Ένα νέο επαγγελματικό περιβάλλον που εξελικτικά μπορεί να επηρεάσει και τα μοντέλα επιχειρηματικής λειτουργίας διαμορφώνει η γενική κινητοποίηση για τον κορωνοιό στην Ελλάδα, λίγες μόλις ώρες μετά την εφαρμογή των δραστικών μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση.
Ήδη πολλές μεγάλες, αλλά και μικρότερες επιχειρήσεις, άρχισαν να εφαρμόζουν προγράμματα απομακρυσμένης εργασίας (remote working) για τμήματα του ανθρώπινου δυναμικού τους, τουλάχιστον στους τομείς που αυτό είναι άμεσα εφικτό. Και παράλληλα επεξεργάζονται την εμπέδωση ανάλογων μεθόδων και σε τμήματα των δραστηριοτήτων τους, όπου αυτό είναι πιο περίπλοκο, για το ενδεχόμενο στο οποίο η επιδημία «μείνει κοντά» μας για μεγάλο διάστημα.
Αμέσως μετά τις ανακοινώσεις, οι περισσότερες πολυεθνικές εταιρείες, όπως επίσης και οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες είχαν προετοιμαστεί σχετικά εδώ και εβδομάδες, άρχισαν να εφαρμόζουν τα νέα μοντέλα λειτουργίας. Στους τομείς, όπου αυτό είναι άμεσα εφικτό (υπηρεσίες γραφείου, λογιστήρια κλπ.) ο αριθμός των εργαζομένων έχει μειωθεί έως και κατά το ήμισυ, εφόσον είναι δυνατή η ίδια παραγωγή εξ αποστάσεως. Στις περιπτώσεις αυτές οι εργαζόμενοι λειτουργούν από το σπίτι, η και από άλλου χώρους χαμηλότερης «φόρτισης». Με τον τρόπο αυτό η επιχείρηση δεν χάνει την αποδοτικότητά της, ενώ παράλληλα, μειώνεται δραστικά ο κίνδυνος διάδοσης του ιού, τόσο μεταξύ των εργαζομένων, όσο και στο εταιρικό περιβάλλον.
Το κλειδί βέβαια για να επιτύχει ένα τέτοιο μοντέλο, είναι τα εξελιγμένα εταιρικά δίκτυα πληροφορικής που επιτρέπουν τη λειτουργία της επιχείρησης εξ αποστάσεως, αλλά σε ασφαλές περιβάλλον, σημειώνουν αρμόδια στελέχη. Και αυτό καθώς πολλές επιχειρήσεις διαχειρίζονται εταιρικά απόρρητα, τα οποία μπορεί να καταστούν «ευάλωτα» σε ανοικτά περιβάλλοντα πληροφορικής, όπως τα δωρεάν συστήματα επικοινωνιών.
Άλλες επιχειρήσεις, στις οποίες ο φόρτος εργασίας έχει μειωθεί εκ των πραγμάτων, λόγω των ειδικών περιστάσεων, άρχισαν να εφαρμόζουν προγράμματα εκ περιτροπής εργασίας, μειώνοντας τον αριθμό των εργαζομένων ανά βάρδια ή αντικείμενο, ώστε να μειωθεί ο φόρτος προσωπικού και η πιθανότητα μετάδοσης του ιού, ιδιαίτερα τις 2-3 κρίσιμες εβδομάδες που ακολουθούν.
Κάτι τέτοιο, δεν είναι δυνατόν να συμβεί σε επιχειρήσεις ή σε δραστηριότητες, όπου η ανθρώπινη παρουσία είναι απολύτως απαραίτητη (όπως για παράδειγμα τα εργοτάξια, τα super markets, οι υπηρεσίες διανομής και μεταφορών κλπ.). Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται μέτρα ενισχυμένης επιτήρησης και προσοχής για να αποφεύγεται η μετάδοση του ιού, τόσο μεταξύ των εργαζομένων, όσο και μεταξύ εργαζομένων και κοινού.
Η ΔΕΗ για παράδειγμα, που είναι ένας σύνθετος επιχειρηματικός μηχανισμός (περιλαμβάνει αναγκαία ανθρώπινη επαφή αλλά και μονάδες παραγωγής) ανακοίνωσε χτες στο πλαίσιο των πρόσθετων μέτρων, ότι έχουν ήδη απαγορευθεί οι μετακινήσεις υπαλλήλων και οι συγκεντρώσεις πολλών ατόμων στον ίδιο χώρο, πραγματοποιούνται συνεχείς απολυμάνσεις στις εγκαταστάσεις (γραφεία, καταστήματα, μονάδες), ενώ δίνεται κατά περίπτωση η δυνατότητα εργασίας από το σπίτι. Επίσης, η είσοδος και η έξοδος από τις εγκαταστάσεις παραγωγής είναι απολύτως ελεγχόμενη, ενώ λαμβάνονται ειδικά μέτρα για την προστασία κρίσιμων ειδικοτήτων εργαζομένων, απαραίτητων για την αδιάλειπτη λειτουργία των μονάδων.
Στις τράπεζες, οι οποίες προτρέπουν το πελατολόγιό τους να κατευθυνθεί προς τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και το e-banking, η παρουσία του κοινού εμφανίζεται μειωμένη τις τελευταίες ημέρες και ως επί το πλείστον αφορά τραπεζική που δεν μπορεί να δρομολογηθεί ηλεκτρονικά. Περιλαμβάνει επίσης κατηγορίες πληθυσμού που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από τα δίκτυα πληροφορικής (όπως οι ηλικιωμένοι) στους οποίους, όμως επίσης συνιστάται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Τα σχολεία που παραμένουν κλειστά από τις αρχές της εβδομάδας, δεν εφαρμόζουν προγράμματα εκ περιτροπής ή απομακρυσμένης εργασίας, αλλά λειτουργούν με προσωπικό ασφαλείας. Στις περιπτώσεις πολλών ιδιωτικών επιχειρήσεων, όμως, καθηγητές και εξειδικευμένοι συνεργάτες έχουν ετοιμάσει προγράμματα διαδικτυακών μαθημάτων, ώστε να κρατούν «ζεστούς» τους μαθητές για το διάστημα της αργίας. Τα διαδικτυακά μαθήματα και τα τεστ, ακολουθούνται και από πολλά φροντιστήρια, ιδιαίτερα για τους μαθητές τρίτης Λυκείου, όπως και για μαθητές που ακολουθούν προγράμματα για την εισαγωγή τους σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Άλλωστε τέτοιες μέθοδοι είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες σε χώρες του εξωτερικού. Σημειώνεται ότι για τα ιδιωτικά σχολεία, η αργία δεν έχει επιπτώσεις στις αποδοχές του προσωπικού.
Σε όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως κατηγορίας, η κεντρική οδηγία για τον περιορισμό της κάθε τύπου «συνάθροισης» και των μη αναγκαίων επαφών, οδηγεί (ανάλογα με την περίπτωση βέβαια) σε περιορισμό των εσόδων, θέτοντας ένα ζήτημα που αφορά κατά πόσον η λειτουργία της είναι συμφέρουσα.
Για τους περισσότερους επιχειρηματίες, η απάντηση στο πρόβλημα αυτό εξαρτάται από μία εξίσωση, που έχει ωα παραμέτρους, το βαθμό μείωσης των εσόδων, σε σχέση με το κόστος λειτουργίας (και προσωπικού) σε συνάρτηση με το χρονικό βάθος της επιδημίας. Στο περιβάλλον αυτό, οι επιχειρήσεις με οριακές συνθήκες επίτευξης κερδοφορίας θα πληγούν ευκολότερα, με επιπτώσεις και για το προσωπικό τους. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις με στρατηγικό βάθος και γεμάτο ταμείο, όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση θα «αναδυθούν» ευκολότερα στην επόμενη ημέρα ενδεχομένως έχοντας μπροστά τους και ένα πιο «καθαρό» πεδίο.
Στο αποστειρωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον που «επιβάλει» η επιδημία το κορωνοιού, σαφώς κερδισμένοι είναι οι όμιλοι (ή και οι μικρές επιχειρήσεις) με ισχυρές υποδομές ΙΤ και τη μικρότερη δυνατή έκθεση σε συναλλαγές που απαιτούν ανθρώπινη παρουσία. Για τα ελληνικά δεδομένα τα προγράμματα του remote working που ήδη αρχίζουν να εφαρμόζονται θα είναι ένα test και για τη διατήρησή τους την επόμενη ημέρα, βάζοντας τις βάσεις για ένα νέο μοντέλο απασχόλησης.
