Του Γιώργου Φιντικάκη
Δεν βγαίνουν πλέον στη σύνταξη οι εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ, παρά προτιμούν ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία να δουλεύουν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη ΔΕΗ.
Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στο Δημόσιο, όπου χιλιάδες υπάλληλοι έσπευσαν τους προηγούμενους μήνες να καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης για να προλάβουν την "καταιγίδα" του νέου Ασφαλιστικού, οι ΔΕΚΟ ακολουθούν τη δική τους πορεία.
Χρόνο με το χρόνο το ποσοστό όσων υποβάλουν αιτήματα συνταξιοδότησης μειώνεται, γεγονός που σχετίζεται άμεσα με το σχέδιο της ΔΕΗ, για το οποίο έγραψε χθες το liberal.gr, να απολύσει εργαζομένους προχωρημένης ηλικίας.
Το θέμα έχει τις ρίζες του στο ΙΙ Μνημόνιο του 2012 (ν.4046), με το οποίο οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας των ΔΕΚΟ μετατράπηκαν από ορισμένου χρόνου σε αορίστου. Αλλά με τη μετατροπή τους σε αορίστου χρόνου, καταργήθηκαν στην ουσία και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, γεγονός που σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, είχε σαν αποτέλεσμα σε ΔΕΚΟ όπως η ΔΕΗ να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός εργαζομένων άνω των 60 ετών.
Ειδικά στη ΔΕΗ το πρόβλημα πήρε διαστάσεις τη τελευταία διετία, όταν μειώθηκε κατακόρυφα το ποσοστό του προσωπικού που επέλεξε τη συνταξιοδότηση. Από τα 2.500 άτομα που βγήκαν στη σύνταξη το 2010 και τα 1.500 που ακολούθησαν το 2011, τα τελευταία χρόνια συνταξιοδοτούνται κατά μέσον όρο 600-700, ενώ πέρυσι ο αριθμός έπεσε στα 150 άτομα. Δηλαδή από περίπου 4% ετησίως επί του προσωπικού των 18.000, το ποσοστό έχει πέσει στο 1,5%.
Δίχως να είναι σαφές τι συμβαίνει σε άλλες μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις, όπως ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, εκτιμάται ότι πρόκειται για ένα γενικευμένο φαινόμενο στις ΔΕΚΟ, αφού όλες διέπονται πλέον από το ίδιο καθεστώς.
Σαν αποτέλεσμα, όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι προχωρημένης ηλικίας επιλέγουν για οικονομικούς λόγους (μειωμένες συντάξεις, υψηλές φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις) ακόμη και όταν θεμελιώνουν δικαίωμα, να παραμένουν στην εργασία τους.
Ανάσα για Ταμεία, πλήγμα για ΔΕΚΟ
Το αντίκτυπο είναι καλό αλλά και κακό. Αφενός δίνει ανάσα στα Ασφαλιστικά Ταμεία καθώς αν συνταξιοδοτούνταν μαζικά όσοι εργαζόμενοι ΔΕΚΟ έχουν θεμελιώσει δικαίωμα, αυτά θα φορτώνονταν με ένα τεράστιο βάρος. Αφετέρου κάνει κακό σε ΔΕΚΟ σαν τη ΔΕΗ, όπου ο μέσος όρος ηλικίας για παράδειγμα των εναεριτών έχει ξεπεράσει τα 50 χρόνια, γεγονός που σε συνδυασμό με την απαγόρευση νέων προσλήψεων, καθιστά δυσλειτουργική την επιχείρηση.
Χρόνια τώρα οι κατά καιρούς διοικήσεις των ΔΕΚΟ κάνουν σκέψεις για αναγκαστική αποχώρηση εργαζομένων προχωρημένης ηλικίας, ωστόσο πάντα το πολιτικό κόστος μπλόκαρε τις όποιες αποφάσεις.
Γιατρός ηλικίας 80 ετών!
Ειδικά στη ΔΕΗ, όπου δικαίωμα σύνταξης έχουν θεμελιώσει πολλοί εργαζόμενοι, το πρόβλημα ποικίλει ανάλογα με το που απασχολείται ο καθένας. Άλλο είναι για παράδειγμα ένας εργαζόμενος 60 ετών να απασχολείται στο ορυχείο και άλλο στο γραφείο. Άλλο είναι να δουλεύει ως εναερίτης και άλλο πίσω από μια οθόνη υπολογιστή.
Αν και φυσικά δεν αποτελεί τον κανόνα, δείγμα ωστόσο των παραπάνω στρεβλώσεων είναι και το γεγονός ότι σήμερα απασχολείται στη ΔΕΗ γιατρός ηλικίας 80 ετών!
Δεδομένου ότι από το 2012 οι συμβάσεις στη ΔΕΗ έχουν γίνει αορίστου χρόνου, καταργώντας στην ουσία τα όρια ηλικίας, σημαίνει ότι αν κάποιος εργαζόμενος προχωρημένης ηλικίας δεν έχει υποπέσει σε πειθαρχικό παράπτωμα και δεν επιθυμεί να αποχωρήσει οικειοθελώς, προκειμένου να τον απολύσει η διοίκηση θα πρέπει να του καταγγείλει τη σύμβαση.
Δεξαμενή μεγαλύτερη από 200 άτομα
Ασκήσεις κατά καιρούς έχουν γίνει πολλές, και η πρόσφατη ανακοίνωση της ΔΕΗ ότι υπάρχει λίστα με 200 άτομα προς αποχώρηση, προέκυψε με βάση τους ηλικιακούς "κόφτες" του κανονισμού της εταιρείας που ίσχυε έως και το 2012: Τα 62 έτη για όσους εμπίπτουν στις κοινές διατάξεις (π.χ. διοικητικό προσωπικό), τα 65 έτη για τους διευθυντές και τα 60 έτη για όσους ανήκουν στα υπερβαρέα (π.χ. ορυχεία, μονάδες).
Αλλά η "δεξαμενή" των προς αποχώρηση είναι μεγαλύτερη από 200 άτομα, καθώς υπάρχουν και άλλες "ασκήσεις", βάσει των οποίων κατεβάζοντας λίγο τα ανώτατα ηλικιακά όρια, προβλέπεται μεγαλύτερο "κούρεμα" στο προσωπικό. Έτσι προκύπτουν και τα σενάρια για 400 ή 600 άτομα προς αποχώρηση, κ.ο.κ. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μιλάμε για εργαζόμενους 62 ετών με πάνω από 40 χρόνια στη ΔΕΗ, που αν οι συμβάσεις δεν είχαν μετατραπεί σε αορίστου χρόνου θα είχαν αποχωρήσει εδώ και χρόνια από την επιχείρηση.
Το θέμα των αποχωρήσεων επρόκειτο να συζητηθεί κατά το χθεσινό διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ, κάτι που όμως δεν συνέβη, έπειτα από τις αντιδράσεις της ΓΕΝΟΠ και του επικεφαλής της Γ. Αδαμίδη ο οποίος και έκανε προ ημερών λόγο για "ομαδικές απολύσεις".
Πάγωσαν οι απολύσεις, θα τρέξουν από το 2017
Αυτό δεν σημαίνει, όπως λένε πηγές της ΔΕΗ, πως η σχετική εισήγηση δεν θα έρθει σε κάποιο επόμενο Δ.Σ, με στόχο να τεθεί σε εφαρμογή μέσα στο 2017, και με βάση πάντα το νόμο περί ομαδικών απολύσεων. Δεδομένου δηλαδή ότι το όριο μιλάει για 5% επί του συνολικού προσωπικού μιας επιχείρησης, και με πλαφόν τα 30 άτομα το μήνα, θα χρειασθούν γύρω στους 7 μήνες προκειμένου η ΔΕΗ να απολύσει 200 άτομα.
Ουδείς φυσικά μπορεί να προβλέψει τις αντιδράσεις που θα προκαλέσει η κίνηση στο εσωτερικό της επιχείρησης, και τις πολιτικές προεκτάσεις που αυτές θα επιφέρουν. Ουδείς για παράδειγμα μπορεί να προδικάσει τη στάση του νέου εποπτεύοντος υπουργού Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη, και κατά πόσο θα ανάψει στη διοίκηση το πράσινο φως ή όχι.
Πηγές πάντως της ΔΕΗ διευκρινίζουν ότι το θέμα είναι άσχετο με την υποχρεωτική μείωση κατά 40% του μεριδίου αγοράς της επιχείρησης ως το 2020. Αφενός διευκρινίζουν ότι η αποχώρηση των προχωρημένης σε ηλικία εργαζομένων είναι ζήτημα εξορθολογισμού της κατάστασης, που πρέπει να αντιμετωπιστεί ανεξάρτητα από τον "κορσέ" των μνημονιακών υποχρεώσεων της ΔΕΗ. Αφετέρου αναγνωρίζουν ότι δεν είναι δυνατόν μια εταιρεία με μισό από το σημερινό μερίδιο να είναι σε θέση να απασχολεί τον ίδιο αριθμό προσωπικού, εξηγούν ωστόσο ότι πρόκειται για θέμα με το οποίο ουδείς έχει ακόμη ασχοληθεί.
Το ζήτημα άλλωστε του προσωπικού θα τεθεί αργά ή γρήγορα, όταν το 34% της ΔΕΗ μεταφερθεί από του χρόνου στο νέο υπερ-Ταμείο, που σαν στόχο έχει να βελτιώσει την αποδοτικότητα όσων ΔΕΚΟ, ενταχθούν σε αυτό.
Θα ήταν οξύμωρο σε συνθήκες συνεχιζόμενης απώλειας μεριδίων της ΔΕΗ, να επιχειρηθεί βελτίωση της αποδοτικότητάς της, δίχως γενναίες αποφάσεις σε θέματα δαπανών, δηλαδή εργαζομένων.
