«Άσκηση προς την κανονικότητα των τραπεζών» χαρακτήρισε ο υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Ζαββός τη δυνατότητα που παρέχει το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών στο Ταμείο Χρηματοδοτικής Σταθερότητας να συμμετέχει με προϋποθέσεις στις αυξήσεις κεφαλαίων των τραπεζικών ιδρυματων. Αυτή η δυνατότητας συμμετοχής του ΤΧΣ, είπε ο υφυπουργός δεν έχει καμία σχέση με τις αναγκαστικές ανακεφαλοποιήσεις που συμμετείχε τα προηγούμενα χρόνια για να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες και ανέφερε πως αυτές είναι «μια άσκηση κανονικότητας, που μπορεί να κάνει η κάθε τράπεζα στο βαθμό που νιώθει ικανή, δυνατή, με ένα πειστικό, αξιόπιστο σχέδιο να προσκαλέσει τον ιδιώτη επενδυτή, να έρθει στα κεφάλαιά της, γιατί έχει ακριβώς σχέδια επέκτασης». «Οι ελληνικές τράπεζες είναι πλήρως θωρακισμένες κεφαλαιακά» ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών και πρόσθεσε ότι αυτό το «διαπιστώνει ο Ευρωπαίος Επόπτης και όλοι οι επενδυτές, οι οποίοι έρχονται ειδικά να επενδύσουν και μέσω του ΗΡΑΚΛΗ».
Σχετικά με το θέμα του λεγόμενου αναβαλλόμενου φόρου, ο κ. Γιώργος Ζαβός ανέφερε πως «προφανώς υπάρχει αναβαλλόμενος φόρος, ο οποίος σε κάποιο βαθμό μετράει, όπως θα λέγαμε και αυτός, ως εποπτικό κεφάλαιο των τραπεζών» και πρόσθεσε πως «για αυτό υπάρχουν ακριβώς, συγκεκριμένοι εταιρικοί μετασχηματισμοί, που έχουν κάνει οι τράπεζες, με το λεγόμενο hive-down», σημειώνοντας πως «οι τράπεζες θα έχουν πολύ μεγαλύτερο οποιασδήποτε μορφής κινδύνου, αν θέλετε, να ενεργοποιηθεί οποιοδήποτε κενό στον αναβαλλόμενο φόρο, όταν θα έχουμε φθάσει σε μονοψήφια νούμερα των μη εξυπηρετούμενων δανείων όπου γίνεται πάρα πολύ μικρός ο οποιοσδήποτε κίνδυνος του αναβαλλόμενου φόρου». Επισήμανε σχετικά με τις τιτλοποιήσεις των κόκκινων δανείων πως οι τράπεζες όταν προχωρούν σε αυτές «καταναλίσκουν και κεφάλαιο γιατί κάθε τιτλοποίηση χρειάζεται κάποιο κεφάλαιο». Αυτό όμως το κεφάλαιο το έχουν οι τράπεζες και είναι το λιγότερο επώδυνο κεφάλαιο, το οποίο καταναλίσκουν, για αυτό και «σωρηδόν και προχωρούν στον ΗΡΑΚΛΗ. Ο υφυπουργός Οικονομικών ανέφερε πως οι τράπεζες σχετικά με την ελάχιστη απαίτηση κεφαλαίων που θα πρέπει να έχουν, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια θα ρέπει να χτίσουν και ένα «μαξιλάρι», το λεγόμενο MRL, που εάν ποτέ το χρειαστούν να το έχουν για να το χρησιμοποιήσουν.
Οι τοποθετήσεις από τους φορείς
Ο πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Ανδρέας Βερύκιος σχετικά με τις δυνατότητες που παρέχονται στο Ταμείο για την συμμετοχή του στα τραπεζικά ιδρύματα ανέφερε πως σήμερα με την ισχύουσα νομοθεσία το ΤΧΣ «δεν έχει τη δυνατότητα να αποφύγει την απομείωση της συμμετοχής του, ακόμα και όταν η διεθνής συμμετοχή, θα του παρείχε δυνατότητα καλύτερων όρων αποεπένδυσης στο μέλλον». Οι προτεινόμενες αλλαγές του νομοσχεδίου , τόνισε, «για πρώτη φορά εξειδικεύουν το σκοπό του Ταμείου, να έχει τη δυνατότητα να προστατεύσει την περιουσία του, δηλαδή, την αξία των συμμετοχών του στις συστημικές τράπεζες. Να μπορεί να συμμετέχει με όρους, όπως ο οποιοσδήποτε ιδιώτης επενδυτής, σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου». Υπογράμμισε πως υπάρχουν οι «δικλείδες ασφαλείας διαφύλαξης του δημοσίου συμφέροντος».
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, ο Α. Βερύκιος ανέφερε ότι είναι «προς το συμφέρον του Ταμείου και του ελληνικού δημοσίου να μπορεί να συμμετέχει υπό όρους σε μελλοντικές αυξήσεις κεφαλαίου των συστημικών τραπεζών». Το Ταμείο είπε «δεν επιδιώκει να διαιωνίσει την παρουσία του στις τράπεζες. Τουναντίον, ο στόχος είναι, να απεμπλακεί, να περάσουν οι τράπεζες σε ιδιωτικά χέρια, αλλά χωρίς να ζημιωθεί περαιτέρω το δημόσιο».
Σχετικά με το θέμα της ασυλίας που παρέχεται στα μέλη του ΤΧΣ σε αναλογία με αυτό που έχει θεσπιστεί για τα τραπεζικά στελέχη, ο κ. Βερύκιος ανέφερε πως «δεν θεωρούμε ότι παρέχεται κάποια ασυλία στα όργανα του Ταμείου αλλά πρόκειται περί μιας προστασίας εναντίον κακόβουλων μηνύσεων, την οποία προστασία έχουν αυτήν τη στιγμή τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών. Το ΤΧΣ στην δραστηριότητα του, ιδίως, τώρα στη φάση της αποεπένδυσης, είναι μια δραστηριότητα χρηματοοικονομικής φύσεως, που εμπίπτει, εντελώς, στην ίδια κατηγορία με τις τράπεζες και δεν θεωρώ δίκαιο, να μην υπάρχουν οι ίδιες εξασφαλίσεις εναντίον τέτοιων κακόβουλων μηνύσεων, που υπάρχουν για τις τράπεζες».
Ερωτηθείς για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, ο πρόεδρος του ΤΧΣ ανέφερε πως «δεν έχουμε ακόμα καμία απόφαση της Τράπεζας Πειραιώς και έτσι δεν μπορώ να σχολιάσω τίποτα επί του θέματος. Περιμένουμε τις αποφάσεις της ίδιας της τράπεζας. Ας μην ξεχνάμε ότι το (ΤΧΣ) είναι μέτοχος, δεν είναι αυτός που κατευθύνει και διαχειρίζεται τις υποθέσεις των τραπεζών. Η τράπεζα πρέπει να λάβει απόφαση, τι θέλει να κάνει και αν κρίνει σκόπιμο να προβεί σε αύξηση κεφαλαίου θα μας το θέσει υπόψη και θα πάρουμε τότε τις αποφάσεις μας». Σχετικά με την μετατροπή σε μετοχές των τόκων που η Πειραιώς έπρεπε να καταβάλει στο ΤΧΣ, ο κ. Βερύκιος ανέφερε πως «αυτό ήταν απόφαση που πάρθηκε από τον επόπτη στη Φρανκφούρτη και η τράπεζα δεν είχε παρά να ακολουθήσει τις οδηγίες που έλαβε από εκεί». Για την τύχη της «Εθνικής Ασφαλιστικής» ο πρόεδρος του ΤΧΣ απάντησε ότι «δεν έχουμε λάβει εμείς ακόμα καμία θέση». Τελικά για την καθαρή οικονομική θέση του Ταμείου σήμερα, ανέφερε πως σύμφωνα με το ισολογισμό του, είναι περίπου στα 5 δισεκατομμύρια ευρώ και το ταμειακό απόθεμα που διαθέτει, είναι 1,4 δισ. ευρώ, κάτι που, όπως είπε, «μας επιτρέπει αρκετές ενέργειες συμμετοχής σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών».
Το μέλος του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ, Χρήστος Χατζηεμμανουήλ ανέφερε πως η κεντρική τράπεζα «επικροτεί το νομοσχέδιο καθώς διασφαλίζει: την ευελιξία του Ταμείου ως προς τις διαδικασίες συμμετοχής σήμερα στο κεφάλαιο των πιστωτικών ιδρυμάτων και αύριο στη διαδικασία από-επενδύσεως. Επιτρέπει την σταδιακή μετάβαση σε μία εταιρική κανονικότητα ως προς τη διοίκηση των πιστωτικών ιδρυμάτων μέσα από την εξομάλυνση του καθεστώτος των μετόχων τους και των ιδίων κεφαλαίων τους γενικότερα. Προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα του Ταμείου και μέσω αυτών τα οικονομικά συμφέροντα του δημοσίου εντός πάντοτε των περιορισμών που τίθενται από το ενωσιακό δίκαιο, αλλά και τις υποχρεώσεις που έχουμε από τις δανειακές μας συμβάσεις με τους εταίρους μας». Το νομοσχέδιο , είπε, πως επίσης προλαμβάνει περιπτώσεις που θα μπορούσε μια τράπεζα να εκδώσει μετοχές σε πολύ χαμηλή τιμή προκειμένου να προσελκυστεί επενδυτικό ενδιαφέρον κάτι όμως που θα έθετε σε κινδύνους τόσο το Ταμείο και τους παλαιούς μετόχους όσο και να υπάρξει μια κρυφή κρατική επιδότηση όπου ουσιαστικά ο φορολογούμενος μέσω του Ταμείου θα πλήρωνε μια αύξηση που δεν είναι ρεαλιστική. Αναφορικά με την ασυλία των στελεχών του ΤΧΣ από κακόβουλες μηνύσεις, ο κ. Χατζηεμμανουήλ ανέφερε πως δεν πρόκειται περί αυτού αλλά περί μιας προστασίας από ποινικές διαδικασίες που κινούνται όχι με γνησίως ποινικές προθέσεις αλλά προκειμένου να επηρεαστεί ο μηχανισμός λήψης αποφάσεων του Ταμείου. Δεν εμποδίζεται η ποινική δίωξη των μελών του Ταμείου, απλώς απαιτείται η έγκληση, κατά τον γνωστό τρόπο, όπως ισχύει και για τα τραπεζικά στελέχη».
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, ο κ. Χατζηεμμανουήλ συμφώνησε πως το ΤΧΣ κάποια στιγμή θα πρέπει να απεμπλακεί από τις τράπεζες και δεν θα θέλαμε να υπάρχει εσαεί η συνέχιση της παρουσίας ενός φορέα, ο οποίος είναι κρατικός αλλά λειτουργεί και με πολύ συγκεκριμένους περιορισμούς. Ανέφερε πως η ΤτΕ θα έβλεπε με καλό μάτι μια εξομάλυνση στον τρόπο σύνδεσης των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών αλλά όπως ανέφερε αυτί είναι θέμα του Υπουργείου Οικονομικών. Ξεκαθάρισε πως η ΤτΕ δεν έχει αρμοδιότητα να εμποδίσει ή να ζητήσει μια απόφαση αύξησης κεφαλαίου σε μια τράπεζα αλλά αυτό είναι θέμα της ΕΚΤ η οποία έχει την απευθείας εποπτική αρμοδιότητα. Όμως ακόμα και η ΕΚΤ δεν μπορεί να εμποδίσει την αύξηση κεφαλαίων, εάν κρίνει ένα τραπεζικό ίδρυμα ότι θα πρέπει να βελτιώσει τη θέση του.
Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Γεώργιος Χατζηνικολάου ανέφερε πως είναι σύμφωνος με το νομοσχέδιο καθώς κάνει ένα ακόμα βήμα για την επιστροφή της χώρας και του τραπεζικού συστήματος στην κανονικότητα. Η δυνατότητα του Τ.Χ.Σ. να επενδύει δίπλα μαζί με τους ιδιώτες επενδυτές, είπε ότι δυνητικά βοηθάει στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης για την επιτυχία των τραπεζών στις προσπάθειές τους να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους ευχέρεια για να μειώσουν περαιτέρω τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς σχετικά με αυξήσεις κεφαλαίων μέσω δανείων που μπορεί να δώσει μια τράπεζα είπε πως αυτό είναι παράνομο πλέον και δεν επιτρέπεται από τον επόπτη. Σχετικά με επικείμενη αύξηση κεφαλαίου στην Τράπεζα Πειραιώς ο κ. Χατζηνικολάου απάντησε πως «επίσημα η Τράπεζα Πειραιώς δεν έχει ανακοινώσει κάτι τέτοιο και δεν μπορώ να σχολιάσω κάτι παραπάνω γιατί θα έδινα περισσότερο καύσιμο στα σχόλια που εμφανίζονται από καιρό στις εφημερίδες. Όπως είναι φυσικό, μία αύξηση κεφαλαίου είναι πάντοτε στα όπλα που κάθε τράπεζα έχει διαθέσιμα» και πρόσθεσε πως «όλες οι ελληνικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης και της Πειραιώς, αυτήν τη στιγμή έχουν εποπτικά κεφάλαια, τα οποία υπερβαίνουν τα μίνιμουμ, τα οποία απαιτεί ο επόπτης. Άρα, λοιπόν, δεν μιλάμε για αυξήσεις κεφαλαίων παρόμοιες με αυτές του 2015, που ήταν αναγκαστικές, γιατί τότε ήταν απαραίτητες για να επιζήσουν οι τράπεζες. Οι αυξήσεις κεφαλαίων γενικά δεν είναι ένας «μπαμπούλας», που πρέπει να τον φοβόμαστε σε περιόδους κανονικότητας». Σχετικά με τις αναστολές λειτουργίας υποκαταστημάτων, αφού αναφέρθηκε στα αλλαγές της τραπεζικής με την χρήση της τεχνολογίας που έχουν επισυμβεί σημείωσε πως ειδικά για την Πειραιώς που είναι αποτέλεσμα της συγχώνευσης επτά τραπεζών έχουμε βρεθεί να έχουμε δύο τρία καταστήματα σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων. Συνεπώς είναι λογικό και αναπόφευκτο να γίνει ένας εξορθολογισμός του δικτύου και είναι «παρατραβηγμένο» να λέμε ότι «μετακινούμε υπαλλήλους για να τους πείσουμε προς την εθελουσία».
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων της Τράπεζας Πειραιώς, Βάγιος Νάκος ανέφερε ότι «θεωρούμε ως θετική τη δυνατότητα συμμετοχής του ΤΧΣ στις επικείμενες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, ως παράγοντα σταθεροποίησης και μελλοντικής ανάπτυξης». Θεωρούμε, επίσης είπε, ως δεδομένο ότι αυτή η σταθεροποίηση και μελλοντική ανάπτυξη πρέπει να εμπεριέχει τους εργαζόμενους και τα δικαιώματά τους, να μην αποτελέσουν οι εργαζόμενοι σ' αυτή τη νέα ρύθμιση για ακόμη μία φορά, μέσω της περιστολής του κόστους, το δρόμο για την κερδοφορία των τραπεζών. Ανέφερε πως τα κεφάλαια που θα αντληθούν τόσο από τους ιδιώτες, όσο και από το ΤΧΣ, μέσω του σχεδίου νόμου, θα πρέπει να στοχεύουν στην πραγματική ανάπτυξη της τράπεζας και της οικονομίας και αυτό θα γίνει με την ανάπτυξη των τραπεζικών εργασιών και με τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Τόνισε πως εξαιτίας του πλάνου αναδιάρθρωσης των τραπεζών που έθεσε το ΤΧΣ, τα χρόνια που πέρασαν στην Τράπεζα Πειραιώς υπήρξε μείωση 73% του δικτύου καταστημάτων (από τα 1718 καταστήματα σε 470 σε όλη τη χώρα) και μείωση 46% των εργαζομένων της (από 17.000 περίπου εργαζόμενους σε 9.400) κάτι που όπως είπε «είναι αμφίβολο στο κατά πόσο συνεισέφερε στην οργανική κερδοφορία της τράπεζας».
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών για το πώς μπορεί να διασφαλιστεί το δημόσιο συμφέρον, ανέφερε πως πρέπει να αναζητηθεί ένα νέο στρατηγικό αναπτυξιακό μοντέλο, που δεν στηρίζεται πλέον μονοδιάστατα στην περιστολή του κόστους ως μονόδρομο για τη δημιουργία κερδοφορίας. Σχετικά με την καθαρή θέση της Τράπεζας Πειραιώς, ο πρόεδρος του Συλλόγου των Εργαζομένων ανέφερε πως «το προηγούμενο έτος, στο εννεάμηνο ήταν μείον 133 εκατομμύρια, αν δεν κάνω λάθος, τουλάχιστον με βάση όσα έχουν ανακοινωθεί, βάζοντας μέσα βέβαια και όλες τις συνέπειες από την πανδημία κατά το προηγούμενο έτος». Για την συρρίκνωση του δικτύου καταστημάτων απάντησε ότι «μέχρι κάποιο σημείο ήταν ένας εξορθολογισμός, από ένα σημείο και μετά νομίζουμε ότι πλέον ξεπερνάει τα όρια».
Ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ, Γιώργος Μότσιος ανέφερε πως εάν και από την ίδρυση του ΤΧΣ ο τελικός στόχος ήταν η αποεπένδυση από το μετοχικό κεφάλαιο τραπεζών, όμως δέκα χρόνια η παρουσία του στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών παραμένει και ισχυρή και καθοριστική. Θεωρούμε, είπε, αναγκαίο να δοθεί αυτή η δυνατότητα συμμετοχής του Τ.Χ.Σ. στις αυξήσεις των μετοχικών κεφαλαίων των τραπεζών με την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Δεν το θεωρούμε όμως ικανό από μόνο του να αντιμετωπίσει όλα τα σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα όλες οι τράπεζες. Σημείωσε πως η θητεία του Τ.Χ.Σ. εκπνέει σε δύο χρόνια και ζήτησε να σκεφτούμε ξανά το ρόλο και τη χρησιμότητα του Τ.Χ.Σ. στις σημερινές συνθήκες λέγοντας πως θα ήταν καλύτερο το Δημόσιο να ασκεί απευθείας τα δικαιώματά του στις τράπεζες. Για την Τράπεζα Πειραιώς ανέφερε πως το Τ.Χ.Σ. θα πρέπει να συμμετέχει σε μια αύξηση κεφαλαίου και να μην αφήσει στους ιδιώτες επενδυτές και στα ξένα κεφάλαια την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας Ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ ζήτησε να επανεξεταστεί γενικά ο τρόπος επιλογής και σύνθεσης των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των τραπεζών λέγοντας πως θεωρούμε αναγκαίο και ιδιαίτερα σημαντικό να αλλάξει ο νόμος και να προβλεφθεί η συμμετοχή εκπροσώπων της αγοράς, των επαγγελματικών φορέων και των εργαζομένων κάτι που αποτελεί σύγχρονη εταιρική πρακτική σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
