Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η ανάγκη ταχύτερης μείωσης του τεράστιου όγκου των «κόκκινων» δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών – και λόγω των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης – οδηγεί, σύμφωνα με πληροφορίες, στην αναβάθμιση των στόχων για τις διαγραφές των επόμενων μηνών και ετών.
Έτσι, τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι το 2016 θα διαγραφούν σαφέστατα περισσότερα δάνεια σε σύγκριση με το 2015, ενώ συνολικά τα επόμενα χρόνια οι τράπεζες αναμένεται να «κουρέψουν» οφειλές που ενδεχομένως φτάσουν ακόμη και τα 25 δισ. ευρώ.
Τέσσερα βασικά εργαλεία θα χρησιμοποιήσουν οι τράπεζες για να καταφέρουν να μειώσουν το συντομότερο δυνατό το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων και να… διαψεύσουν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που «βλέπει» νέα ανακεφαλαιοποίηση στο μέλλον, εξαιτίας ακριβώς του όγκου των NPLs.
Ένα από αυτά, λοιπόν, είναι το «κούρεμα» οφειλών, το οποίο αν και στο παρελθόν αποτελούσε ταμπού, με τον καιρό εξελίσσεται σε μία από τις συνηθισμένες πρακτικές των τραπεζών.
Με «στήριξη» τις πολύ υψηλές προβλέψεις των περασμένων ετών και κυρίως του 2015 (σχεδόν 13 δισ. ευρώ), όταν οι τράπεζες έσπευσαν να «καλύψουν» τις απαιτήσεις του δυσμενούς σεναρίου της άσκησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι πιστωτικοί όμιλοι εισέρχονται σε μία νέα φάση. Σε αυτήν, θα μπορούν να ξεφορτώνονται πιο εύκολα τα εντελώς προβληματικά δάνεια αλλά και να προχωρούν σε «κούρεμα» οφειλών με σκοπό να ανακτήσουν μέρος, τουλάχιστον, του κεφαλαίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, τα περίπου 5 δισ. ευρώ διαγραφών των τελευταίων ετών θα πολλαπλασιαστούν, αρχής γενομένης από φέτος και με επιτάχυνση του «κουρέματος» το 2017 και το 2018. Προς αυτή την κατεύθυνση το πολυνομοσχέδιο επέφερε αλλαγές που διευκολύνουν το «κούρεμα» οφειλών, όμως μένουν ακόμη αρκετά να γίνουν, όπως για παράδειγμα οι ρυθμίσεις στο νόμο Δένδια για το συνολικό διακανονισμό οφειλών σε τράπεζες, δημόσιο, ταμεία κλπ.
Έτσι λοιπόν, είτε διαγραφή είτε κούρεμα οφειλής το πει κανείς, το θέμα είναι ότι αποτελεί πλέον μία συνηθισμένη πρακτική που υιοθετούν οι τράπεζες για να «ξεφορτωθούν» τα άνω των 100 δισ. ευρώ «κόκκινα» δάνεια.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Τρ. Πειραιώς, η οποία στοχεύει να προβεί σε «κούρεμα» δανείων και διαγραφές οφειλών που συνολικά θα φτάσουν τα 6,6 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη τριετία, μέχρι δηλαδή το τέλος του 2018. Ανάλογους στόχους έχουν θέσει και οι υπόλοιπες τράπεζες, ωστόσο αναλυτές θεωρούν βέβαιο ότι θα αναγκαστούν να τους αναθεωρήσουν ανοδικά.
Μάλιστα, η Τρ. Πειραιώς σε μια προσπάθεια να συμβάλλει στην ανθρωπιστική κρίση στη χώρα, προχωράει στην ολική διαγραφή (100%) των οφειλών μέχρι 20.000 ευρώ για όλα τα καταναλωτικά δάνεια και τις κάρτες των δικαιούχων του Ν. 4320/2015. Παράλληλα, παγώνει όλα τα στεγαστικά δάνεια και διαγράφει τους τόκους τους, για όσο διάστημα ο δανειολήπτης υπάγεται στα κριτήρια του νόμου.
Οριστικοποιείται ο οδικός χάρτης
Στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, όταν θα έχει οριστικοποιηθεί το πλαίσιο, θα έχουν γίνει οι απαραίτητες νομικές προσαρμογές και οι τράπεζες θα έχουν γνωστοποιήσει στην ΤτΕ τους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων αναμένεται να δούμε τις πρώτες μεγάλες διαγραφές.
Ο στόχος των εγχώριων πιστωτικών ομίλων είναι εξαιρετικά φιλόδοξος: τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs = NPLs + ρυθμισμένα) που διατηρούν στους ισολογισμούς τους θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά περισσότερα από 40 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια.
Εκτιμούν πως, αν τα καταφέρουν, το ποσοστό τους θα έχει υποχωρήσει κάτω από το 30%, όταν σήμερα ξεπερνάει το 50%. Την ίδια ώρα, ο στόχος για τα μη εξυπηρετούμενα ή «κόκκινα» δάνεια (NPLs) είναι να μειωθεί το ποσοστό τους κάτω ακόμη και από το 20%.
Ο ακριβής «οδικός χάρτης» βάσει του οποίου θα τρέξει η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, όταν οι τράπεζες θα υποβάλουν στην ΤτΕ τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους.
Ας δούμε τις βασικές επιλογές των τραπεζών σε αυτή την τιτάνια προσπάθεια:
1. Οι ρυθμίσεις στις οποίες προχωρούν οι εσωτερικές μονάδες διαχείρισης κάθε τράπεζας, δίνοντας ολοένα μεγαλύτερη προσοχή στην εξεύρεση λύσεων μακροπρόθεσμου χαρακτήρα.
2. Οι στρατηγικές συνεργασίες με εξειδικευμένες εταιρείες για τη διαχείριση απαιτήσεων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόσφατη συμφωνία των Alpha Bank, Eurobank, KKR και EBRD, καθώς και την επερχόμενη συνεργασία της Alpha Bank με την ισπανική Aktua για τα δάνεια λιανικής.
3. Οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων «κόκκινων» δανείων. Ένα πρώτο δείγμα αποτελεί η απόφαση της Eurobank να προβεί στην πώληση πακέτου «κόκκινων» δανείων ύψους 240 εκατ. ευρώ, στις αγορές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας (ανακοινώθηκε το deal για τα ρουμανικά δάνεια). Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι οι πωλήσεις δανείων θα είναι περιορισμένες, τουλάχιστον φέτος, καθώς η δημιουργία μίας αγοράς NPLs που θα λειτουργεί κανονικά και με ρευστότητα υπολογίζεται ότι θέλει 2-3 χρόνια.
4. Οι διαγραφές δανείων, οι οποίες κατά κύριο λόγο αφορούν σε «κούρεμα» μέρους της οφειλής, ανάλογα πάντα με το προφίλ κάθε πελάτη. Θα είναι περισσότερες σε εύρος στα δάνεια των επιχειρήσεων που κρίνονται βιώσιμες, όμως θα αφορούν και δάνεια λιανικής.
