Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κατά περίπου 10 δισ. ευρώ μέσα στο 2017 (αθροιστικά με τη μικρή μείωση του 2016) είναι ο μεγάλος στόχος των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών, καθώς η επίτευξή του εκτιμάται πως θα ανοίξει το δρόμο για την συνολική αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.
Οι μακροπρόθεσμες αναδιαρθρώσεις και οι διαγραφές των εντελώς προβληματικών δανείων θα αποτελέσουν τα βασικά εργαλεία του 2017, ενώ ο ρυθμός μείωσης θα αυξάνεται όσο οι τράπεζες θα ανεβάζουν ταχύτητα στη διαχείριση των επιχειρηματικών δανείων και κυρίως όταν ασχοληθούν με τις πολύ μεγάλες υποθέσεις κοινών πιστούχων.
Τι μας έδειξαν τα αποτελέσματα γ' τριμήνου των Eurobank και Τρ. Πειραιώς; Ότι η εικόνα είναι πολύ καλύτερη από το παρελθόν σε ότι αφορά τη δημιουργία νέων επισφαλειών, καθώς και ότι το ποσοστό των ρυθμισμένων δανείων που επιστρέφουν στο «κόκκινο» βελτιώνεται αφήνοντας σημαντικά περιθώρια αισιοδοξίας. Ανάλογα «σινιάλα» αναμένονται και από τα αποτελέσματα της Εθνικής (23/11) και Alpha Bank (30/11).
Το γεγονός αυτό επιτρέπει στις τράπεζες να «βλέπουν» πιο ξεκάθαρα την κορυφή των «κόκκινων» δανείων, άρα και την... εκκίνηση της καθόδου. Όλα αυτά, υπό την προϋπόθεση ότι η οικονομία θα εμφανίσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2017 και η τάση θα διατηρηθεί για τα επόμενα χρόνια. Υπό την προϋπόθεση, επίσης, ότι θα εφαρμοστεί πλήρως μέσα στους επόμενους μήνες το πλαίσιο διαχείρισης των NPEs, χωρίς τις υφιστάμενες αγκυλώσεις.
«Με την οικονομία σε ανάκαμψη και το πλαίσιο διαχείρισης δανείων σε πλήρη εφαρμογή οι τράπεζες έχουν μία – τελευταία ίσως – ευκαιρία να ξεφύγουν από το τέλμα των προηγούμενων ετών και να συμβάλλουν ουσιαστικά τόσο στη δική τους όσο και στην ανάκαμψη της οικονομίας», τονίζει υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της ΕΚΤ, έχει δώσει ένα περιθώριο στις τράπεζες μέχρι την πλήρη εφαρμογή των συμφωνηθέντων για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό και τις υπόλοιπες εκκρεμότητες για τα επιχειρηματικά δάνεια. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τριμηνιαίοι έλεγχοι του τριετούς πλάνου μείωσης των «κόκκινων» δανείων αναμένεται να γίνουν πιο αυστηροί το 2017.
Τραπεζικά στελέχη εκφράζουν την ικανοποίησή τους για τις πρώτες θετικές ενδείξεις εξέλιξης του σχεδίου που συμφώνησαν με τον SSM, σημειώνοντας παράλληλα ότι στην περίπτωση που η οικονομική ανάπτυξη αποδειχθεί ανάλογη των προβλέψεων το 2017 (πάνω από 2% έως και 2,7%), τότε η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων θα είναι πολύ πιο ομαλή. Εκτιμούν, μάλιστα, ότι από τις αρχές του νέου έτους θα έχουν στη διάθεσή τους όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπιση μεγάλων επιχειρηματικών υποθέσεων που αποτελούν το «κλειδί» για τη συνέχεια.
Το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης που θα σημειωθεί μέσα στο 2017 θα προέλθει από διαγραφές δανείων. Θα πρέπει, ωστόσο, να διευκρινιστεί για πολλοστή φορά ότι οι διαγραφές θα αφορούν δάνεια λιανικής «εντελώς προβληματικά», δηλαδή αυτά που εμφανίζουν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις και δεν συνοδεύονται από εξασφαλίσεις, με αποτέλεσμα η ανάκτηση κεφαλαίου να θεωρείται αδύνατη. Είναι τα δάνεια για τα οποία οι τράπεζες έχουν εγγράψει προβλέψεις σε ποσοστό 100%. Σε δεύτερο χρόνο και αφού έχει ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο με την εφαρμογή του πλαισίου διαχείρισης, αναμένεται να υπάρξουν και περιπτώσεις διαγραφών επιχειρηματικών δανείων.
Ο μεγάλος όγκος της μείωσης τοποθετείται το 2018 και ακόμη περισσότερο το 2019, ενώ το 2017 χαρακτηρίζεται έτος καμπής. Το 25% της μείωσης (10 δισ. ευρώ) αναμένεται να επιτευχθεί τη διετία 2016-2017, το 35% (14 δισ. ευρώ) της μείωσης το 2018 και το υπόλοιπο 40% (16 δισ. ευρώ) το 2019. Με δεδομένο ότι βάσει των εκτιμήσεων οι τράπεζες θα καταφέρουν να περιορίσουν τον συνολικό όγκο των NPEs κατά περίπου 1,5-2 δισ. ευρώ το 2016, η μείωση που πρέπει να σημειωθεί το 2017 αντιστοιχεί σε 8-8,5 δισ. ευρώ.
Αν μέσα στο 2017 οι ρυθμίσεις δανείων «σταθεροποιηθούν», ήτοι εξυπηρετούνται κανονικά σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, τότε δεν αποκλείεται οι πωλήσεις δανείων μέχρι το τέλος του 2019, να περιοριστούν σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Αυτή, άλλωστε, ήταν εξαρχής η στρατηγική των ελληνικών τραπεζών: να διαχειριστούν μόνες τους τα «κόκκινα» δάνεια για να ωφεληθούν από την αξία που θα δημιουργήσει σε όλα τα επίπεδα η ανάκαμψη της οικονομίας.
Το μεγάλο όπλο των πιστωτικών ομίλων στην παρούσα φάση είναι το μαξιλάρι των συσσωρευμένων προβλέψεων που τους επιτρέπει να προχωρήσουν σε διαγραφές δανείων. Όμως σε καμία περίπτωση δεν φτάνει μόνο αυτό. Οι διαγραφές των «ξεχασμένων» δανείων, δηλαδή των δανείων που εμφανίζουν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις και δεν έχουν εξασφαλίσεις, θα αποτελέσουν ίσως το βασικό εργαλείο μείωσης, όμως η επιτυχία του τριετούς σχεδιασμού θα κριθεί από την αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών δανείων και τις ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων.
