Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η καλύτερη των εκτιμήσεων πορεία των δημοσίων εσόδων στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου ανοίγει την όρεξη στην κυβέρνηση που αναζητά ενδείξεις σταθεροποίησης της οικονομίας ενόψει των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές για τη δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος. Η συγκεκριμένη εξέλιξη, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη έγκριση της εκταμίευσης της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ από το Eurogroup της 10ης Οκτωβρίου και τις πιέσεις από ΗΠΑ και ΔΝΤ για την ελάφρυνση του χρέους, κάνουν το κυβερνητικό επιτελείο να ελπίζει και σε άλλες θετικές ειδήσεις.
Μία εξ αυτών θα μπορούσε να προέλθει από την Moody''s, η οποία χαρακτήρισε πριν από λίγες ημέρες «πιστωτικά θετική» την ψήφιση των προαπαιτούμενων που δείχνει ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα. Στις 14 Οκτωβρίου ο οίκος έχει προγραμματίσει την τρίτη κατά σειρά αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας μέσα στο 2016.
Στις δύο προηγούμενες ημερομηνίες ο οίκος αξιολόγησης ανέβαλλε την «ετυμηγορία» του για συγκεκριμένους λόγους. Η πρώτη ήταν στις 26 Φεβρουαρίου, όταν δεν είχαν ακόμη ξεκινήσει οι συζητήσεις για την πρώτη αξιολόγηση, ενώ είχε προηγηθεί η αναβάθμιση-έκπληξη από την Standard & Poor''s. Η δεύτερη ήταν στις 26 Ιουνίου όταν στις αγορές επικρατούσε ο απόλυτος πανικός μετά το αναπάντεχο αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος.
Αυτή τη φορά, και με δεδομένο ότι η τρέχουσα αξιολόγηση της Moody'' s είναι χαμηλότερη των άλλων οίκων, οι συνθήκες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ευνοϊκές για να μην... τριτώσει το κακό. Στην κυβέρνηση ελπίζουν σε αναβάθμιση – ακόμα και επιφυλακτική - η οποία μπορεί να μην έχει άμεσο αντίκτυπο αλλά διαμορφώνει κλίμα. Διότι δείχνει, όπως σημειώνεται αρμοδίως, ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, το πρόγραμμα εφαρμόζεται και αυτό που μένει είναι η ρύθμιση του χρέους.
Σημειώνεται ότι βάσει της αξιολόγησης της Moody'' s, το ελληνικό αξιόχρεο απέχει 9 βαθμίδες από την αξιολόγηση επενδυτικού βαθμού που ουσιαστικά επαναφέρει τη χώρα σε κανονικές συνθήκες χρηματοδότησης και τη βγάζει για τα καλά από τα «σκουπίδια». Σήμερα, η αξιολόγηση Caa3 που δίνει ο οίκος κατατάσσει τη χώρα σε κατηγορία πολύ υψηλού πιστωτικού κινδύνου. Άρα ο δρόμος είναι μακρύς και ανηφορικός...
Σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, κλιμάκιο στελεχών της Moody''s βρίσκεται αυτή την εβδομάδα στην Αθήνα και πραγματοποιεί συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες, την Τράπεζα της Ελλάδος και τις ελληνικές τράπεζες, μεταξύ των οποίων και την Attica Bank. Ειδικότερα για την τελευταία οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο οίκος αξιολόγησης δείχνει αυξημένο ενδιαφέρον μετά τα πρόσφατα γεγονότα και τον θόρυβο που προκαλεί το πόρισμα του SSM για τις πρακτικές πιστοδοτήσεων και εταιρικής διακυβέρνησης.
Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν ότι η Moody'' s δεν μπορεί να αγνοήσει τις θετικές εξελίξεις. Σημειώνουν ότι το τελευταίο τετράμηνο έχουν σημειωθεί αρκετά θετικά βήματα, όπως η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η εκταμίευση της δόσης των 7,5 δισ. ευρώ, η επαναφορά του waiver για τις τράπεζες, η χαλάρωση των capital controls, η ψήφιση των προαπαιτούμενων και η υπερκάλυψη του στόχου για τα έσοδα. Παράλληλα, οι χθεσινές δηλώσεις του Αμερικανού ΥΠΟΙΚ, Jack Lew, μέσω των οποίων ζητάει άμεση αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και οι πιέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προς την ίδια κατεύθυνση αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας, παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι δείχνουν να προτιμούν τη μετάθεση του συγκεκριμένου ζητήματος για μετά τις γερμανικές εκλογές.
Ποια όμως είναι η σημασία μίας ενδεχόμενης αναβάθμισης; Αναλυτές εκτιμούν ότι η Moody''s έχει την ευκαιρία, μέσω της ανακοίνωσης για την πιστοληπτική αξιολόγηση του ελληνικού αξιόχρεου, να ευθυγραμμιστεί έως ένα βαθμό με την αξιολόγηση των άλλων οίκων, στέλνοντας παράλληλα το δικό της μήνυμα. Προσθέτουν δε, πως ενδεχόμενη αναβάθμιση προφανώς θα αποτελέσει θετική εξέλιξη, ωστόσο το «μέγεθος» της αναβάθμισης και οι «αστερίσκοι» που πιθανώς θα τη συνοδεύουν είναι τα σημεία που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Το μήνυμα σε περίπτωση «ήπιας» αναβάθμισης, π.χ. κατά μία βαθμίδα, είναι σαφές: όσο η χώρα συμμορφώνεται με τα συμφωνηθέντα και υλοποιεί το πρόγραμμα τόσο θα κάνει βήματα επιστροφής στην κανονικότητα. Σε αυτό το σενάριο, εκτιμάται ότι ο οίκος θα θελήσει να αντικατοπτρίσει τη διάθεση της κυβέρνησης να συμφωνήσει με τους δανειστές στα «καυτά» ζητήματα της δεύτερης αξιολόγησης.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούλιο η Moody'' s είχε αναφερθεί σε δύο σημαντικούς «αστερίσκους». Ο ένας αφορά στην ικανότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει τα μέτρα του μνημονίου και ο άλλος στην ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Άρα, ενδεχόμενη αναβάθμιση θα θεωρηθεί από την ελληνική πλευρά ως άτυπη αναγνώριση της προόδου που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και θα είναι ένα ακόμα χαρτί στα χέρια του πρωθυπουργού που θέλει να δείξει ότι οι συνθήκες μπορούν να εξομαλυνθούν.
Ταυτόχρονα όμως, η Moody''s, όπως το σύνολο των αναλυτών, έχει αναφερθεί στον πολύ σημαντικό παράγοντα του χρέους. Γι'' αυτό το λόγο, δεν αποκλείεται να τηρήσει και πάλι στάση αναμονής και να προχωρήσει σε μία πιο γενναιόδωρη αναβάθμιση τον ερχόμενο Φεβρουάριο όταν θα υπάρχει μεγαλύτερη ορατότητα σε ότι αφορά την εφαρμογή του προγράμματος και την ελάφρυνση του χρέους. Άλλωστε η Moody'' s είναι αυτή που έχει κρατήσει την πιο αυστηρή στάση κατά τη διάρκεια της κρίσης και αυτή που προειδοποίησε για πιθανή υποβάθμιση της Ελλάδας όταν καθυστερούσε η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.
Ο οίκος, τέλος, εκτιμά ότι η Ελλάδα δεν θα πιάσει τους στόχους του προγράμματος καθώς έχει προβλέψει ότι η ελληνική οικονομία θα εμφανίσει ύφεση 0,7% το 2016 και ανάπτυξη 1,8% το 2017, ενώ έχει αναφερθεί στην έγκαιρη αποπληρωμή των οφειλών του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.
