Μια μικρή επανάσταση συνιστά για την ευρωζώνη η πρόταση που πρόκειται να καταθέσει στις 6 Δεκεμβρίου η Κομισιόν και αφορά στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, αλλά και στη θέσπιση θέσης υπερ-υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης. Αν και πρόκειται για μια εν πολλοίς προαναγγελθείσα εξέλιξη, η οποία μάλιστα θεωρείται λιγότερο φιλόδοξη από ό,τι αναμενόταν αρχικά εξαιτίας του κυβερνητικού αδιεξόδου στη Γερμανία, πρόκειται αναμφίβολα για ένα κομβικό σημείο στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης – το οποίο, ανάμεσα στα άλλα, σηματοδοτεί και το τέλος της παρουσίας του ΔΝΤ στην Ευρώπη.
Στις 47 σελίδες του σχεδίου, το περιεχόμενο του οποίου φέρνει στη δημοσιότητα η ισπανική εφημερίδα el Pais, διαπιστώνεται ότι 16 χρόνια μετά την κυκλοφορία των πρώτων νομισμάτων και χαρτονομισμάτων του ευρώ, αυτό εξακολουθεί να είναι ένα νόμισμα σε εφηβική ηλικία. Σημειώνεται δε ότι τώρα είναι η ευκαιρία «να ενηλικιωθεί το ευρώ», αλλά και να σταθεροποιηθεί και να ενισχυθεί η οικονομική και νομισματική ένωση.
Όπως τονίζεται στο κείμενο, ο νέος οργανισμός – που ενδέχεται να ονομαστεί Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθερότητας, όπως φέρεται να προτιμά ο Mario Draghi – θα έχει τη δυνατότητα και το καθήκον να διασώζει χώρες σε περιόδους κρίσης, με αντάλλαγμα την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων. Επίσης, θα λειτουργεί ως κυματοθραύστης σε περιπτώσεις κλεισίματος τραπεζών, κάνοντας έτσι ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της τραπεζικής ένωσης. Ειδικά για τις τράπεζες αναμένεται ότι θα υπάρχει διαθέσιμο ένα «μπαζούκα» 60 δισ. ευρώ -αν και προβλέπεται ρητά ότι τα ποσά που θα διατίθενται «θα επιστρέφονται από τις τράπεζες».
Συνολικά, το οπλοστάσιο του νέου Ταμείου θα αποτελείται από μισό τρισ. ευρώ, ποσό το οποίο θα μπορεί να αυξηθεί μέχρι και κατά 20% σε ειδικές περιστάσεις. Με τη βοήθειά του δε, η ευρωζώνη και οι χώρες-μέλη της θα έχουν τη δυνατότητα να αυτοχρηματοδοτούνται μέσω των αγορών σε περιόδους κρίσης, έτσι ώστε να μην είναι ανάγκη να στρέφονται σε εκτός Ευρώπης δανειστές. Πρόκειται, επί της ουσίας, για μια «κοινοτικοποίηση των χρεών» από την πίσω πόρτα, καθώς μια ευθεία αναφορά σε κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αυτομάτως το βέτο του Βερολίνου.
Ειδικά όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων, όλα δείχνουν ότι η διαδικασία θα είναι πιο αυστηρή από ό,τι σήμερα στο πλαίσιο του ESM. Συγκεκριμένα, θα διοικείται από το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών του οποίου θα προΐσταται ο νέος υπερ-υπουργός, καθώς και από ένα διοικητικό συμβούλιο, επικεφαλής του θα είναι ο Klaus Regling.
Για τη λήψη των πιο σημαντικών αποφάσεων, όπως η αύξηση κεφαλαίου ή η διάσωση μιας χώρας) προβλέπεται ομοφωνία, ενώ άλλες (όπως η εκταμίευση δόσεων) θα απαιτούν ενισχυμένη πλειοψηφία της τάξης του 85%, έναντι 80% που ισχύει σήμερα. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι υπάρχουν τρεις χώρες της ΕΕ που μπορούν να ασκήσουν βέτο σε οποιαδήποτε απόφαση, καθώς το μερίδιο των ψήφων τους ξεπερνά το 15% - Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία.
Πλέον, μένει να φανεί κατά πόσο το σχέδιο θα παρουσιαστεί ως έχει στη σύνοδο κορυφής που θα γίνει στις 14-15 Δεκεμβρίου -και φυσικά, εάν οι ηγέτες των ενδιαφερόμενων χωρών θα το εγκρίνουν. Σε αυτό, οι εξελίξεις στο μέτωπο της κυβέρνησης της Γερμανίας θα αποδειχθούν, αναμφίβολα, καθοριστικές.
