Του Γιώργου Φιντικάκη
Αν έκλεισε κάτι σε αυτή την πρώτη εβδομάδα της γ' αξιολόγησης αυτό ήταν τα "εύκολα". Τα δύσκολα θα τα βρούμε μπροστά από τον Δεκέμβριο. Το κλίμα που συνάντησε η κυβέρνηση από την τρόικα στον πρώτο γύρο των διαπραγματεύσεων δεν θύμιζε σε τίποτα τις επίπονες διαπραγματεύσεις του παρελθόντος.
Αλλά αυτό όμως δεν οφείλεται παρά στο γεγονός ότι στις Βρυξέλλες δείχνουν να θέλουν να κρατήσουν χαμηλά τον πήχη πάνω από τον οποίο θα κληθεί να περάσει το επόμενο διάστημα η ελληνική κυβέρνηση, ακόμη κι αν χρειάζεται να κάνουν τα στραβά μάτια σε μια σειρά από εκκρεμότητες που δεν έχουν αντιμετωπιστεί. Αυτή τη στιγμή δεν συμφέρει κανέναν η ένταση και η εικόνα των καθυστερήσεων. Διακηρυγμένος στόχος και των δύο πλευρών είναι να οδεύσουμε στο δρόμο της τρίτης αξιολόγησης χωρίς εντάσεις, μέχρι τουλάχιστον να αρχίσει να ξεκαθαρίζει το τοπίο στις αρχές του επόμενου έτους. Τότε θα υπάρχει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για την κατεύθυνση των πραγμάτων και τις πραγματικές επιλογές για το πώς θα τελειώσει ή θα αλλάξει όνομα και φυσιογνωμία το τρίτο μνημόνιο.
Έτσι όλα όσα βρίσκονται τώρα στο τραπέζι, είναι τα θεωρητικώς εύκολα ώστε να καλλιεργηθεί η εικόνα ότι η αξιολόγηση βαίνει ομαλά, ακόμη κι αν είναι γνωστό πως μόλις το 20% των προαπαιτούμενων έχει προχωρήσει.
Εξωδικαστικός συμβιβασμός, κατώτατο όριο συντάξεων χηρείας, απεργίες με συμμετοχή του 50%, ενώ συμφωνία με την τρόικα λέγεται ότι υπάρχει στα θέματα των συμβασιούχων, της κινητικότητας, της αξιολόγησης και της επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο.
Είμαστε όμως ακόμη στην αφετηρία. Παρ'' όλα αυτά, ο Δ.Τζανακόπουλος, μιλώντας σε προ ημερών εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ με θέμα "Μεταμνημονιακή Εποχή και Δίκαιη Ανάπτυξη", ξεκίνησε την τοποθέτησή του λέγοντας "επιτέλους συζητάμε για το μέλλον".
Είναι πρώιμο να μιλά κανείς από τώρα για "αλλαγή σελίδας", όπως έκανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, και να προδικάζει ότι η γ'' αξιολόγηση δεν θα έχει μεγάλα εμπόδια, αφού η παρουσία των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα δεν ήταν παρά μια πρώτη επίσκεψη. Θα ξαναγυρίσουν το Νοέμβριο για τα δύσκολα : Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, και βεβαίως τράπεζες, αποκρατικοποιήσεις, περικοπές κοινωνικών επιδομάτων, πώληση μονάδων ΔΕΗ, δημοσιονομικά κ.α έχει το κυρίως μενού.
Παρ' ότι η διάθεση των Ευρωπαίων φαίνεται καλή, η δουλειά που απομένει να γίνει είναι συγκλονιστικά μεγάλη. Η σύντομη αυτή επίσκεψη έγινε μόνο για να δώσουν κατευθύνσεις, όχι για να κλείσουν την αξιολόγηση.
Είναι άλλο το φλερτ των ευρωπαϊκών θεσμών με τη κυβέρνηση, και είναι άλλο να δημιουργείται η εντύπωση ότι ο δρόμος για την ολοκλήρωση της γ' αξιολόγησης θα μοιάζει με υγιεινό περίπατο στην εξοχή.
Όσοι γνωρίζουν γεγονότα και καταστάσεις επιμένουν να εκφράζουν αμφιβολίες. Η αξιολόγηση θα γίνει σε δόσεις, με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας.
Το θέμα δεν είναι αν θα κλείσει η αξιολόγηση - δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Α.Τσίπρας θέλει να κλείσει τα πάντα αφού ποντάρει στην έξοδο στις αγορές- αλλά το αν αυτό θα γίνει με καθυστέρηση, που τούτη τη φορά δεν θα είναι απλά "μια από τα ίδια".
Τα τεχνικά κλιμάκια έχουν εντοπίσει δημοσιονομικό κενό 0,3% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του 2018, δηλαδή μια τρύπα 540 εκατ. ευρώ, και ο βαθμός περαιτέρω επιδείνωσης ή βελτίωσης, βασίζεται στην ομαλή πορεία της αξιολόγησης. Αν κάπου αυτή σκαλώσει, τινάζονται στον αέρα οι στόχοι για την ανάπτυξη, τα πλεονάσματα και μαζί το αφήγημα της κυβέρνησης για έξοδο από το μνημόνιο, με ή χωρίς πιστοληπτική γραμμή.
Η κυβέρνηση διατείνεται ότι έχει αντιληφθεί την κρισιμότητα της γ' αξιολόγησης, αλλά λόγοι για να υπάρξουν επιπλοκές, υπάρχουν πολλοί. Αποκρατικοποιήσεις, τράπεζες και αγορά εργασίας είναι οι τρεις πιο προβληματικοί τομείς, όπως αναγνωρίζουν οι θεσμοί.
Κάποιοι στη κυβέρνηση το λησμονούν, σπεύδουν να μιλήσουν για το μέλλον και για αλλαγή σελίδας, είναι όμως άλλο η επιθυμία των θεσμών να τελειώσει γρήγορα η αξιολόγηση, και άλλο να καλλιεργούν οι υπουργοί ελπίδες ότι η τρόικα θα επιδείξει ευελιξία μετατοπιζόμενη από τις συμφωνίες.
Το λάθος αυτό, να εκλάβουμε την στήριξη των δανειστών ως υποχωρητικότητα, το έχουμε ξανακάνει και το έχουμε πληρώσει. Οι δανειστές έχουν κάνει σαφές ότι στήριξη δεν σημαίνει ότι δεν θα επιμείνουν στην πλήρη εφαρμογή των προαπαιτούμενων. Την εκπλήρωσή τους άλλωστε μέχρι κεραίας θα έπρεπε να επιδίωκε η ίδια η κυβέρνηση προκειμένου να στείλει σήμα στις αγορές ότι η Ελλάδα μπορεί να επιστρέψει με διατηρήσιμο τρόπο.
Είναι επομένως πρώιμο αν όχι επικίνδυνο να ανοίγει κανείς σε αυτή τη φάση την κουβέντα για την επόμενη ημέρα μετά την έξοδο από το τρίτο πρόγραμμα, όταν στην παρούσα τουλάχιστον στιγμή δεν υπάρχουν ενδείξεις που να το διασφαλίζουν. Αλματα τέτοιου είδους υποτιμούν συνειδητά τον κίνδυνο των καθυστερήσεων.
Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν σοβαρότατα ανοικτά ζητήματα, όπως οι τράπεζες που είναι "ο ελέφαντας στο δωμάτιο". Όπως έγραψε πρόσφατα το liberal.gr, oι πιέσεις που ασκεί από πέρυσι το ΔΝΤ φαίνεται πως πιάνουν τόπο, τόσο στο θέμα της αναθεώρησης των στόχων μείωσης των "κόκκινων" δανείων, όσο και στο ζήτημα της διενέργειας ελέγχων στα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
Σε ό,τι αφορά τους στόχους μείωσης και το αναθεωρημένο πλάνο που εκτιμάται ότι θα ανακοινωθεί μέσα στο Νοέμβριο, πληροφορίες αναφέρουν ότι ποσοτικά δεν θα έχει σημαντικές διαφορές, ωστόσο θα υπάρχει αλλαγή στο μείγμα των δράσεων, προβλέποντας περισσότερες πωλήσεις δανείων.
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης, η πίεση αυτή αναμένεται να διοχετευθεί στην κατεύθυνση της προώθησης των πλειστηριασμών και της πώλησης δανείων από τις τράπεζες, προκειμένου να μειωθούν τα κόκκινα δάνεια.
Είναι ωραίο να "συζητάμε για το μέλλον αρκεί όμως πρώτα να έχουμε κλείσει τους λογαριασμούς μας με το παρόν.
(φωτογραφία: SOOC)
