία που δίνουν οι δανειστές στην επόμενη γενιά των ελληνικών αποκρατικοποιήσεων.
Στο δια ταύτα, ξέρουμε με βάση το προσχέδιο που διέρρευσε πως θα γίνουν συνολικά 19, εικάζουμε ότι ανάμεσα σε αυτές θα είναι και στρατηγικού χαρακτήρα επιχειρήσεις, και πως όλα αυτά υπό την ομπρέλα ενός Ταμείου όπου το πάνω χέρι θα το έχουν οι δανειστές.
Όχι μόνο επειδή εκείνοι θα διορίζουν τον Πρόεδρο του ανωτάτου οργάνου του νέου Ταμείου, του Supervisory Board, αλλά για τον απλούστατο λόγο ότι ο νέος αυτός οργανισμός αποτελεί την εγγύηση για το δάνειο ύψους 86 δισ. ευρώ που έχει συμφωνήσει η Ελλάδα μέσω του ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).
Εν ολίγοις, το νέο Ταμείο είναι κάτι σαν το "Ιερό Δισκοπότηρο" του 3ου Μνημονίου, το πιο κομβικό από τα συστατικά του στοιχεία, το κλειδί χωρίς το οποίο δεν ξεκλειδώνουν τα δάνεια του ΕSΜ, αφού τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις λειτουργούν ως το collateral γι' αυτά.
Τι εννοεί όμως ο Dijsselbloem όταν λέει ότι απομένει να γίνει ακόμη δουλειά; Πέρα από τα τεχνικά, ο πρόεδρος του Eurogroup, πιθανότατα να υπονοεί και τις πολιτικές δυσκολίες που συνεπάγεται η σύσταση και στελέχωση του νέου Ταμείου.
Δεν είναι για παράδειγμα εύκολα πολιτικά διαχειρίσιμο για καμία κυβέρνηση (καμίας χώρας) αυτός που θα κρατά το τιμόνι των αποκρατικοποιήσεων ενός κράτους για τα επόμενα 30 χρόνια, να διορίζεται από το εξωτερικό. Τον Ιούνιο, κυβέρνηση και θεσμοί θα πρέπει να έχουν "συμφωνήσει" στο πρόσωπό του τιμονιέρη όπως και στα υπόλοιπα μέλη, τα οποία και στη συνέχεια θα κληθούν να επιλέξουν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Η επιλογή των μελών του Δ.Σ. πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο, με σκοπό τον Οκτώβριο το νέο Ταμείο να συνεδριάσει για πρώτη φορά.
Ο Dijsselbloem είναι πολιτικός, γνωρίζει καλά τι σημαίνει το εγχείρημα. Αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να διαχειριστεί πολιτικά ούτε εννέα αποκρατικοποιήσεις, πόσο μάλλον 19, αντιλαμβάνεται επίσης την αμηχανία του Τσακαλώτου. Ηχεί οξύμωρο, αλλά ήταν ο Dijsselbloem που το 2013, ως υπουργός Οικονομικών στην τότε κυβέρνηση Λαϊκού Κόμματος-Εργατικών της Ολλανδίας, ακύρωσε την ιδιωτικοποίηση του ολλανδικού ΑΔΜΗΕ, με το επιχείρημα ότι "προέχει η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος".
Όμως η Ολλανδία δεν είναι η Ελλάδα του 3ου μνημονίου, των δανείων 86 δισ. ευρώ, όπου οι σκληροί της Ευρώπης απαιτούν εγγυήσεις για τα χρήματά τους. Δύσκολο ομολογουμένως θέμα οι αποκρατικοποιήσεις, και θα δοκιμάσουν ακόμη περισσότερο τις πολιτικές αντοχές της κυβέρνησης, όταν θα ανοίξει για τα καλά η συζήτηση για το νέο υπερ-Ταμείο.
Το γνωρίζουν φυσικά και οι Γερμανοί, αυτοί που απαίτησαν τη δημιουργία του Ταμείου, καθώς πιστεύουν πως εφόσον στην Ελλάδα δεν υπάρχει παραγωγή, και αλματώδεις ρυθμοί ανάπτυξης για να αυξηθούν τα έσοδα δεν προβλέπονται στο ορατό μέλλον, μέρος του χρέους θα αποπληρώνεται από πωλήσεις κρατικής περιουσίας.
Αυτός είναι και ο λόγος που σύμφωνα με αυτή την ανάγνωση στα του νέου Ταμείου, οι δανειστές δεν θα κάνουν τη παραμικρή υπαναχώρηση απέναντι στη κυβέρνηση. Άλλωστε, σύμφωνα με μια άλλη ανάγνωση, οι της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν ένα από τα εισιτήρια για να παραμείνουν στην εξουσία, αφού πρέπει να εφαρμόσουν όσα υπέγραψαν.
Υπό αυτό πάντα το πρίσμα, ίσως να μην είναι εκτός τόπου τα σενάρια ότι όταν γίνει ο περίφημος ανασχηματισμός, ηγετικά στελέχη θα δώσουν τη θέση τους στα παραγωγικά υπουργεία σε τεχνοκράτες για να κάνουν εκείνοι τη "βρώμικη δουλειά"….
