Ο κύκλος των αιτήσεων ένταξης στο πρόγραμμα «εξοικονομώ» έκλεισε με το υπουργείο Περιβάλλοντος να εμφανίζεται ιδιαίτερα ικανοποιημένο για το αυξημένο ενδιαφέρον. Πάνω από 100.000 νοικοκυριά υπέβαλαν αίτηση. Και ενώ το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο για να γίνουν δεκτές 50.000 αιτήσεις - με τον προϋπολογισμό του προγράμματος να ξεπερνά τα 600 εκατ. ευρώ - ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης ετοιμάζεται να ανοίξει το… σεντούκι του Tαμείου Aνάκαμψης για να αυξήσει το διαθέσιμο budget και να γίνουν δεκτές όσο το δυνατόν περισσότερες αιτήσεις.
Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων μόνιμων παρεμβάσεων με στόχο την ενεργειακή θωράκιση των ακινήτων δεν αμφισβητείται. Μάλιστα, τα απογραφικά στοιχεία από τους προηγούμενους κύκλους δείχνουν πως τα προγράμματα τύπου «εξοικονομώ» είναι το μόνιμο φάρμακο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης καθώς εξασφαλίζουν εξοικονόμηση ενέργειας ακόμη και άνω του 80-85%. Άλλο όμως είναι το ζήτημα.
Πόσα νοικοκυριά τελικώς θα επωφεληθούν από το πρόγραμμα το οποίο μπαίνει αισίως στον 3ο κύκλο;
Αν γίνει πράξη η αύξηση του προϋπολογισμού, αυτά τα 70-80.000 νοικοκυριά που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα (σ.σ και όσα από αυτά καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις παρεμβάσεις καθώς η εκτόξευση των πρώτων υλών ειδικά στα μέταλλα έχει ανατρέψει προϋπολογισμούς) θα εξαντλήσουν και τους διαθέσιμους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και πρακτικά θα μένει χώρος μόνο για «συμπληρωματικά» προγράμματα που θα αφορούν στα νοικοκυριά.
Τι θα γίνει λοιπόν με τα υπόλοιπα νοικοκυριά;
Εκτεθειμένα στην ενεργειακή κρίση δεν είναι 100 και 200.000 νοικοκυριά αλλά 4-5 εκατομμύρια. Οι επενδύσεις που απαιτούνται για να θωρακιστούν όλα αυτά τα ακίνητα, ανέρχονται σε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτοί που έχουν χρήματα, αργά ή γρήγορα θα πειστούν για την αναγκαιότητα να αναβαθμίσουν τα σπίτια τους καθώς η «επένδυση» έχει φτάσει αυτή τη στιγμή να έχει απόδοση άνω του 15%, ποσοστό ασύλληπτο σε περιόδους μηδενικών αποδόσεων για τις καταθέσεις.
Με τα υπόλοιπα νοικοκυριά τι θα γίνει;
Ο κίνδυνος η ενεργειακή κρίση να εντείνει τις εισοδηματικές ανισότητες και να διευρύνει τα ποσοστά φτώχειας είναι κάτι περισσότερο από ορατός. Προς το παρόν, τα μέτρα που λαμβάνονται έχουν επιδοματικό άρα και βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα κάτι που σημαίνει ότι δεν λύνουν το πρόβλημα και απλώς εξασφαλίζουν χρόνο. Το ζητούμενο είναι να υπάρξουν και άλλες παρεμβάσεις μόνιμου χαρακτήρα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τα βλέμματα στρέφονται στην Ευρώπη προκειμένου να υπάρξει ένα πανευρωπαϊκό big deal που θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας όχι μόνο από τους έχοντες αλλά και από αυτούς που δεν μπορούν. Οι ενεργειακές κοινότητες, οι πάσης φύσεως «συμμαχίες» πρέπει να προχωρήσουν και οι αποφάσεις που θα ληφθούν το επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι καθοριστικές.
