Συχνά αναφερόμαστε στους 500 χιλιάδες νέους ανθρώπους που εγκατέλειψαν τη χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου 2008 - 2017. Και είναι λογικό αφού λίγο πολύ όλοι μας έχουμε ένα συγγενή, ένα φίλο ή ένα γνωστό, που επέλεξε να αφήσει την πατρίδα του κατά τη διάρκεια της βαθιάς οικονομική κρίσης και να αναζητήσει ευκαιρίες στο εξωτερικό.
Οι νέοι αυτοί προέρχονταν από το πιο παραγωγικό κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας με το 51,4% να είναι στην κρίσιμη και σημαντική επαγγελματικά ηλικιακή ομάδα από 25 έως 44 ετών, και με το σχεδόν 70%, να είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης.
Για να είμαστε πιο ακριβείς, ο αριθμός των πολιτών που έφυγαν από τη χώρα κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου ανέρχονταν στους 467.756. Παράλληλα ο αριθμός των Ελλήνων που επέστρεψαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα από το εξωτερικό και αφορούσε κυρίως φοιτητές που ολοκλήρωναν τις προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές σπουδές τους ήταν 192.493. Δηλαδή το καθαρό ισοζύγιο των συμπολιτών μας, που είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, ήταν 275.272. Ωστόσο, αυτοί που έφυγαν αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο ήταν 467.756. Ένας τεράστιος αριθμός νέων ανθρώπων. Ειδικά αν σκεφτούμε πως είναι άνθρωποι με υψηλή εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, που βρήκαν υψηλά αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης κυρίως στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Και τα πράγματα είναι ακόμα άσχημα, αν αναλογιστούμε ότι σύμφωνα με δημοσιευθείσα έρευνα του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, το 67% των «Ελλήνων Μεταναστών της Οικονομικής Κρίσης», δεν σκοπεύει να επιστρέψει μέσα στα επόμενα πέντε έτη. Η κυρίαρχη τάση είναι ότι οι νέοι που μετανάστευσαν από την Ελλάδα την περίοδο της οικονομικής κρίσης, δεν επιθυμούν να επιστρέψουν, ούτε σήμερα, ούτε σε έναν ορίζοντα πενταετίας και πολλοί από αυτούς ούτε σε ορίζοντα εικοσαετίας. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα οι νέοι αυτοί δεν έχουν την αίσθηση του νόστου, ενώ παράλληλα εκτιμούν πως η Ελλάδα δεν τους παρέχει αρκετά κίνητρα ώστε να πάρουν την απόφαση της επιστροφής.
Διότι το στρεβλό παραγωγικό μοντέλο δεν ευνοεί τη δημιουργία ποιοτικών, παραγωγικών και καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης. Διότι το χαμηλό επίπεδο των καθαρών οικονομικών απολαβών που έχουν οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα οφείλεται στην υψηλή φορολογία και τις υψηλές εισφορές εργαζομένων και επιχειρήσεων, που ανεβάζουν το μη μισθολογικό κόστος της μισθωτής εργασίας. Διότι στη χώρα μας εξακολουθούν να κυριαρχούν μη ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας. Και διότι οι δείκτες ποιότητας ζωής παραμένουν χαμηλοί, όσον αφορά τις υπηρεσίες υγείας, το εκπαιδευτικό σύστημα, τις δημόσιες συγκοινωνίες, τη παιδική μέριμνα κ.α., όπως παρουσιάζεται σε σχετική έρευνα του ΣΕΒ.
- Πόσο εφιαλτικός είναι αυτός ο αριθμός των 467.756 Ελλήνων που έφυγαν στο εξωτερικό; Είναι σαν να εξαφανίστηκαν από τον χάρτη μέσα σε μια δεκαετία, τρεις μεγάλες πόλεις. Η Πάτρα, το Ηράκλειο και η Λάρισα. Μπορούμε να το διανοηθούμε;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2015, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη, η Τρίπολη;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2016, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη η Σαλαμίνα;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2017, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη το Ρέθυμνο;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2018, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη η Πτολεμαΐδα;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2019, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη η Βέροια;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2020, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη η Καρδίτσα ;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2021, ερήμωσε και εξαφανίστηκε από τον χάρτη η Καλαμάτα;
- Μπορούμε να διανοηθούμε ότι το 2022, ερήμωσαν και εξαφανίστηκαν από τον χάρτη τα Ιωάννινα;
Διότι αυτά είναι τα στατιστικά στοιχεία του αρνητικού ισοζυγίου γεννήσεων και θανάτων, που έχει καταγράψει η Ελληνική Στατιστική Αρχή, από το 2015 μέχρι και το 2022. Κάθε χρόνο χάνεται ο πληθυσμός και ερημώνει μια ολόκληρη πόλη, αφού το ισοζύγιο έχει χάσει τη ισορροπία του, υπέρ των θανάτων και εις βάρος των γεννήσεων.
Στην Ελλάδα του 2023, δεν γεννάμε, γερνάμε και οι καλύτεροι από εμάς επιλέγουν να φύγουν, αναζητώντας υψηλότερες αμοιβές, καλύτερες συνθήκες εργασίας και αναβαθμισμένο επίπεδο ζωής.
Ακούμε παντού για τo «brain regain». Δηλαδή για την προσπάθεια επαναφοράς των νέων που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Μήπως θα πρέπει να αρχίσουμε να ακούμε και κάτι για τις ευκαιρίες που πρέπει να δοθούν γενικότερα στους νέους στην Ελλάδα, για να στήσουν τις οικογένειες τους; Κάτι για την αλλαγή του στρεβλού παραγωγικού μοντέλου που δεν ευνοεί τη δημιουργία ποιοτικών, παραγωγικών και καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης; Κάτι για τη ραγδαία μείωση του μη μισθολογικού κόστους της μισθωτής εργασίας; Κάτι για τις μη ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας; Και κάτι για τους δείκτες ποιότητας ζωής που παραμένουν χαμηλοί, όσον αφορά τις υπηρεσίες υγείας, το εκπαιδευτικό σύστημα, τις δημόσιες συγκοινωνίες, τη παιδική μέριμνα και άλλα, που λειτουργούν αποτρεπτικά για την αναστροφή του ισοζυγίου γεννήσεων – θανάτων;
Τα προαναφερθέντα δεν αποτελούν κάποιους γενικόλογους και αόριστους στόχους. Αποτελούν προϋποθέσεις επιβίωσης της ίδιας της χώρας. Άραγε πόσες πόλεις αντέχει να χάσει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια;
