Οι ρευματοκλοπές είναι ένα θέμα με αμιγώς κοινωνικές διαστάσεις, αφού τα κέρδη των κυκλωμάτων επωμίζονται μέσω των λογαριασμών τους όλοι οι συνεπείς καταναλωτές.
Η ετήσια ζημιά από το κλεμμένο ρεύμα υπολογίζεται σε 400 εκατ. ευρώ, οι ρευματοκλοπές γίνονται κατά κύριο λόγο από το χώρο της εστίασης και του εμπορίου, συμμετέχουν δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις (ουδείς ξέρει) και βασικός κρίκος της αλυσίδας είναι οι ηλεκτρολόγοι που παρέχουν τεχνογνωσία έναντι αδράς αμοιβής.
Κυκλώματα που έχουν κάνει επάγγελμα τις παράνομες συνδέσεις και τους πειραγμένους μετρητές, περιστατικά γνωστών καταστημάτων εστίασης που αποκαλύπτεται συχνά μετά από ένα τυχαίο γεγονός - όπως ότι έχουν μικρότερη κατανάλωση από την πραγματική - ότι λειτουργούν με αλλοιωμένα ρολόγια, ένας φαινόμενο με πολλά πλοκάμια που δεν έχει υποχωρήσει μετά το τέλος της δημοσιονομικής κρίσης.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι επανακάμπτει, όπως δείχνουν τα κέρδη των κυκλωμάτων, αλλά και η αυστηροποίηση των μέτρων από τη κυβέρνηση.
Ο κλοιός στα κυκλώματα επιχειρείται τώρα να σφίξει σε πολλά επίπεδα.
Καταρχήν, ο ηλεκτρολόγος που θα καταδικάζεται αμετάκλητα για συμμετοχή ή συνέργεια σε ρευματοκλοπή, θα του αφαιρείται η άδεια άσκησης επαγγέλματος, σύμφωνα με το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που είναι από χθες σε διαβούλευση.
Ετερη αλλαγή ότι βάσει του νέου ποινικού κώδικα, ο ηλεκτρολόγος θα τιμωρείται πλέον σωρευτικά με χρηματική ποινή και φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους.
Κρίσιμο επίσης στοιχείο ότι με άλλο νομοσχέδιο, του υπ. Οικονομικών, ο ΔΕΔΔΗΕ θα μπορεί πλέον να παίρνει πληροφορίες από την ΑΑΔΕ για φορολογικά στοιχεία απαραίτητα για την αντιμετώπιση των ρευματοκλοπών. Τόσο φυσικών προσώπων, όσο και επιχειρήσεων, όπως ΑΦΜ, ΔΟΥ υποβολής της φορολογικής δήλωσης, επωνυμία, έδρα, αριθμοί παροχής που το νομικό πρόσωπο δηλώνει, κό.κ.
Κυρίως όμως το στοιχείο εκείνο, με τις περισσότερες πιθανότητες να αλλάξει η τριτοκοσμική αυτή εικόνα, στηρίζεται στη μηνιαία καταμέτρηση των ρολογιών που έχει ξεκινήσει από τον ΔΕΔΔΗΕ.
Όταν ο τεχνικός επισκέπτεσαι μία παροχή 12 φορές τον χρόνο αντί για 3, που έκανε μέχρι πρόσφατα, αυξάνεται ο έλεγχος πάνω στο ρολόι και άρα οι πιθανότητες να πιαστούν στα πράσα οι παραβάτες.
Όταν πάλι ο έλεγχος περιορίζεται στις τρεις φορές το χρόνο, επαφίεται αποκλειστικά στη τύχη να διαπιστωθεί αποσύνδεση εξαρτημάτων από το ρολόι, αλλοίωση ενδείξεων, τοποθέτηση κάποιου μεταλλικού αντικειμένου στο δίσκο ώστε αυτός να μην περιστρέφεται, πάγωμα ενδείξεων μετά από ψεκασμό με ειδικό σπρέι, όπως μερικές από τις πιο συνήθεις πρακτικές.
Βέβαια το «πανηγύρι» θα τελειώσει με τους έξυπνους μετρητές μέσα σε κάθε σπίτι και επιχείρηση. Όταν ο κάθε καταναλωτής θα έχει εγκατεστημένο ένα ψηφιακό smart meter, που αφενός δύσκολα «πειράζεται», αφετέρου δίνει τη δυνατότητα άμεσου εντοπισμού των παραβάσεων. Η οποιαδήποτε απόπειρα θα γίνεται αντιληπτή από το κέντρο τηλεδιαχείρισης του ΔΕΔΔΗΕ.
Το φαραωνικό όμως αυτό έργο δεν έχει ακόμη ξεκινήσει. Ο διαγωνισμός για την σταδιακή κάλυψη της χώρας με 7,3 εκατομμύρια ψηφιακούς μετρητές βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, το έργο είναι τεράστιο και θα πάρει χρόνο, και έτσι η Ελλάδα θα παραμείνει μιας από τις λιγοστές χώρες στην ΕΕ (μαζί με Βουλγαρία, Κύπρο, Τσεχία αλλά και Γερμανία), με λίγους έως καθόλου έξυπνους μετρητές.
Έως ότου φτάσουμε στην εποχή της ψηφιοποίησης των μετρήσεων, η μάχη με τη «μαφία» των ρευματοκλοπών θα επαφίεται στο αντικίνητρο που δημιουργούν οι μηνιαίες καταμετρήσεις, στους ελέγχους και τις αυστηρότερες κυρώσεις του νομοθετικού πλαισίου, τόσο για την αφαίρεση άδειας των εμπλεκόμενων ηλεκτρολόγων όσο και αυτές του νέου Ποινικού Κώδικα.
Το φαινόμενο που γνώρισε άνθηση στη περίοδο της δεκαετούς κρίσης, παρ’ ότι μειώθηκε ελαφρώς τα προηγούμενα χρόνια, έχει επανακάμψει δριμύτερο.
Οι «μη τεχνικές απώλειες» του δικτύου, όπως ονομάζονται οι ρευματοκλοπές, από 0,2% της συνολικής κατανάλωσης την περίοδο 2003-2004, εκτινάχθηκαν στο 1,1% (2011-2013), σε 3,9% (2015-2016), σε 4,7% (2018-2020 και σε 5,3% το 2022.
Το συνολικό κόστος των απωλειών μετακυλίεται στους παρόχους ρεύματος και εκείνοι με τη σειρά τους το μετακυλίουν στους πελάτες τους.
Η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που αποδεδειγμένα «κλάπηκε» το 2022 ανήλθε στις 11 εκατομμύρια κιλοβατώρες, έναντι πάνω από 50 εκατ. το 2017 και 79 εκατ. το 2018. Αν και η «επίδοση» του 2022 δεν πλησιάζει τις παραπάνω ποσότητες, εξακολουθεί να απέχει ακόμη πολύ από την κατάσταση που επικρατούσε πριν από την οικονομική κρίση της προηγούμενης 10ετίας.
Και ευτυχώς που φέτος οι τιμές στο ρεύμα κινούνται πτωτικά. Διότι εκτός από την εξάπλωση του φαινομένου, καθοριστικό ρόλο παίζει η διαμόρφωση των τιμών της κιλοβατώρας. Όσο πιο αυξημένη είναι η τιμή της, όπως συνέβη το 2022 στην καρδιά της ενεργειακής κρίσης, τόσο περισσότερο και το κόστος που επωμίζονται οι συνεπείς καταναλωτές.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι ρευματοκλοπές από 201 εκατ ευρώ το 2021, εκτινάχθηκαν στα 789 εκατ ευρώ το 2022, για να πέσει πέρυσι το κόστος στα 400 εκατ ευρώ, το οποίο μόνο αμελητέο δεν είναι.
Το πρόβλημα είχε περιγράψει πέρυσι το Νοέμβριο ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης : Κάθε χρόνο διαπιστώνονται 13.000 περιπτώσεις, με το 50% αυτών να αφορά ρεύμα αξίας μέχρι 4.500 ευρώ, το 25% μεταξύ 4.500-10.000 ευρώ και το 25% άνω των 10.000 ευρώ. Ο υπουργός είχε τότε κάνει λόγο για «μαζικές ρευματοκλοπές», που κατά κύριο λόγο γίνονται από επιχειρήσεις, με τους συνολικούς εμπλεκόμενους να ξεπερνούν τους 250.000.
Το νομοσχέδιο που βρίσκεται από χθες σε διαβούλευση, εκτός από αφαίρεση της άδειας στους ηλεκτρολόγους που καταδικάζονται αμετάκλητα, προβλέπει και αυστηροποίηση του πλαισίου για την ηλεκτροδότηση επαγγελματικών χρήσεων.
Συγκεκριμένα, ο αδειούχος ηλεκτρολόγος εγκατάστασης αυτών των χρήσεων θα βεβαιώνει και τη μη παραβίαση της μετρητικής διάταξης. Δηλαδή θα καθίσταται συνυπεύθυνος έναντι του νόμου στο συγκεκριμένο θέμα, που σημαίνει ότι κάποιος θα το σκεφτεί δεύτερη φορά να υποβάλει μια ψευδή υπεύθυνη δήλωση.
