Ο χαμηλός ρυθμός της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, η θετική πορεία της οικονομίας της ευρωζώνης και η εγχώρια ανάπτυξη και οι θετικές τάσεις στο τραπεζικό σύστημα με τη δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι τα βασικά σημεία της τριμηνιαίας οικονομικής έκθεσης του ΙΟΒΕ.
Σε ότι αφορά την παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με τους οικονομολόγους του ΙΟΒΕ συνέχισε να μεγεθύνεται το τρίτο τρίμηνο του 2024, με σταθερό αλλά χαμηλό ρυθμό, με ετερογένεια μεταξύ γεωγραφικών περιοχών, ως συνέπεια πολλαπλών εστιών αβεβαιότητας.
Οι οικονομίες των χωρών του ΟΟΣΑ αναπτύχθηκαν με ετήσιο ρυθμό 1,7% το τρίτο τρίμηνο του 2024, οριακά υψηλότερο από το προηγούμενο τρίμηνο και αμετάβλητο από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023 (1,7%).
Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερος από το επιθυμητό, παρά τη σημαντική μείωση που έχει σημειωθεί, ενώ και ο δομικός πληθωρισμός παραμένει ανθεκτικός σε πολλές μεγάλες οικονομίες. Οι κεντρικές τράπεζες των μεγάλων οικονομιών χαλαρώνουν σταδιακά τη νομισματική πολιτική τους καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις μετριάζονται, αλλά τα επιτόκια παραμένουν σχετικά υψηλά για να διασφαλίσουν τη βιώσιμη συγκράτηση του πληθωρισμού.
Η νέα αμερικανική διοίκηση δημιουργεί αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο, καθώς είναι πιθανό να επανέλθουν πολιτικές προστατευτισμού, ενώ αναμένεται να επιβραδυνθεί ο διεθνής συντονισμός δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Στην ευρωζώνη, η οικονομία εμφάνισε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το τρίτο τρίμηνο του 2024, κατά 0,9% σε ετήσια βάση και κατά 0,4% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο σε εποχικά διορθωμένους όρους. Βάσει των πλέον πρόσφατων εκτιμήσεων, στο σύνολο του 2024, η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,8%, ενώ για το 2025 και το 2026, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει μεγέθυνση 1,3% και 1,6%, αντίστοιχα.
Παράλληλα, επιταχύνθηκε και η ετήσια εγχώρια ανάκαμψη στο +2,4% το τρίτο τρίμηνο του 2024, έναντι ανάπτυξης +2,3% στο προηγούμενο τρίμηνο, λόγω κυρίως της ενίσχυσης των επενδύσεων (+18,7% y-o-y, παγίων +0,3% y-o-y). Την ανοδική πορεία της διατήρησε η ιδιωτική κατανάλωση (+2,1% y-o-y), ενώ αντίθετα η δημόσια κατανάλωση συρρικνώθηκε (-1,4%). Επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου, λόγω υπεραντιστάθμισης της αύξησης των εξαγωγών (+3,3% y-o-y) από την αύξηση των εισαγωγών (+4,2% y-o-y).
Η εκτέλεση του προϋπολογισμού σε ταμειακή βάση κινήθηκε καλύτερα από το στόχο για το πρώτο ενδεκάμηνο του 2024. Καταγράφηκε ετήσια αύξηση στα δημόσια έσοδα (+12,8%), λόγω της καλύτερης απόδοσης των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2025, εκτιμάται δημοσιονομικό έλλειμμα -0,7% και -0,6% για το 2024 και το 2025, καθώς και πρωτογενές αποτέλεσμα 2,5% και 2,4% για αμφότερα τα έτη. Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα μειωθεί περαιτέρω φέτος ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 147,5%. Δεδομένης της αστάθειας στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων αλλά και του κινδύνου επιβολής μέτρων προστατευτισμού από εμπορικούς εταίρους της ΕΕ, είναι κρίσιμη η αποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση.
Στο τραπεζικό σύστημα, μεταξύ των θετικών τάσεων, ξεχωρίζουν η μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό (4,6% το γ’ τρίμηνο του 2024), η ισχυρή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, η βελτιωμένη κερδοφορία και ρευστότητα, η ενίσχυση των ιδιωτικών καταθέσεων. Στις αρνητικές τάσεις, συγκαταλέγονται η αύξηση της έκθεσης των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα, το υψηλό περιθώριο επιτοκίου, το υψηλότερο ιδιωτικό κόστος χρηματοδότησης από άλλες χώρες, και το απόθεμα «κόκκινων» δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών. Η έγκαιρη εφαρμογή του δανειακού σκέλους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί ευκαιρία για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων με ευνοϊκούς όρους.
