Ως μακρινό κακό όνειρο φαντάζει η 22η Αυγούστου του 2022, όταν και η τιμή του φυσικού αερίου έφτασε εκείνη την ημέρα τα 311 ευρώ ανά μεγαβατώρα, το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ.
Εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα, σύμφωνα με το investing.com., η τιμή ήταν κατά 44% υψηλότερη από το προηγούμενο μέγιστο στις 7 Μαρτίου του ίδιους έτους και ήταν εντυπωσιακά 18 φορές υψηλότερη από τη μέση τιμή τριετίας που καταγράφηκε κατά την περίοδο 2019-2021.
Παρά το γεγονός ότι οι χώροι αποθήκευσης φυσικού αερίου της Ευρώπης ήταν γεμάτοι κατά 78% τον Αύγουστο του 2022, οι ανησυχίες για τον εφοδιασμό ήταν διάχυτες, καθώς οι εισαγωγές από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά περίπου 60%, αναγκάζοντας την Ευρώπη να βασίζεται εκτενώς στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) -ιδίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου έχουν επανέλθει στην κανονικότητα, αλλά παραμένουν πάνω από το επίπεδο που παρατηρήθηκε πριν από την κρίση. Χαρακτηριστικά, στις 6 Δεκεμβρίου η τιμή διαμορφώθηκε στα 39,25 ευρώ ανά MWh, 87% κάτω από το μέγιστο που παρατηρήθηκε τον Αύγουστο του 2022, παρότι εξακολουθεί να είναι περίπου δύο φορές πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο που παρατηρήθηκε την περίοδο 2019-2021.
Ο Kar Yong Ang, αναλυτής της Octa σημειώνει για την ομαλοποίηση:
«Αν και οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη παραμένουν υψηλότερες από ό,τι ήταν πριν από την κρίση, η κατάσταση έχει βελτιωθεί δραματικά. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό. Πρώτον, υπήρξε διαρθρωτική απώλεια ζήτησης εν μέρει λόγω της μειωμένης οικονομικής δραστηριότητας και εν μέρει λόγω των πολιτικών διατήρησης. Δεύτερον, αυξήθηκαν οι εισαγωγές αερίου από αγωγούς και αυτές του LNG. Συν τοις άλλοις, υπήρξε και λίγη τύχη, καθώς οι καιρικές συνθήκες επέτρεψαν στους Ευρωπαίους να δημιουργήσουν τα αποθέματα γρηγορότερα από το κανονικό».
Μεγάλη η απώλεια της ζήτησης
Πράγματι, ίσως η πιο επώδυνη προσαρμογή που έπρεπε να υποστεί η Ευρώπη ήταν η απώλεια της ζήτησης. Σύμφωνα με τη Eurostat, η συνολική χρήση φυσικού αερίου στις 6 μεγαλύτερες καταναλώτριες χώρες της ΕΕ - Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Ισπανία και Πολωνία - μειώθηκε κατά 17% τους πρώτους δέκα μήνες του 2023. Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ρωσία εξήγαγε μόλις 22,3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, δηλαδή 57% λιγότερα από ό,τι την ίδια περίοδο του 2022 και 65% λιγότερα από ό,τι την ίδια περίοδο του 2021. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν τα 30,01 δισ.κυβικά μέτρα κατά τους πρώτους εννέα μήνες του έτους, σημειώνοντας τεράστια αύξηση κατά 185% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2021.
«Προστατευμένη η Ευρώπη»
«Συνολικά, η Ευρώπη κατάφερε να φέρει τα αποθέματά της σε ένα μάλλον άνετο επίπεδο φυσικού αερίου και είναι πλέον καλά προστατευμένη για να αντέξει μελλοντικούς κλυδωνισμούς της προσφοράς», αναφέρει ο Yong Ang, σημειώνοντας πως «δεν θα με εξέπληττε να δω τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου να πέφτουν στα 30 ευρώ ανά MWh σε περίπτωση ενός κανονικού χειμώνα. Εναλλακτικά, εάν ο επερχόμενος χειμώνας αποδειχθεί ψυχρότερος από τον κανονικό, μπορεί να δούμε το TTF να αγγίζει προσωρινά τα 60 € ανά Mwh».
Ωστόσο, ο Kar Yong Ang λέει ότι η Ευρώπη έχει μπροστά της διαφορετικού είδους προκλήσεις και κινδύνους. Φαίνεται ότι η Ευρώπη εμπιστεύεται υπερβολικά το LNG. Ποντάρει πάρα πολύ σε μια μόνο πηγή εφοδιασμού, κάτι που μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ μακροπρόθεσμα. Εάν η Ευρώπη πρόκειται να αντικαταστήσει μόνιμα τις σχετικά φθηνές εισαγωγές από αγωγούς από τη Ρωσία με ακριβές εισαγωγές LNG, τότε, φοβάμαι, η οικονομική δραστηριότητα στις παραδοσιακές βιομηχανίες της μπορεί να μην ανακάμψει ποτέ στα προ της κρίσης επίπεδα».
