Άλλος ένας κρίσιμος οικονομικός δείκτης επέστρεψε στα προ μνημονίων επίπεδα. Άλλη μια ένδειξη ότι κλείνει ένας από τους πιο θλιβερούς και επώδυνους ιστορικούς κύκλους. Προ εβδομάδων ήταν η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Και από χθες, η επιστροφή της ανεργίας σε μονοψήφια ποσοστά (έστω και προσωρινά για έναν συγκεκριμένο μήνα).
Το 2024 ελπίζουμε ότι θα επανέλθει και το ΑΕΠ στα επίπεδα του 2009 για να κλείσει ο μεγαλύτερος υφεσιακός κύκλος σε καιρό ειρήνης. Θα μείνουν βέβαια εκκρεμότητες και μάλιστα σημαντικές: η πρώτη έχει να κάνει με την επαναφορά του μισθού (ακόμη και σε ονομαστικό επίπεδο) στα προ κρίσης επίπεδα ενώ η δεύτερη είναι η αύξηση των επενδύσεων ώστε να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 20% του ΑΕΠ και να κλείσει έτσι και το λεγόμενο επενδυτικό κενό.
Αν παρατηρήσει κανείς το διάγραμμα της ανεργίας από την άνοιξη του 2009 μέχρι σήμερα, θα διαπιστώσει ότι σχηματίζεται ένα… βουνό. Ένας πραγματικός γολγοθάς για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά που έζησαν για χρόνια τον εφιάλτη της ανεργίας. Ιούλιο του 2009, η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει ανεργία 9,8% και 491.100 ανέργους χωρίς ουδείς να γνωρίζει τότε τι είναι αυτό που έρχεται. Η κορύφωση του δράματος ήρθε τον Μάιο του 2014 όταν η ανεργία έφτασε στο ιστορικό υψηλό του 28%: 1.353.800 άνθρωποι χωρίς δουλειά.
Ο Οκτώβριος του 2023 –τα στοιχεία ανακοινώθηκαν χθες– θα «σημαδευτεί» στο ημερολόγιο καθώς η ανεργία επανέρχεται και πάλι στο 9,6% με τον αριθμό των ανέργων να περιορίζεται σε 453.800. Μιλάμε δε, για μια πολυετή προσπάθεια ώστε να επιστρέψουν 900.000 άνθρωποι στην αγορά εργασίας. Η συγκεκριμένη στατιστική εξέλιξη θα μπορούσε να είχε και άμεσο οικονομικό αντίκτυπο στις τσέπες εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών. Διότι το μονοψήφιο ποσοστό ανεργίας σημαίνει και αύξηση των μισθών με βάση τις τριετίες. Έχει φροντίσει όμως η κυβέρνηση να το διευθετήσει αυτό το θέμα και οι τριετίες θα επανέλθουν κανονικά από την 1/1/2024.
Σήμερα, θα δημοσιευτεί η αξιολόγηση της χώρας από τον οίκο Fitch για να θυμηθούμε για μια ακόμη φορά τη λέξη «selective default» (επιλεκτική χρεοκοπία). Ήταν και πάλι το 2009 όταν η Ελλάδα απολάμβανε τις υψηλότερες των βαθμολογιών για τα ομόλογά της. Καλοκαίρι του 2009 ήμασταν στο Α-. Ακολούθησε η καταιγίδα με τα Greek statistics και τα δίδυμα ελλείμματα και φτάσαμε να θεωρούνται τα ελληνικά ομόλογα σκουπίδια. Τον Οκτώβριο, η επενδυτική βαθμίδα ανακτήθηκε (είμαστε τουλάχιστον στο κατώτερο σκαλοπάτι της επενδυτικής κλίμακας) και σήμερα περιμένουμε άλλος ένας από τους big three των ΗΠΑ μετά την S&P να μας επιστρέψει αυτό που χάθηκε προ ετών.
Υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες για να πούμε ότι έχει κλείσει ο μνημονιακός κύκλος. Δεν έχουμε ανακτήσει ακόμη το ΑΕΠ της περιόδου του 2009. Ήταν άλλωστε μεγάλη η απόσταση που είχαμε να διανύσουμε. Όταν το ιστορικό ρεκόρ ήταν στα 237 δισ. ευρώ και το 2020 κλείσαμε λόγω πανδημίας στα 165 δισ. ευρώ, είναι σαφές ότι χρειάζεται προσπάθεια για να καλυφθεί μια ύφεση της τάξεως του 30%. Το 2024, θα βρεθούμε –με βάση τις προβλέψεις μια ανάσα από το ιστορικό υψηλό και αν όλα πάνε με βάση τον προγραμματισμό θα έχουμε επιτύχει και αυτό τον στόχο μέσα στο 2025.
Τι θα μένει; Ο μισθός. Να αυξηθεί στα προ μνημονίων επίπεδα και σε ονομαστικούς όρους και σε όρους αγοραστικής δύναμης. Εκεί, η απόσταση παραμένει μεγάλη και πλέον αυτός είναι και ο επόμενος κεντρικός στόχος της κυβέρνησης. Διότι σε συνθήκες ακρίβειας, το αν θα έχουμε ΑΕΠ 230 ή 240 δισ. ευρώ δεν λέει και κάτι στους πολίτες. Το ποιος θα είναι ο μισθός του και το αν θα έχει δουλειά, λέει και με το παραπάνω.
