Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τεράστιας έντασης και ισχύος ήταν η «σύγκρουση» που σημειώθηκε χθες στην αγορά συναλλάγματος, μετά τα μέτρα που πήρε η Τουρκία για να περιορίσει τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης. Μετά από μία… σκληρή μάχη, η ανάκαμψη της τουρκικής λίρας αποδείχθηκε «βραχύβια» και οι αποφάσεις των τουρκικών αρχών «ημίμετρα», περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τις εναλλακτικές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μέχρι και τα πετροδολάρια του Κατάρ επιστρατεύθηκαν για να σώσουν την Τουρκία από την κρίση, όμως η δέσμευση των Καταριανών να επενδύσουν 15 δισ. δολάρια στην Τουρκία δεν είναι ικανή να αντιστρέψει το κλίμα και να... προλάβει την τουρκική λίρα πριν τον γκρεμό.
Αν, λοιπόν, αυτός είναι ένας οικονομικός πόλεμος των ΗΠΑ κατά της Τουρκίας, όπως υποστηρίζει ο Ερντογάν, τότε ο Τούρκος πρόεδρος έχει κατέβει στο πεδίο της μάχης με… σφεντόνες, όταν ο αντίπαλος διαθέτει βαρύ οπλισμό. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι τα πιο δραστικά που έχει λάβει μέχρι σήμερα η Τουρκία αφού έχουν στόχο αφενός να αποτρέψουν τα ξένα funds από το να σορτάρουν το τουρκικό νόμισμα και αφετέρου να διευκολύνουν την ανανέωση και αναδιάρθρωση επιχειρηματικών δανείων. Όμως δεν κατάφεραν τίποτα…
Η επόμενη ημέρα είναι εξαιρετικά δύσκολη για τον σουλτάνο. Οι τελευταίες εκτιμήσεις αναλυτών κάνουν λόγο για ενίσχυση του πληθωρισμού πάνω από το 20% και υποχώρηση της τουρκικής οικονομίας σε ύφεση του επόμενους μήνες. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Capital Economics, το γεγονός ότι η Τουρκία θα εμφανίσει ανάπτυξη μέσα στο 2018 θα οφείλεται εξολοκλήρου στο α' τρίμηνο. Ο παράγοντες που θα καθορίσει το πόσο βαθιά θα είναι η κρίση στην Τουρκία είναι οι αντοχές των τραπεζών και των επιχειρήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν εύκολα να «σπάσουν» αν γίνουν στόχος των αμερικανικών κυρώσεων.
Κάθε φορά που ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει κυρώσεις κατά της Τουρκίας ή δασμούς σε τουρκικά προϊόντα, η τουρκική λίρα καταγράφει εντυπωσιακές ημερήσιες απώλειες που φτάνουν έως και το 8,4% της περασμένης Τρίτης. Πρόκειται για μεταβολές που είναι απίθανο να συναντήσει κανείς στην αγορά συναλλάγματος υπό φυσιολογικές συνθήκες και σε νομίσματα οικονομιών που δεν βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Αρκεί μία σύγκριση με το ευρώ, για παράδειγμα, όπου θεωρείται ότι κάτι… φοβερό και τρομερό έχει συμβεί όταν ενισχύεται ή υποχωρεί σε ποσοστό άνω του 1% έναντι των κυριότερων νομισμάτων. Η τουρκική, βέβαια, είναι αναδυόμενη οικονομία και άρα δεν θα μπορούσε η λίρα να συγκριθεί με το ευρώ και το δολάριο, όμως και πάλι οι απώλειες που καταγράφει δείχνουν το σημαντικό πλήγμα που καταφέρνει ο Τραμπ χωρίς μάλιστα να έχει βγάλει από το οπλοστάσιό του τις πιο βαριές κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Χθες και προχθές, οι εποπτικές αρχές της Τουρκίας ανακοίνωσαν μία δέσμη μέτρων για να σταματήσουν την κατρακύλα της λίρας και να δώσουν οξυγόνο στις επιχειρήσεις που πνίγονται καθώς αδυνατούν να ανανεώσουν βραχυπρόθεσμο δανεισμό. Αποτέλεσμα ήταν το τουρκικό νόμισμα να εμφανίσει για μία ακόμη ημέρα μεταβλητότητα ανάλογη του Bitcoin και των υπόλοιπων κρυπτονομισμάτων, αναδεικνύοντας το μέγεθος της αναταραχής που επικρατεί σε ό,τι έχει σχέση με τουρκικούς τίτλους.
Τα μέτρα που πήρε η Τουρκία οδήγησαν την ισοτιμία του δολαρίου με τη λίρα σε πτώση άνω του 5%, ακόμη και κάτω από τις 6 λίρες (5,8828 χαμηλό ημέρας), όταν το ιστορικό υψηλό που κατέγραψε πριν λίγες ημέρες ήταν στις 7,2362 λίρες. Πολύ γρήγορα, ωστόσο, το τουρκικό νόμισμα άρχισε να χάνει έδαφος και η ισοτιμία ξεπέρασε… με άνεση το επίπεδο των 6 λιρών.
Ενώ οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να δώσουν λύση στα δύο βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η τουρκική οικονομία, δεν καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν το ευρύτερο πρόβλημα στη ρίζα του, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο με αύξηση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα.
Αξίζει να σημειωθεί για πολλοστή φορά πως όσο εύλογες και αν είναι οι αναφορές στην ανάγκη προσφυγής της Τουρκίας στο ΔΝΤ ή στην επιβολή capital controls, αποτελούν δύο ενδεχόμενα που αυτή τη στιγμή μοιάζουν αδιανόητα, δεδομένης της συνολικής αντιμετώπισης της κρίσης από τον σουλτάνο.
Όσο ο Ερντογάν επιμένει στην εφαρμογή ανορθόδοξων μέτρων, επικαλείται τον Θεό σε θέματα… νομισματικής πολιτικής και προσπαθεί να πείσει τον λαό του ότι η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, τόσο θα απομονώνεται.
Τα… ημίμετρα δεν πιάνουν τόπο
Σε μια απέλπιδα προσπάθεια να εμποδίσουν την διολίσθηση της λίρας, οι εποπτικές αρχές της χώρας περιόρισαν χθες τη δυνατότητα των τραπεζών να συμμετέχουν σε συναλλαγές ανταλλαγής νομισμάτων, στο 25% του μετοχικού τους κεφαλαίου, όταν πριν την περασμένη Δευτέρα δεν υπήρχε κανένα όριο. Με αυτή την κίνηση, οι αρχές αποτρέπουν τους επενδυτές, όπως τα hedge funds να σορτάρουν τη λίρα, αφού αυξάνεται το κόστος βραχυπρόθεσμου δανεισμού και έτσι είναι λιγότερο ελκυστικό το να δανειστούν λίρες για να τις σορτάρουν.
Την περασμένη Τρίτη, οι εποπτικές αρχές ανακοίνωσαν μέτρα και για τις τράπεζες. Σύμφωνα με όσα αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg, επικαλούμενο στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, τα προβληματικά επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια που έχουν αναδιαρθρωθεί αλλά χρειάζονται εκ νέου ρύθμιση ξεπερνούν τα 20 δισ. δολάρια, αποτελώντας μία ωρολογιακή βόμβα στην πραγματική οικονομία της χώρας. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, οι εποπτικές αρχές αποφάσισαν να επιτρέψουν στις τράπεζες μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση των δανείων.
Οι τουρκικές τράπεζες, πλέον, μπορούν να επιμηκύνουν τη διάρκεια των δανείων, να αναχρηματοδοτούν δάνεια, να διαθέτουν κεφάλαια για την ανάκαμψη επιχειρήσεων και να μεγαλώνουν τη δεξαμενή των ενέχυρων. Μπορούν, επίσης, να επιβάλλουν στους δανειολήπτες να ρευστοποιούν περιουσιακά στοιχεία για την αποπληρωμή δανείων.
Επιπρόσθετα, οι εποπτικές αρχές ανακοίνωσαν ότι μέχρι να εξομαλυνθούν οι συνθήκες στην αγορά, θα σταματήσει να συνυπολογίζει στους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών τον αντίκτυπο από τις ημερήσιες απώλειες των τίτλων που έχουν στην κατοχή τους.
Διαβάστε ακόμα:
- ΔΝΤ: Καμία ένδειξη ότι η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να ζητήσει βοήθεια
