Της Μελίνας Δασκαλάκη*
Η εταιρεία Μαρινόπουλος ΑΕ πτωχεύει. Για την ακρίβεια προσπαθεί να μην πτωχεύσει και να διασωθεί υπαγόμενη στο περίφημο άρθρο 99. 13.000 εργαζόμενοι κινδυνεύουν να χάσουν τις θέσεις τους, εκατοντάδες πιστωτές κινδυνεύουν κι αυτοί να υποστούν τις δραματικές συνέπειες ενός ντόμινο στάσεων πληρωμών.
Η εταιρεία Μαρινόπουλος ΑΕ λειτουργεί από το 1962 συνεχώς ως ανώνυμη εταιρεία και προηγουμένως άλλα 70 χρόνια ως οικογενειακή επιχείρηση. Έχει προφανώς δώσει δουλειά σε εκατοντάδες, ναι εκατοντάδες, χιλιάδων ανθρώπους. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον να ξέραμε ακριβώς σε πόσους. Μετά από γενιές της οικογένειας Μαρινόπουλου στις επιχειρήσεις, μετά από 8 χρόνια αδυσώπητης κρίσης η γιγαντωμένη πλέον επιχείρηση ως αποτέλεσμα μιας σειράς ανεπιτυχών –κατ' αποτέλεσμα όμως πάντοτε- επιχειρηματικών βημάτων, πέφτει έξω.
Η ελληνική κοινωνία δια των ταγών της, δημοσιογράφων και διανοούμενων, σπεύδει να καταδικάσει την οικογένεια Μαρινόπουλου. Γνωστή δημοσιογράφος και συγγραφέας αυτά τα 120 και βάλε χρόνια επιχειρηματικότητας τα συνοψίζει ως εξής: Δηλαδή. Ανοίγω μαγαζί. Πάει καλά. Παίρνω δεύτερο. Πάει καλά. Με τα κέρδη αγοράζω σπίτι. Κι εξοχικό. Και κοκορέτσι. Και βάζω και το κατιτίς μου στην εξωχώρια της διπλανής πόρτας. Κατόπιν χρεοκοπώ. Απολύω. Ζητάω πτώχευση. Ο νόμος προστατεύει την προσωπική μου περιουσία. Την οποία δημιούργησα από το μαγαζί και τους εργαζόμενους. Δεν ανοίγει ρουθούνι. Είμαι άρχοντας. Είμαι θεός ήλιος καλοκαιρινός. Η ζωή (και κότα) συνεχίζεται. Το ''χω''. (Σημείωση δική μου, δεν άντεξα: Το 'κατόπιν', έγινε βέβαια πολύ 'κατόπιν'. Καμιά εκατονεικοσιαριά χρόνια 'κατόπιν').
Δεν θέλω να πω τίποτα κακό για την συγκεκριμένη δημοσιογράφο και συγγραφέα, που άλλωστε μεγάλωσε σε σπίτι διανοουμένων και πολιτικών. Αν ένας άνθρωπος που έχει δημόσιο βήμα 40 χρόνια τώρα και όλου του κόσμου τις ευκαιρίες για μόρφωση και πληροφόρηση διατυπώνει αυτήν την ανήκουστη κατηγορία τι να περιμένει κανείς από τον μέσο πολίτη; Και τον πολίτη κάτω από τον μέσο, με βάση πάντα το μορφωτικό επίπεδο και την πρόσβαση σε πληροφορία και γνώση;
Αυτό το περιστατικό αναδεικνύει ανάγλυφα το μεγαλύτερο σημερινό μας πρόβλημα που είναι ο οικονομικός και πολιτικός αναλφαβητισμός και η συνεχής επέκτασή τους.
Ζούμε σε ένα κόσμο μεγάλης οικονομικής και θεσμικής πολυπλοκότητας. Η εκρηκτική επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη των τελευταίων 50-60 ετών οδήγησαν σε μια σαρωτική και ταχύτατη παγκοσμιοποίηση, που για άλλους είναι 'καλή' για άλλους 'κακή' ενώ για μένα είναι απλώς μια συνθήκη ζωής, αναπόφευκτη, όπως όλες οι συνθήκες ζωής σε ένα κόσμο που αλλάζει και εξελίσσεται. Η πολυπλοκότητα του κόσμου που μας περιβάλλει όμως και η ταχύτητα των αλλαγών καθιστούν σχεδόν αδύνατη την προσαρμογή και την κατανόησή τους από τους πολίτες. Οι θεσμοί που ήξεραν οι πατεράδες και οι παππούδες μας έμεναν απαράλλαχτοι για εκατοντάδες χρόνια. Όσα μάθαιναν για το χρήμα, τις τράπεζες, την πίστη, τις δουλειές, τις συνέπειες, τους ακολουθούσαν σε όλη τους την ζωή. Σήμερα τίποτα δεν είναι το ίδιο, όχι με πριν 100 χρόνια, αλλά με πριν 30. Ό,τι μάθαμε βγαίνοντας στην κοινωνία θα χρειαστεί να τα αναπροσαρμόσουμε δύο και τρεις φορές, να τα εμπλουτίσουμε, να ξανα-ασχοληθούμε για να μπορούμε να κατανοούμε τι συμβαίνει.
Μπροστά σε αυτό το φάσμα του ακατανόητου κόσμου που απαιτεί την διαρκή μας προσπάθεια για αποκωδικοποίηση οι περισσότεροι από εμάς, και συνήθως –αν και όχι πάντα, όπως βλέπουμε στην Ελλάδα- οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αναπτύσσουν φοβικά και ακραία λαϊκιστικά ένστικτα και αντιδράσεις. Ο ίδιος πολιτικός και οικονομικός αναλφαβητισμός καταλήγει να ευθύνεται για την άνοδο των εθνικοσοσιαλιστικών και ευρωσκεπτικιστικών πεποιθήσεων που έχουν βάλει τις ευρωπαϊκές χώρες στην προκρούστεια κλίνη των δύο άκρων. Η συμπεριφορά της Ελλάδας της κρίσης και το Brexit αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Έτσι, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, χιλιάδες συμπολίτες μας έχουν σήμερα δυσκολία να καταλάβουν ότι ένας άνθρωπος για να ξανοιχτεί σε ένα άγνωστο πέλαγος και να θαλασσοπνιγεί για να βγάλει λεφτά, ναι να βγάλει λεφτά και να ζήσει καλύτερα, και να δημιουργήσει και μαζί να δώσει δουλειές σε μια ολόκληρη μεγάλη πόλη, δικαιούται να μην βάλει όλα του τα υπάρχοντα πάνω στην βάρκα που λέγεται Ανώνυμη Εταιρεία. Αλλιώς δεν θα έμπαινε ποτέ στην θάλασσα.
* Η κα. Μελίνα Δασκαλάκη είναι δικηγόρος, δημοτική σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων και αντιπρόεδρος της Δράσης και δεν πληρώνεται από την Μαρινόπουλος ΑΕ.
