Την εκτίμηση ότι η δραματική μείωση των προσλήψεων κατά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο θα αποτυπωθεί στο ποσοστό ανεργίας των επόμενων μηνών, οπότε και θα εκδηλωθούν οι μεγαλύτερες επιπτώσεις της πανδημίας, καταγράφει η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. Ταυτόχρονα σαν βασικό σενάριο για την οικονομία κάνει λόγο για ύφεση από 4,4% έως 9,4% υπολογίζοντας ότι τα μέτρα που θα ληφθούν θα φθάσουν 10 δισ. ευρώ.
Στην παρουσίαση της τριμηναίας έκθεσης για την ελληνική οικονομία, ο επικεφαλής του Γραφείου Φρ. Κουτεντάκης εστίασε σε μια σειρά από αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει η οικονομία και καθιστά δύσκολες τις οποιεσδήποτε ασφαλείς εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις, χαρακτηρίζοντας πάντως θετική την ευρωπαϊκή απόφαση για άρση των δεσμεύσεων στο πρωτογενές πλεόνασμα και τη συμμετοχή της χώρας στο προσωρινό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Στην ίδια λογική, η έκθεση αναδεικνύει δύο κρίσιμα ζητήματα για την επόμενη μέρα της οικονομίας τα οποία μπορούν να ξεπερασθούν μόνο με τη δυνατότητα χρηματοδοτικής στήριξης των πιο ευάλωτων χωρών από την ΕΕ. Ταυτόχρονα και κρισιμότερο ζήτημα κατά το Γραφείο είναι το αυξημένο δημόσιο χρέος το οποίο και δεν θα εξαλειφθεί αυτόματα με την επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα.
Αυτό με τη σειρά του θέτει δύο κρίσιμα ζητήματα:
1. Το πρώτο είναι ότι δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί ο χρόνος που θα χρειαστεί αυτή η επαναφορά του λόγου χρέους προς ΑΕΠ στα προ κορονοϊού επίπεδα, στο μεσοδιάστημα της οποίας η χώρα θα βρεθεί εκτεθειμένη στις αβεβαιότητες των διεθνών αγορών. Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να διασφαλιστεί, κυρίως από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δυνατότητα χρηματοδοτικής στήριξης των πιο ευάλωτων χωρών και να δοθεί επαρκής χρόνος ώστε να αποκαταστήσουν τη δημοσιονομική τους ισορροπία με ομαλό τρόπο.
2. Το δεύτερο – και κρισιμότερο – ζήτημα είναι ότι αυτό το αυξημένο χρέος θα πρέπει να πληρωθεί από δημόσιους πόρους επιβαρύνοντας, σε τελική ανάλυση, τους πολίτες της χώρας. Η κατανομή αυτού του βάρους, είτε μεταξύ κοινωνικών ομάδων είτε μεταξύ γενεών, θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο ανοιχτού και ειλικρινούς δημόσιου διαλόγου ώστε να χαραχθεί μια κοινώς αποδεκτή δημοσιονομική στρατηγική για τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την έκθεση οι μεγαλύτερες επιπτώσεις της πανδημίας αναμένεται να εκδηλωθούν πλήρως στη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν μείωση του πληθωρισμού και διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ωστόσο ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι αυτός της έκρηξης της ανεργίας, εξελίξεις τα οποία αναμένεται να αποτυπωθούν στους δείκτες τους επόμενους μήνες.
Τα δημοσιονομικά στοιχεία του πρώτου τριμήνου δείχνουν υστέρηση 1,3 δις ευρώ σε σχέση με τα περσινά επίπεδα και αναμένεται να διευρυνθεί στους επόμενους μήνες. Στα θετικά στοιχεία περιλαμβάνεται το γεγονός ότι επιτεύχθηκε η άρση του περιορισμού για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%, το να μη συμπεριληφθούν όλες οι δημοσιονομικές δαπάνες στον ορισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος και η επιτυχημένη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου, με την έκδοση επταετούς ομολόγου και τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων με σχετικά χαμηλές αποδόσεις. Τα ανωτέρω δείχνουν τη σχετική διατήρηση της αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς επενδυτές και ότι το ελληνικό δημόσιο διατηρεί ακέραια την πρόσβαση στον εξωτερικό δανεισμό, υποβοηθούμενο από τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο νέο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας της ΕΚΤ.
Το Γραφείο επισημαίνει οι οικονομικές παρεμβάσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση του κορονοϊού δεν θα οδηγήσουν σε μόνιμη υποβάθμιση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας. Δηλαδή, θα πρέπει να αποφευχθεί μια παρατεταμένη αύξηση της ανεργίας, μια συνεχιζόμενη κάμψη των επενδύσεων και μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις θα πρέπει να στοχεύουν στη δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής και εξωστρεφούς οικονομίας με έμφαση σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας και ειδικευμένης εργασίας. Παράλληλα, θα πρέπει να ενισχυθούν οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης προκειμένου να διασφαλιστεί η γρήγορη επιστροφή στην αγορά εργασίας των εργαζομένων που θα βρεθούν στην ανεργία λόγω της κρίσης του κορονοϊού.
Οι οικονομίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης θα αντιμετωπίσουν στο προσεχές διάστημα έναν συνδυασμό προκλήσεων και αβεβαιοτήτων λόγω της πανδημίας αλλά και των γενικότερων γεωπολιτικών ανακατατάξεων που θα επιταχυνθούν λόγω της πανδημίας.
Οι μεγάλες αβεβαιότητες όπως τις καταγράφει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής.
• Την ανάπτυξη και διαθεσιμότητα σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού αξιόπιστων τεστ αντισωμάτων.
• Την ικανότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης να αντιμετωπίσουν την πανδημία.
• Τον χρόνο που θα απαιτηθεί για την ανάπτυξη ασφαλών, αποτελεσματικών εμβολίων.
• Την διάρκεια και αποτελεσματικότητα των περιοριστικών μέτρων και άλλων στρατηγικών μετριασμού και περιορισμού της εξάπλωσης.
• Τον βραχυπρόθεσμο οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας και των πολιτικών αντιπαραθέσεων που αναπόφευκτα θα προκληθούν.
• Την ταχύτητα της ανάκαμψης καθώς η πανδημία υποχωρεί.
• Τη διάρκεια ισχύος των δημοσιονομικών και νομισματικών παρεμβάσεων.
• Τον βαθμό στον οποίο θα συνεχιστούν οι μεταβολές που προκαλούνται από την πανδημία στην οικονομική συμπεριφορά.
• Το ενδεχόμενο επανεμφάνισης της πανδημίας με την ίδια ή και με μεγαλύτερη ένταση τον Οκτώβριο ή και το επόμενο έτος.
Ακόμα και μετά την υποχώρηση της πανδημίας ή/και με την εύρεση κατάλληλου φαρμάκου-εμβολίου, οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας δεν θα εξαλειφθούν αυτόματα. Στις περιπτώσεις μεγάλων διαταραχών, οι οικονομικές και κοινωνικές συμπεριφορές σπάνια επιστρέφουν γρήγορα στις πρωτύτερες «φυσιολογικές» συνθήκες.
