Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την εμφάνιση ενός νέου κύματος "στρατηγικών κακοπληρωτών", με αφορμή το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί μετά το αναπάντεχο αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, φοβάται η αγορά.
Η απόφαση των Βρετανών να εγκαταλείψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζεται από αναλυτές των αγορών χρήματος ως ο τέλειος "μαύρος κύκνος", ήτοι ένα εξαιρετικά σπάνιο και απροσδόκητο συμβάν που οδηγεί σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις που ακόμη και αν δεν επικρατήσει το απόλυτο χάος ή μία γενικευμένη κρίση, ο κίνδυνος να υπάρξει μία μακρά περίοδος... βουβής στασιμότητας είναι υπαρκτός και καθόλου αμελητέος. Αποτέλεσμα είναι δημόσιο και τράπεζες να βρίσκονται σε κατάσταση επιφυλακής.
Στην κυβέρνηση ανησυχούν ότι το δημόσιο κινδυνεύει να εισπράξει λιγότερους φόρους από αυτούς που στόχευε αρχικά, σε μία εποχή που αρχίζει να καταγράφεται αύξηση φορολογικών εσόδων (ανήλθαν σε 3,163 δισ. ευρώ το Μάιο ενισχυμένα κατά 13,8% σε σχέση με πέρσι).
Τι θα φέρει μία τέτοια εξέλιξη; Αρκεί να σημειωθεί ότι στο β'' εξάμηνο του έτους το δημόσιο στοχεύει να εισπράξει πάνω από 30 δισ. ευρώ έτσι ώστε να "τρέξει" χωρίς αποκλίσεις ο προϋπολογισμός και να μη βρεθεί στη δυσάρεστη θέση, κατά την οποία θα ενεργοποιηθεί ο αυτόματος κόφτης δαπανών.
Οι επόμενοι μήνες είναι καθοριστικοί για τη συνέχεια, όχι μόνο γιατί η εικόνα σχετικά με τις επιπτώσεις του Brexit θα είναι πιο καθαρή, αλλά και γιατί αναμένεται να φανούν οι προθέσεις των φορολογούμενων. Μόνο τον Ιούλιο, ο στόχος των καθαρών εσόδων διαμορφώνεται στα 5,367 δισ. ευρώ!
Πλέον, στην έντονη δυσαρέσκεια για τα νέα φορολογικά μέτρα, τόσο στις τάξεις των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων όσο και στους ιδιώτες, έρχεται να προστεθεί το Brexit, ένα γεγονός που προκαλεί ανασφάλεια. Μέσα στο γενικότερο κλίμα πανικού, υπάρχουν φόβοι ότι πολλοί "μπαταχτσήδες" θα εκμεταλλευτούν εκ νέου την κατάσταση και δεν θα πληρώσουν τους ήδη δυσβάσταχτους φόρους, ελπίζοντας σε μία ευνοϊκότερη μεταχείριση στο μέλλον, λόγω των έκτακτων συνθηκών που ενδεχομένως θα υφίστανται.
Επίσης, αρμοδίως εκφράζονται προβληματισμοί σχετικά τα χρήματα που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση ότι θα ρίξει στην αγορά, μέσω της αποπληρωμης χρεών του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Διότι δεν αποκλείεται από τα 7,5 δισ. ευρώ της δόσης, τα 1,8 δισ. ευρώ που υπολογίζονται σε πρώτη φάση να αποπληρώσουν χρέη προς προηθευτές, να καταλήξουν σε... στρώματα και σεντούκια και να μην πέσουν στην αγορά.
Τι θα γίνει με τα "κόκκινα" δάνεια
Στις τράπεζες, οι βασικές ανησυχίες σχετίζονται κυρίως με τα "κόκκινα" δάνεια, από τη στιγμή που οι κεφαλαιακοί περιορισμοί καθιστούν ανέφικτο ένα νέο bank run.
Ο προβληματισμός είναι έντονος στα τραπεζικά επιτελεία. Διότι τα τελευταία τρίμηνα σημειώθηκε αλλαγή στην τάση δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων και η ελπίδα όλων ήταν πως μέσα στο 2016 τα "κόκκινα" δάνεια θα αρχίσουν να μειώνονται με ικανοποιητικό ρυθμό, έτσι ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία διαχείρισης μέσα στο 2017, όταν αναμένεται να ανοίξει πλήρως η αγορά.
Στην αλλαγή της τάσης εκτιμάται ότι συνέβαλε δραστικά το νέο νομικό πλαίσιο που περιορίζει δραματικά το πλέγμα προστασίας των δανειοληπτών. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες είχαν θέσει στόχο να ολοκληρώσουν το έτος με διαδοχικές μειώσεις στον απόλυτο αριθμό των NPLs ανά τρίμηνο, ξεπερνώντας ακόμη και τον αρνητικό αντίκτυπο από τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Συνολικά, οι εκτιμήσεις έκαναν λόγο για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά σχεδόν 4 δισ. ευρώ φέτος.
Με τα νέα δεδομένα που διαμορφώνει το Brexit, τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο. Ο φόβος μίας νέας περιόδου αποσταθεροποίησης, ξυπνάει μνήμες από το περσινό καλοκαίρι και δεν αφήνει κανένα περιθώριο εφησυχασμού.
Εκτός από τη διαχείριση των νέων NPLs, η προσοχή στρέφεται και στα ρυθμισμένα δάνεια, καθώς είναι αξιοσημείωτο το ποσοστό των ρυθμίσεων που δεν εξυπηρετείται "ομαλά" και εμφανίζει μεγάλες πιθανότητες να επιστρέψει... στο κόκκινο.
Αναλυτές δίνουν και μία άλλη διάσταση, λέγοντας πως δεδομένου ότι η εμπιστοσύνη προς την ελληνική οικονομία έχει χαθεί μετά τα γεγονότα των τελευταίων ετών, είναι πολύ πιθανό να σημειωνόταν ένα νέο κύμα εκροών καταθέσεων αν δεν υπήρχαν τα capital controls.
"Η αβεβαιότητα στο α'' εξάμηνο του 2015 ήταν ακραίας μορφής και είχε να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τη χώρα μας, άρα το Brexit δεν θα προκαλούσε εκτεταμένο bank run, αλλά μικρότερης έκτασης εκροές. Πάντως, επειδή ο Έλληνας έχει... καεί στον χυλό, θεωρείται βέβαιο ότι μετά το Brexit φοβάται ακόμη περισσότερο και άρα θα ήταν έως ένα βαθμό δικαιολογημένες ακόμη και υπερβολικές αντιδράσεις".
