Η εικόνα στην αγορά των καυσίμων είναι λες και ο χρόνος έχει «παγώσει». Η εικόνα που μεταφέρουν οι εκπρόσωποι των ίδιων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον χώρο, είναι η ίδια δυστοπική κατάσταση, με υψηλή παραβατικότητα, που κατήγγειλαν και πριν πέντε, δέκα και δεκαπέντε χρόνια. Ένα ατελείωτο πάρτι λαθρεμπορίου, χωρίς σημάδια εξυγίανσης στην πορεία των ετών.
Τα ποσοστά στις πειραγμένες αντλίες παραμένουν υψηλά, οι έρευνες που κατά καιρούς κάνει το Πολυτεχνείο καταλήγουν στα ίδια πάνω - κάτω συμπεράσματα, τα στοιχεία από τα συστήματα εισροών - εκροών καυσίμων, που δείχνουν ποιος πουλάει σε ποιόν και τι ποσότητες, αναξιοποίητα.
Εταιρείες που εκδίδουν εικονικά τιμολόγια, κλέψιμο στην αντλία που φτάνει και το 21% σε σχέση με την ποσότητα που πληρώνει ο πελάτης, πετρέλαιο θέρμανσης και ναυτιλίας (αδασμολόγητο) που πωλούνται ως κίνησης, καύσιμα που ενώ δηλώνονται ως εξαγωγές, καταλήγουν σε πρατήρια εντός της χώρας, σλέπια που αντί να ανεφοδιάζουν πλοία με ναυτιλιακό καύσιμο, το μεταφέρουν στα πρατήρια για να πουληθεί ως καύσιμο κίνησης, εργαστήρια με διαλύτες για τη νοθεία που δουλεύουν κάτω από τη «μύτη» του κρατικού μηχανισμού.
Εικόνα που ελάχιστα έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία, κάνοντας τον καθένα να αναρωτιέται ποια είναι η δυσκολία να χτυπηθεί η παραβατικότητα, η οποία, σύμφωνα με έρευνα του Πολυτεχνείου για τα πρατήρια της Αττικής, όπου και συγκεντρώνεται το 50% της πανελλαδικής κατανάλωσης, δείχνει να διογκώνεται.
Εφόσον αληθεύουν τα στοιχεία ότι το «κλέψιμο» με τις πειραγμένες αντλίες ξεπερνά κατά μέσο όρο το 21%, έναντι 10% και 15% παλαιότερα, και ενώ μια φυσική απόκλιση κινείται στο 1%, το πρόβλημα μεγαλώνει. Εν ολίγοις οι καταναλωτές πληρώνουν για καύσιμο που δεν μπαίνει ποτέ στο ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου τους, κοντά στα 120 κατ ευρώ, το κράτος χάνει από το λαθρεμπόριο σε ετήσια βάση 250-300 εκατ. κι όλα αυτά για ένα θέμα που η πολιτεία γνωρίζει πολύ καλά με τους παραβάτες να δουλεύουν κάτω από τη μύτη του κατακερματισμένου κρατικού μηχανισμού, αφού η αρμοδιότητα εμπίπτει σε τρία διαφορετικά υπουργεία και πολλές υπηρεσίες.
Στο παιχνίδι δηλαδή μπαίνουν τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα πρατήρια, οι όγκοι του λαθρεμπορίου μεγαλώνουν, τα εργαλεία της παρανομίας γίνονται εξυπνότερα.
Η έρευνα έγινε για λογαριασμό του Συνδέσμου των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ), με τον πρόεδρο του Γιάννη Αλιγιζάκη να μιλά για μια ακόμη φορά για την ανάγκη εφαρμογής μέτρων, που έχουν εξαγγελθεί εδώ και δεκαετίες, με αμφίβολα αποτελέσματα, όπως το σύστημα εισροών - εκροών, που παραμένει στα χαρτιά εδώ και 12 χρόνια μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου (Ν. 4072/2012).
Περισσότερο σκανδαλώδης όσο καμιά άλλη περίπτωση, το σύστημα που προβλήθηκε ως το κατεξοχήν μέτρο για την πάταξη του λαθρεμπορίου και κόστισε συνολικά σε πρατηριούχους και Δημόσιο (χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Δαπανών) πάνω από 200 εκατ. ευρώ, επί της ουσίας σήμερα δεν λειτουργεί.
Προέβλεπε την εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών κι εκροών καυσίμων στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας (από φορολογικές αποθήκες έως αντλίες πρατηρίου).
Ενώ εγκαταστάθηκε στα πρατήρια το 2013 και στις εγκαταστάσεις των εταιρειών το 2019, ακόμη και τώρα δεν είναι δυνατή η διασταύρωση των στοιχείων. Ακόμη και σήμερα οι πρατηριούχοι καταχωρούν στο σύστημα τα στοιχεία της προμηθεύτριας εταιρείας και τον όγκο καυσίμων που παραλαμβάνουν, χωρίς να υπάρχει τρόπος διασταύρωσης «Ένα αυτοκίνητο χωρίς μηχανή», όπως το περιέγραψε ο ίδιος, μιλώντας ξανά για την υιοθέτηση νέων μοντέλων, όπως το σύστημα παρακολούθησης της διακίνησης καυσίμων σε πραγματικό χρόνο.
Ένα σύστημα που θα εντοπίζει αυτόματα διαφορές στο ισοζύγιο οι οποίες παραπέμπουν σε νοθεία, λαθρεμπόριο και ελλειμματικές παραδόσεις, θα οδηγεί σε στοχευμένους ελέγχους, το οποίο έχει εφαρμοστεί στη Βουλγαρία, μια άκρως παραβατική χώρα. «Υπήρχαν δολοφονίες στους δρόμους. Το σύστημα εφαρμόστηκε με προθεσμία 3 μηνών και τον πρώτο μήνα έκλεισαν 300 πρατήρια», ανέφερε ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου, Χρήστος Τζιόλας.
Ποιες είναι οι εκκρεμότητες
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών, τα συστήματα εισροών - εκροών έχουν εγκατασταθεί σε όλα τα πρατήρια και στις φορολογικές αποθήκες και ο ίδιος είναι σε στενή συνεργασία με την ΑΑΔΕ προκειμένου να επικαιροποιηθούν οι τεχνικές προδιαγραφές τους και η αξιοποίηση των ψηφιακών δεδομένων για διασταύρωση των δεδομένων από τη φορολογική αποθήκη μέχρι τον τελικό καταναλωτή.
- Εκκρεμεί η έκδοση της επικαιροποιημένης ΚΥΑ Φ2-1617/2010 για τις προδιαγραφές των συστημάτων εισροών - εκροών, η οποία τέθηκε σε διαβούλευση τον Μάιο του 2022 και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί. Με βάση την επικαιροποιημένη ΚΥΑ, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η διαδικασία ελέγχου καταλληλότητας λογισμικών και ελέγχου των εγκαταστατών.
- Εκκρεμεί η έκδοση της ΚΥΑ για την έναρξη της εξάμηνης δοκιμαστικής λειτουργίας μετάδοσης δεδομένων του συστήματος εισροών - εκροών στις φορολογικές αποθήκες, η οποία αναμενόταν τον Ιανουάριο του 2023, αλλά δεν είναι ακόμα έτοιμη και σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχει πρόβλημα στη λήψη των δεδομένων. Όλες οι εγκαταστάσεις είναι έτοιμες, έχουν κάνει και δοκιμαστική λειτουργία. Αναμένεται η έκδοση απόφασης για την έναρξη δοκιμαστικής περιόδου για τη μετάδοση των στοιχείων προς ΓΓΠΣ.
- Εκκρεμούν οι αποφάσεις για επέκταση της εγκατάστασης των συστημάτων εισροών-εκροών σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και στα πρατήρια σύμφωνα με τις προβλέψεις των ν. 3784/2009 και ν. 4608/2019.
