Δεν πρόκειται μόνο για ένα απλό “λίφτινγκ” του Χρηματιστηρίου Αθηνών, αλλά για μία συνολική επαναπροσέγγιση του τρόπου με τον οποίο θα λειτουργήσει τα επόμενα χρόνια η ελληνική κεφαλαιαγορά, υπό την ευρύτερη μάλιστα έννοια, ώστε πλέον να μπορεί να προσελκύει μεγάλους θεσμικούς, αλλά και να “αυτοχρηματοδοτείται” μέσα από νέα “εργαλεία”. Το μήνυμα αυτό στέλνουν οι παράγοντες που έλαβαν μέρος στη σχετική σύσκεψη του υπ. Οικονομικών οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί να διαμορφώσουν και να θεσμοθετήσουν το νέο πλαίσιο μέχρι το καλοκαίρι.
Πρόκειται για στόχο, απαιτητικών προδιαγραφών, τον οποίο όμως έχουν ήδη “εγκλωβίσει” οι αρμόδιοι τεχνοκράτες του οικονομικού επιτελείου και της κεφαλαιαγοράς, οι οποίοι έχουν και το απαραίτητο know how για να ανταποκριθούν. Η πρωτοβουλία του υπουργείου Οικονομικών να συγκεντρώσει το brass της κεφαλαιαγοράς (σ.σ. πρόκειται για την πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Β. Λαζαράκου, τον πρόεδρο της Ένωσης Τραπεζών, Γ. Χατζηνικολάου, τον διευθύνοντα του Χρηματιστηρίου, Σ. Λαζαρίδη, τον πρόεδρο της Ένωσης Εισηγμένων , Π. Δράκο, του ΣΜΕΧΑ, Σ. Κυρίτση, των Θεσμικών, Θ. Μυλωνά και του ΣΕΠΕΥ, Ι. Πολυχρονίου) αποσκοπεί να “ανεβάσει” ταχύτητα στην αγορά και να την φέρει σε μια νέα εποχή υψηλών προδιαγραφών. Για να γίνει αυτό, βέβαια θα χρειαστεί η ίδια να “θωρακιστεί” από φαινόμενα τύπου Folli Follie που την έβλαψαν πολυεπίπεδα το προηγούμενο διάστημα και να “προικοδοτηθεί” με τα απαραίτητα “όπλα” που θα της επιτρέψουν να προσελκύσει κεφάλαια και επενδυτές πέραν του στενού ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Χρονικά, η task force της κεφαλαιαγοράς θα κινηθεί το επόμενο διάστημα με την καταγραφή και αποτύπωση των προβλημάτων και των δυσλειτουργιών, ώστε μέχρι τον Ιούνιο να έχει διαμορφώσει το νέο πλαίσιο, με πλέον ενδιαφέροντα “σημεία” την παροχή πρόσθετων εργαλείων για την άντληση κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις (δηλαδή πέραν της συμβατικής τραπεζικής χρηματοδότησης) και την διαμόρφωση προϊόντων και υπηρεσιών, που θα φέρουν το ελληνικό Χρηματιστήριο στο επίκεντρο. Απώτερος στόχος, η προσέλκυση θεσμικών επενδυτών μακροπρόθεσμου χαρακτήρα ώστε η ελληνική αγορά να εγκαταλείψει την περίοδο “ρηχότητας” που την καθιστά συχνά ευάλωτη στις κινήσεις των hedge funds.
Στο επίπεδο της προεργασίας, δηλαδή της “θωράκισης” της αγοράς, η υιοθέτηση της νομοθεσίας για τη δυνατότητα της Επιτροπής κεφαλαιαγοράς να παρεμβαίνει στα διοικητικά Συμβούλια επιχειρήσεων στις οποίες παρατηρείται “παραβατική” συμπεριφορά, έδωσε τη δυνατότητα να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις όπως η Folli και η Creta, δίνοντας ένα καθοριστικό δείγμα γραφής.
Παράλληλα, η Επιτροπή κινείται και στην κατεύθυνση εφαρμογής αυστηρότερων κανόνων για το coprorate governance των εισηγμένων. Στην κατεύθυνση αυτή αναμένονται ακόμη αυστηρότεροι κανόνες για τα μέλη των Επιτροπών Ελέγχου των εισηγμένων, ώστε αυτά να έχουν προσόντα και εμπειρία ελεγκτού, αλλά και να είναι ανεξάρτητα από τη διοίκηση. Και κυρίως, όπως έχει παρατηρηθεί σε πλείστες περιπτώσεις εταιρειών, να μην είναι πρόσωπα που έχουν τοποθετηθεί “συμβολικά” στις θέσεις αυτές. Για το λόγο αυτό άλλωστε η Επιτροπή το τελευταίο διάστημα, πέρασε από “κόσκινο” αρκετές Επιτροπές επιχειρήσεων, οι οποίες στη συνέχεια προχώρησαν σε διορθωτικές κινήσεις... Και επιπρόσθετα έχει “σφίξει” τα λουριά και ως προς τους γενικότερους κανόνες του corporate governance, με ερμηνευτική εγκύκλιο με την οποία καλούνται οι εισηγμένες να αναπροσαρμόσουν την εταιρική τους διακυβέρνηση στη βάση συγκεκριμένων προτύπων.
Στο επίπεδο των “νέων” όπλων που θα αποκτήσει η ελληνική κεφαλαιαγορά, το “μίγμα” δεν έχει ακόμη αποφασιστεί. Όμως, ένα άρθρο της Βασιλικής Λαζαράκου, που δημοσιεύθηκε πριν ένα χρόνιο, δείχνει τη “μορφή των πραγμάτων” που θα έρθουν και μερικές από τις κεντρικές “κατευθύνσεις”:
“Είναι, εξαιρετικά σημαντικό η Ελλάδα όχι απλά να συμμετέχει στις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και να τις ακολουθεί- με αργό βηματισμό συνήθως- αλλά να αναλαμβάνει δράσεις ώστε να αποτρέψει την «Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων» στο χώρο της
κεφαλαιαγοράς και να αναπτύξει προϊόντα τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν την Ελλάδα κόμβο επενδύσεων ή να συμβάλλουν, γενικότερα, στην ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας. Είναι θέμα στρατηγικής λοιπόν να δούμε τι μπορεί να έχει ανάγκη η χώρα αυτή και πως θα μπορούσε να βοηθήσει η κεφαλαιαγορά”, σημείωνε τότε η πρόεδρος της ΕΚ. Για να αναλύσει:
“Για παράδειγμα, οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης, σε αντίθεση με την Ελλάδα, έχουν αγκαλιάσει τη χρηματοοικονομική τεχνολογία (FinTech), δηλαδή την τεχνολογική καινοτομία στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Το FinTech, παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και συζητείται ότι θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο θα παρέχονται οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στο εξής. Ήδη, εφαρμόζονται στην πράξη λύσεις τεχνολογίας FinTech που κάνουν χρήση τεχνολογιών ψηφιακής ταυτοποίησης, της τεχνητής νοημοσύνης, του συστήματος Blockchain και άλλων τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού (DLT).
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες στις οποίες δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη τέτοιος κόμβος καινοτομίας στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Συνεπώς και στην Ελλάδα θα ήταν σκόπιμο να δημιουργηθεί άμεσα ένα τέτοιος κόμβος με τη συνεργασία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και Τράπεζας της Ελλάδας προκειμένου να διευκολύνει τις επιχειρήσεις που πρόκειται να επενδύσουν σε FinTech. Ο χώρος του FinTech είναι ένας χώρος στον οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να αναδείξει πολλές ευκαιρίες με δεδομένο τη σημερινή ζήτηση που υπάρχει.
Αυτή όμως η συζήτηση για την καινοτομία είναι κατά την άποψή μου ένα γενικότερο θέμα που δεν έχει να κάνει μόνο με τη δημιουργία κόμβου. Θα πρέπει να μας απασχολήσει περισσότερο ως προς το πως θα μπορούσαμε να βρούμε τρόπους να χρηματοδοτήσουμε την καινοτομία και μέσω της κεφαλαιαγοράς. Πέραν, συνεπώς, του παραδοσιακού τρόπου χρηματοδότησης μέσω του χρηματιστηρίου ο οποίος, κατά την παρούσα, αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω του γενικότερου οικονομικού κλίματος της χώρας, θα πρέπει να δούμε πως θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε
περισσότερο είτε ήδη υπάρχοντα επενδυτικά Ευρωπαϊκά ή τοπικά εργαλεία (πχ, ELTIFs, ΑΚΕΣ, ΕΚΕΣ) ή να δημιουργήσουμε νέα που θα χρηματοδοτήσουν εταιρίες που επενδύουν στην καινοτομία. Στην καινοτομία γιατί τόσο οι Ελληνικές όσο και οι Ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ανάγκη από καινοτόμες εφαρμογές εάν θέλουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στο ανταγωνιστικό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Μία σκέψη, λοιπόν, άμεσης χρηματοδότησης είναι η δημιουργία ειδικού τύπου επενδυτικών κεφαλαίων (αμοιβαίων κεφαλαίων ή, ακόμη και, οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων) που θα επενδύουν στην καινοτομία κατά το παράδειγμα άλλων κρατών, όπως η Γαλλία.
Η ενίσχυση της οικονομία μέσω της κεφαλαιαγοράς
Έχει έρθει η ώρα να επικεντρωθούμε στην ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας μέσω της κεφαλαιαγοράς, μέσα από ένα ασφαλές και ευέλικτο πλαίσιο που θα εξυπηρετεί μια συγκεκριμένη εθνική στρατηγική ανάπτυξης στηριγμένη στην καινοτομία. Αναμφισβήτητα η στήριξη της καινοτομίας (τόσο στο FinTech όσο και σε άλλους τομείς) είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος διείσδυσης στο παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον στο οποίο οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να αποκτήσουν ισχυρά πλεονεκτήματα.
Συνεπώς, το ζητούμενο είναι ο ορθός σχεδιασμός των κατάλληλων εργαλείων, όπως τα Αμοιβαία Κεφάλαια Καινοτομίας, ή οι Θεματικοί Κόμβοι Καινοτομίας που θα διασφαλίζουν τόσο την αποτελεσματική στήριξη των επιχειρήσεων όσο και την ασφάλεια των επενδυτών. Πρόκειται λοιπόν για ένα εθνικό σχέδιο αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο θεσμό της κεφαλαιαγοράς που τόσο έχει διαταραχτεί το τελευταία χρόνια αλλά και της ανάπτυξη της, ως πρωταρχικού μέσου χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, μέσα από τη δημιουργία καινοτόμων επενδυτικών προϊόντων που θα επιτρέψουν την επανεκκίνηση της οικονομίας”.
