Από το λιγότερο δυσμενές στο δεύτερο χειρότερο σενάριο εξελίσσεται η πανδημία σε αρκετές μεγάλες οικονομίες με αποτέλεσμα να αναθεωρούνται επί τα χείρω οι προβλέψεις για την ύφεση και να ετοιμάζονται νέα μέτρα ενίσχυσης από τις κεντρικές τράπεζες. Το βάρος, όπως είναι φυσιολογικό πέφτει στη Fed και την ΕΚΤ, την ώρα που στην Ευρώπη τα τοπικά lockdown αυξάνονται σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν οι γενικευμένοι περιορισμοί.
Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή στις ΗΠΑ ο παράγοντας εκλογές παγώνει προς το παρόν τις εξελίξεις και δεύτερον, διότι ο κίνδυνος του lockdown έχει επιστρέψει για τα καλά σε Γαλλία και Μ. Βρετανία. Μόνο για την Ευρωζώνη, η επιδείνωση των συνθηκών – η διαφορά δηλαδή μεταξύ του σεναρίου που δείχνει να επιβεβαιώνεται και του καλού σεναρίου - κοστίζει, πάνω από 200 δισ. ευρώ ή περίπου 1,3 ποσοστιαίες μονάδες σε συρρίκνωση του ΑΕΠ στο σύνολο του 2020.
Το βασικό σενάριο των αναλυτών της ολλανδικής τράπεζας ING προέβλεπε τοπικά lockdown και ύφεση 8% στην Ευρωζώνη, με ορισμένα εμβόλια να κυκλοφορούν στο πρώτο μισό του 2021. Η ανάκαμψη θα ήταν τύπου «swoosh» (όπως το λογότυπο της Nike), με τις κυβερνήσεις να επεκτείνουν τα μέτρα στήριξης έως το πρώτο μισό του 2021. Πλέον, το σενάριο που επικρατεί είναι πιο δυσμενές. Προβλέπει πιο αυστηρούς περιορισμούς για να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση της πανδημίας αλλά χωρίς γενικευμένα lockdown. Και σε αυτό το σενάριο θα κυκλοφορήσουν εμβόλια στο α' εξάμηνο του 2021, με την ανάκαμψη να είναι τύπου «W» και την ύφεση στο 9,3%.
Υπάρχει και το κακό και απευκταίο σενάριο, κατά το οποίο δεν θα αποφευχθούν νέα γενικευμένα lockdown και τα εμβόλια θα αργήσουν τα κυκλοφορήσουν. Θα υπάρξει μεγάλη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας προς το τέλος του 2020, στασιμότητα το 2021 και ανάκαμψη από τα μέσα του 2022.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι αρχικές εκτιμήσεις των αναλυτών συνέκλιναν στο ότι η ΕΚΤ θα ανακοινώσει νέα μέτρα την Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου. Νεότερες πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι οι εξελίξεις της ερχόμενης εβδομάδας στο μέτωπο της πανδημίας θα είναι καθοριστικές και δεν αποκλείεται να υπάρξουν ανακοινώσεις ακόμη και στις 29 Οκτωβρίου. Βέβαια, ερμηνεύοντας κανείς τις δηλώσεις των αξιωματούχων της ΕΚΤ, καταλήγει στο συμπέρασμα πως το επικρατέστερο σενάριο παραμένει η επέκταση του QE τον Δεκέμβριο, με την υποσημείωση ότι στην περίπτωση απότομης επιδείνωσης των συνθηκών θα υπάρξουν έκτακτα μέτρα.
Το θέμα έχει διχάσει το διοικητικό της συμβούλιο καθώς ενώ η Λαγκάρντ δηλώνει πως το οπλοστάσιο της ΕΚΤ είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί ανά πάσα στιγμή, αρκετοί διοικητές εθνικών κεντρικών τραπεζών υποστηρίζουν ότι δεν είναι ακόμα η ώρα για νέα μέτρα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι δηλώσεις του Γενς Βάιντμαν της Bundesbank και του Γκάμπριελ Μαχλούφ της κεντρικής τράπεζας της Ιρλανδίας. Σύμφωνα με την ING, τα «περιστέρια» θα κερδίσουν τη μάχη και η ΕΚΤ υπό την απειλή συρρίκνωσης του ΑΕΠ προς το τέλος του 2020, θα επεκτείνει το QE.
Ας δούμε ποιο είναι το διαθέσιμο οπλοστάσιο των υπόλοιπων μεγάλων κεντρικών τραπεζών με βάση τις εκτιμήσεις της ING:
ΗΠΑ (Fed): Μεγάλη η κόντρα στις ΗΠΑ ελέω προεκλογικής περιόδου για το αν πρέπει να εφαρμόσει νέα μέτρα η Fed ή είναι η σειρά της κυβέρνησης. Περισσότερο QE είναι το βασικό σενάριο για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ παρά η εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων, όμως όλα θα κριθούν μετά τις εκλογές. Δεν αναμένεται απόσυρση των μέτρων πριν το 2023.
Ιαπωνία (BoJ): Μία από τα ίδια θα πρέπει να περιμένουμε στην Ιαπωνία καθώς η κεντρική τράπεζα θα συνεχίσει τις αγορές ομολόγων για να συγκρατήσει τις αποδόσεις των κρατικών τίτλων, όμως ο νέος πρωθυπουργός δεν θα προβεί σε μεγάλες αλλαγές.
Μ. Βρετανία (BoE): Το QE είναι και στη Μ. Βρετανία το εργαλείο που προτιμά η BoE και το οποίο θα επεκτείνει τον Νοέμβριο. Δεν αποκλείεται να δούμε στο μέλλον ακόμη και αρνητικά επιτόκια – ενδεχομένως το 2021 - όμως κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί φέτος ενώ το θέμα διχάζει τα μέλη της τράπεζας.
Ν. Ζηλανδία (RBNZ): Νέα εργαλεία εξετάζει η Κεντρική Τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας, όπως η γραμμή χρηματοδότησης για τη χορήγηση δανείων, αρνητικά επιτόκια στις καταθέσεις, καθώς και η αγορά ξένων τίτλων. Από τα εργαλεία αυτά πρώτο αναμένεται να εφαρμοστεί το μέτρο της στοχευμένης χρηματοδότησης τύπου TLTRO.
Ελβετία (SNB): Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας έχει προχωρήσει ήδη σε δραστικά μέτρα και επομένως η αντίδρασή της θα είναι να μην τα αποσύρει σύντομα. Έτσι αναμένεται να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στο -0,75% - που είναι το χαμηλότερο επίπεδο στον πλανήτη – και να συνεχίσει να παρεμβαίνει στην αγορά συναλλάγματος.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η κεντρική τράπεζα της Κίνας είναι ίσως η μοναδική κεντρική τράπεζα μεγάλης οικονομίας που δεν θα προχωρήσει σε νέα μέτρα, καθώς η πανδημία είναι υπό έλεγχο και η οικονομία ανακάμπτει χάρη στις εσωτερικές μετακινήσεις του πληθυσμού.
