Του Απόστολου Σκουμπούρη
Νυν υπέρ πάντων αγώνα δίνουν όλες αυτές τις ημέρες οι συνεταιριστικές τράπεζες της χώρας ώστε να μπορέσουν να βρουν τα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίησή τους, άρα και την εξασφάλιση της συνέχισης της λειτουργίας τους. Πρόκειται για έναν αγώνα δύσκολο αλλά συνάμα και απαραίτητο για όλες τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιούνται. Όλα τα διοικητικά στελέχη των συνεταιριστικών τραπεζών της χώρας κάνουν γενικευμένη έκκληση στις τοπικές κοινωνίες που δραστηριοποιούνται για στήριξη, με στόχο να βρεθούν τα κεφάλαια της ανακεφαλαιοποίησης.
Όπως τονίζουν, είναι ζήτημα ζωής, είναι και ζήτημα... τιμής, καθώς πρόκειται για τράπεζες που επί μια 20ετία και πλέον έχουν σημαντική σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες, τις οικογένειες, τις επιχειρήσεις, τους φορείς... Οι συνεταιριστικές τράπεζες με αποκλειστική δραστηριοποίηση στην επαρχία, αποτελούν σημαντικό στυλοβάτη για πολλά χρόνια της ραχοκοκαλιάς της ελληνικής οικονομίας που είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι βιοτεχνίες και οι μικρές οικογενειακές μονάδες.
Κύριο προσόν τους το... personal banking δηλαδή ο τοπικός τους χαρακτήρας και η δυνατότητα εξειδικευμένης «μεταχείρισης» εκάστου πελάτη, συνάμα με τη μεγάλη ευελιξία και την εν γένει σχέση εμπιστοσύνης. Ασφαλώς, δεν έχουν τη στελεχιακή υποδομή και κατάρτιση των εμπορικών τραπεζών, ούτε μπορούν να «παίξουν» με όρους ευθέως ανταγωνισμού, τουλάχιστον στα προϊόντα... ευρείας διασποράς. Αυτό, ασφαλώς ασκεί μεγάλη πίεση στο θεσμό των συνεταιριστικών τραπεζών, δεδομένου ότι μια μεγάλη τράπεζα μπορεί να προσφέρει δάνεια και προϊόντα σε σαφώς πιο ανταγωνιστικές τιμές.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω της γενικευμένης κρίσης, υπάρχουν ουσιαστικά προβλήματα στον κλάδο, τα οποία συνδέονται ασφαλώς με τη γενικότερη χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά και με την τεράστια ανεργία που μαστίζει (πολύ περισσότερο έναντι της Αθήνας) την επαρχία!
Πάντως, παρ'' ότι για πρώτη φορά τώρα μπήκαν υποχρεωτικά στις διατάξεις και τις υποχρεώσεις ανακεφαλαιοποίησης, οι συνεταιριστικές τράπεζες δεν έχουν λάβει οποιαδήποτε κρατική ενίσχυση, καθώς ήταν έξω από τις δύο προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις. Αντιθέτως με τις... κεντρικές συστημικές τράπεζες που έχουν λάβει πακτωλό στηρίξεων, αρχής γενομένης από το 2008 επί εποχής Αλογοσκούφη!
Παράλληλα, η Βασιλεία ΙΙ και ΙΙΙ ασφαλώς έχει βάλει εξαιρετικά αυστηρούς όρους και υψηλά στάνταρ για όλο τον τραπεζικό κλάδο, με τα ιδρύματα – σ'' όλη την Ευρώπη – να υποχρεώνονται να συμμορφωθούν με τις συγκεκριμένες διατάξεις.
Βεβαίως, δε λείπουν και οι αιχμές για την πολιτική της Τράπεζας Ελλάδος η οποία άφησε την κατάσταση να «σέρνεται» επί μακρόν χωρίς σχέδιο, χωρίς την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων και χωρίς εποικοδομητικές κινήσεις για την ανεύρεση λύσης.
Τελικά, η εφαρμογή του ορίου του 9% σε ότι αφορά το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας έχει οδηγήσει κάποιες συνεταιριστικές σε κλείσιμο ενώ άλλες είναι στο μεταίχμιο για τη συνέχιση της λειτουργίας τους. Θυμίζουμε ότι έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους οι τράπεζες Ευβοίας, Δυτικής Μακεδονίας και Δωδεκανήσου, οι οποίες απορροφήθηκαν από την Alpha Bank.
Οι υπόλοιπες, φαίνεται πως είτε έχουν βρει τα κεφάλαια, είτε δύναται να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια, οδεύοντας με πίστη προς το θετικό σενάριο, ώστε να συνεχίσουν. Ο λόγος για τις Παγκρήτια, Χανίων, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Καρδίτσας, Έβρου, Δράμας, Πιερίας, Πελοποννήσου και Σερρών.
Πάντως, όπως τονίζει στο liberal.gr ο Γενικός Διευθυντής της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος (ΕΣΤΕ) Δημήτρης Χαραλαμπάκης, «η αλήθεια είναι ότι η συνεταιριστική πίστη είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα στην Ελλάδα σε σχέση με ότι ισχύει στο εξωτερικό. Εμείς ως φορέας, ως Ένωση Συνεταιριστικών Τραπεζών ιδρυθήκαμε μόλις το 1995 και μόνο έκτοτε έχει πάρει πιο σοβαρή – θεσμική – μορφή αυτός ο τραπεζικός θεσμός.
Στη χώρα μας, οι συνεταιριστικές τράπεζες ελέγχουν μόλις το 1% με 1,50% της συνολικής τραπεζικής αγοράς, όταν στην Ευρώπη, αυτός ο τομέας ελέγχει από 20% έως 30% της «πίτας». Στη Γερμανία οι συνεταιριστικές τράπεζες ελέγχουν περίπου το 24% της εκεί αγοράς, στη Γαλλία περίπου το 25-26%, ενώ ακόμη και στην Κύπρο το μερίδιο των συνεταιριστικών ξεπερνά το 30%! Βεβαίως, μετά την εφαρμογή της Βασιλείας ΙII έχει μαζευτεί μερικώς ο αριθμός των συνεταιριστικών τραπεζών στην Κύπρου, δημιουργώντας πιο ισχυρά σχήματα».
Ο κ. Χαραλαμπάκης επισημαίνει επίσης ότι «εμείς ως θεσμός δεν αποτελούμε απειλή για τα μερίδια των μεγάλων τραπεζών, δεδομένου ότι έχουμε καθαρά τοπικό χαρακτήρα και με διαφορετικής στόχευσης προϊόντα. Αυτό βεβαίως δε σημαίνει ότι οι εμπορικές τράπεζες δεν ασκούν πίεση στο δικό μας θεσμό». Αναφερόμενος στο τι καθιστά απαραίτητες τις συνεταιριστικές τράπεζες ο κ. Χαραλαμπάκης επισημαίνει ότι «εμείς επανεπενδύουμε όλα τα κεφάλαια στις τοπικές κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε και δεν στοχεύουμε στις τεράστιες υπεραξίες. Χρηματοδοτούμε μικρές βιοτεχνίες, μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, αγροτικές και κτηνοτροφικές μονάδες που δραστηριοποιούνται στην πραγματική οικονομία και όχι μεγάλες πολυεθνικές και απρόσωπους ομίλους. Αντιθέτως, οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες... φασόν, δεν έχουν τη δυνατότητα εξατομικευμένης παροχής υπηρεσιών, ούτε τη δική μας ευελιξία, ακριβώς λόγω του μεγέθους τους».
Θυμίζουμε ότι σήμερα λειτουργούν δέκα συνεταιριστικές τράπεζες στη χώρα μας, καθώς εκτός από τις δύο της Κρήτης δραστηριοποιούνται και οι Τράπεζες Ηπείρου, Θεσσαλίας, Καρδίτσας, Έβρου, Σερρών, Δράμας, Πιερίας και Πελοποννήσου. Την περίοδο 2012 – 2014 ανακλήθηκε η άδεια σε έξι συνεταιριστικές, πρώτα των Αχαΐας, Λαμίας και Λέσβου - για λόγους που αφορούσαν την ελλειπή κεφαλαιακή τους επάρκεια - ενώ το Δεκέμβριο 2014 ανεκλήθη η άδεια και των Δωδεκανήσου, Δυτικής Μακεδονίας και Εύβοιας. Παράλληλα, δραστηριοποιούνται και πέντε πιστωτικοί συνεταιρισμοί (Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας, Βοιωτίας, Μαγνησίας και Μεγαρίδος).
