Τον πρώτο προϋπολογισμό και την πρώτη έκδοση του χρονο-προγραμματισμού έργων που θα υλοποιηθούν με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, παρουσίασε χθες στο υπουργικό συμβούλιο ο επικεφαλής του Ταμείου και αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός παρουσίασε ένα «μπούσουλα» έργων που καλύπτει το 90% έως 95% των τομέων που ενδιαφέρουν και με υπερκάλυψη 60%-65%. Ουσιαστικά η κυβέρνηση έχει συλλέξει έργα ύψους 27 δισ. ευρώ με στόχο την αξιοποίηση της προίκας των επιδοτήσεων ύψους 16-17 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα έργα αυτά καλύπτουν σχεδόν το σύνολο των τομέων του δημοσίου, αρχής γενομένης από το υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών κ.ο.κ.
Τα προαναφερόμενα δεν περιλαμβάνουν τα έργα του ιδιωτικού τομέα που θα χρηματοδοτηθούν μέσων χαμηλότοκων δανείων, ύψους 13 δισ. ευρώ και τα οποία θα χορηγηθούν επίσης μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Επίσης, τα έργα που παρουσιάστηκαν χθες στο υπουργικό Συμβούλιο, δεν επιλέχθηκε να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο, αλλά αυτό προέκυψε από την διαπραγμάτευση/αναζήτηση που πραγματοποιήθηκε όλους τους προηγούμενους μήνες. Και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εξαντλήθηκε το 95% των τομέων της κυβερνητικής πολιτικής.
Παράλληλα στο υπουργικό Συμβούλιο παρουσιάσθηκε η πρώτη δέσμη θεσμικών ρυθμίσεων που θα επιταχύνουν την διαδικασία υλοποίησης των έργων. Όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, η δέσμη αυτή περιλαμβάνει την τροποποίηση του ν. 4412/2016 και την θέσπιση κινήτρων στις επιτροπές αξιολόγησης των διαγωνισμών. Αναφορικά με το τελευταίο, η κυβέρνηση επαναφέρει άμεσα τις αμειβόμενες επιτροπές αξιολόγησης διαγωνισμών προκειμένου να δώσει κίνητρα παραγωγικότητας και κυρίως για να έχουν τα μέλη των επιτροπών μια αποζημίωση για τις αποφάσεις τους, που πολλές φορές κρίνουν προμήθειες δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατ. ευρώ.
Το επόμενο βήμα θα είναι ο έλεγχος του εύλογου του προϋπολογισμού των έργων και ο έλεγχος αν εμπίπτουν στο κανόνα του «green» και του «digital». Σύμφωνα με τους κανόνες της Κομισιόν, πρέπει τουλάχιστον το 37% του προϋπολογισμού που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης να αφορά στην «πράσινη ανάπτυξη» και το 20% στην «ψηφιακή ανάπτυξη».
Με άλλα λόγια, πρέπει τουλάχιστον 6-7 δισ. ευρώ από τα 17 δισ. συνολικά του Ταμείου Ανάκαμψης να αφορούν σε έργα πράσινης ανάπτυξης και άλλα 3-4 δισ. ευρώ σε έργα ψηφιακής ανάπτυξης. Στο σύνολο των πόρων του Ταμείου, θα πρέπει να ξεπεράσουν τα 11 δισ. ευρώ τα έργα πράσινης ανάπτυξης και τα 5-6 δισ. ευρώ τα έργα ψηφιακής ανάπτυξης. Προς την κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση και η Εκτελεστική Επιτροπή ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει τους δύο εξωτερικούς συμβούλους προκειμένου να εκτιμήσει το εύλογο του προϋπολογισμού και να ελέγξει την ορθή ποσόστωση του «green» και του «digital».
Τα βήματα αυτά θα ολοκληρωθούν μέσα στους επόμενους δύο μήνες, με στόχο να ακολουθήσει μια τρίτη φάση που θα ελέγξει την ορθότητα όλων των προαναφερόμενων και την αξιόπιστη υλοποίησή τους. Κυβερνητικοί παράγοντες σημείωναν ότι το σχέδιο πρέπει να είναι εκτός από οραματικό και ρεαλιστικό, καθώς, αφενός μεν δεν επιτρέπονται λάθη, αφετέρου δε τα χρονοδιαγράμματα είναι ασφυκτικά.
Για να έχει καλύτερο έλεγχο, σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση και η Εκτελεστική Επιτροπή όπως και η Επιτροπή Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης που θα συσταθεί άμεσα, θα εφοδιαστεί με νέο πληροφοριακό σύστημα που θα παρακολουθεί σε καθημερινή βάση την εξέλιξη των έργων. Μάλιστα οι φορείς που θα αναλαμβάνουν τα έργα, θα καταθέτουν το critical path του έργου για το οποίο θα υπάρχει υποχρέωση της επικαιροποίησης του ανά δίμηνο. Έτσι θα διακρίνονται άμεσα τυχόν καθυστερήσεις ώστε να υπάρχουν έγκαιρα διορθωτικές παρεμβάσεις.
Παράλληλα θα έρθει μια δεύτερη δέσμη ρυθμίσεων που θα περιλάβει επισπεύσεις των διαδικασιών υλοποίησης των έργων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι επισπεύσεις αυτές θα περιλάβουν πιθανές απαλλοτριώσεις, αδειοδοτήσεις και ότι άλλο χρειάζεται για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Επίσης θα δημιουργηθεί ένα «αφιλόξενο» περιβάλλον για τις ενστάσεις των διαγωνιζομένων. «Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι θα καταλάβουν σύντομα ότι οι ενστάσεις, απ’ εδώ και στο εξής, θα αποτελέσουν ένα ανθυγιεινό σπορ», ανέφερε καλά ενημερωμένη πηγή
Τροποποίηση του ν. 4412/2016
Το πρώτη μεγάλη θεσμική παρέμβαση με έμφαση το Ταμείο Ανάκαμψης γίνεται με την τροποποίηση του ν. 4412/2016. Τρεις υπουργοί, Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής και Εθνικής Άμυνας Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, παρουσίασαν το νομοσχέδιο που στοχεύει στην αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων.
Αναφορικά με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, βασικοί άξονες της τροποποίησης είναι η επιτάχυνση, απλοποίηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων με μείωση της γραφειοκρατίας. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω ενίσχυσης των ηλεκτρονικών διαδικασιών προμηθειών, την επιτάχυνση της προδικαστικής και δικαστικής επίλυσης διαφορών κ.ά.
Οι προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η βέλτιστη οικονομική προσφορά θα γίνεται σε ένα στάδιο αξιολόγησης. Επίσης μειώνονται οι εγγυητικές καλής εκτέλεσης από 5% στο 4% του προϋπολογισμού, με στόχο τη διευκόλυνση περισσοτέρων ΜΜΕ στις προμήθειες του δημοσίου. Τέλος αυξάνονται τα όρια απευθείας ανάθεσης στις 30.000 ευρώ για προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών και μελετών και στις 60.000 ευρώ για δημόσια έργα.
Σε ό,τι αφορά το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών οι μεταβολές αποβλέπουν στον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου εκτέλεσης των έργων και μελετών για τη δημιουργία έργων ποιοτικότερων, με σύντμηση του χρόνου εκτέλεσης. Εισάγονται αλλαγές που - μεταξύ άλλων αφορούν την ενίσχυση του συστήματος μελέτη –κατασκευή, τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, τον διαχωρισμό επίβλεψης από Διευθύνουσα Υπηρεσία και την εισαγωγή της ιδιωτικής επίβλεψης, την ταύτιση της μελέτης με το τελικό κατασκευασθέν έργο, την εισαγωγή της διαιτησίας, σε έργα μέχρι 10 εκατ. ευρώ κ.ά.
Σε ό,τι αφορά το Υπουργείο Άμυνας προτείνεται η τροποποίηση του ορίου της απευθείας ανάθεσης από 20.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ, το μη ανασταλτικό αποτέλεσμα της προδικαστικής προσφυγής ή ένστασης η μείωση του ποσοστού της συμπληρωματικής εγγύησης καλής εκτέλεσης (από 5% επί του ποσού της αύξησης χωρίς Φ.Π.Α. σε 4%) κ.ά.
