Το ότι το φορολογικό νομοσχέδιο θα αυξήσει τη βεβαίωση φόρου των αυτοαπασχολούμενων –τουλάχιστον με βάση τα σχέδια επί χάρτου του υπουργείου Οικονομικών κατά 714 εκατ. ευρώ, σημαίνει ότι θα υπάρξουν εκατοντάδες χιλιάδες που θα πληρώσουν περισσότερα.
Το ότι εκτιμάται εξοικονόμηση 100 εκατ. ευρώ από τα κοινωνικά επιδόματα, σημαίνει ότι κάποιοι θα χάσουν είτε το επίδομα θέρμανσης, είτε το επίδομα τέκνων είτε ακόμη και το… ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα (σ.σ ναι υπάρχουν 21.000 επαγγελματίες με ατομική επιχείρηση που λαμβάνουν 100-200 ευρώ τον μήνα από το κράτος επειδή δηλώνουν ότι το εισόδημά τους δεν τους αποφέρει καν 2000 ευρώ τον χρόνο.)
Βεβαίως, υπάρχει και η μείωση της βεβαίωσης φόρου από το τέλος επιτηδεύματος κατά περισσότερα από 160 εκατ. ευρώ.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα υπάρξουν και αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι που θα πληρώσουν λιγότερο φόρο. Το δε όφελος μπορεί να κυμαίνεται από 325 έως και 625 ευρώ τον χρόνο.
Το νέο σύστημα φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων «μετράει» κερδισμένους και χαμένους. Σε πρώτη ανάγνωση, το κριτήριο είναι το αν κάποιος θα πληρώσει το 2024 περισσότερο ή λιγότερο φόρο σε σχέση με το 2023. Βεβαίως, μια μεταρρύθμιση που αποσκοπεί στην πάταξη της φοροδιαφυγής και την ανακατανομή των φορολογικών βαρών, μπορεί να «μετρήσει» και άλλους δείκτες. Είναι κέρδος για την κοινωνία η αύξηση των δαπανών για την υγεία και την παιδεία; Αν το νέο φορολογικό νομοσχέδιο επιτύχει τον σκοπό του (να αυξήσει δηλαδή τη φορολογητέα ύλη), θα δοθεί τουλάχιστον μισό δις. ευρώ για τους δύο εξαιρετικά ευαίσθητους για την κοινωνία τομείς.
Όσον αφορά στο «μετρήσιμο» κέρδος –και αντίστοιχα τη ζημιά που μπορεί να υπολογιστεί- η κατανομή πλέον σε κερδισμένους και χαμένους είναι εύκολο να γίνει από τη στιγμή που οριστικοποιήθηκε το νέο σύστημα υπολογισμού του φόρου. Τα ακόλουθα παραδείγματα, αφορούν εκατοντάδες χιλιάδες το καθένα και βοηθούν στο να σχηματιστεί μια σαφής εικόνα.
- Ο επαγγελματίας που δήλωνε μέχρι και πέρυσι κέρδη πείνας ή ζημιές και δεν συντρέχει κάποιος λόγος για τον οποίο θα πρέπει να απαλλαγεί από το νέο σύστημα (π.χ κάτοικος μικρού νησιού, άτομο με αναπηρία άνω του 80%, νέος επαγγελματίας κλπ) είναι δεδομένο ότι θα επιβαρυνθεί. Αν για παράδειγμα έχει μια 10ετία στο επάγγελμα αλλά δηλώνει κέρδος 3000 ευρώ τον χρόνο, μπορεί να δει το φορολογητέο του εισόδημα να εκτινάσσεται στα 14.196 ευρώ. Παρά τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος, θα έχει επιβάρυνση τουλάχιστον 1200 ευρώ σε σχέση με το 2023. Ο συγκεκριμένος επαγγελματίας έχει φυσικά τη δυνατότητα να ζητήσει να εξαιρεθεί από το τεκμαρτό εισόδημα αλλά θα πρέπει να αποδείξει στον φορολογικό έλεγχο ότι όντως η επιχείρησή του δεν βγάζει περισσότερα από 3000 ευρώ τον χρόνο. Στην ίδια… μοίρα με τον επαγγελματία του παραδείγματος θα βρεθούν πολλές δεκάδες χιλιάδες καθώς το 70% των αυτοαπασχολούμενων δηλώνουν κέρδη κάτω από 10.000 ευρώ. Όσο μεγαλύτερη η απόσταση του δηλωθέντος εισοδήματος στη φορολογική δήλωση του 2023 από το ελάχιστο εισόδημα του μισθωτού (από 10920 ευρώ έως και 14.196 ευρώ) θα τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η τελική επιβάρυνση
- Aυτοί που θα έχουν τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις είναι ατομικές επιχειρήσεις με μεγάλα έσοδα -σαφώς μεγαλύτερα σε σχέση με τον μέσο όρο του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται αλλά και προσωπικό. Ο κατάλογος μπορεί να έχει μπαρ, καφετέριες κλπ. Ειδικά αν τα κέρδη είναι ελάχιστα και ο τζίρος πολύ μεγάλος, η επιβάρυνση μπορεί να μετρηθεί σε χιλιάδες ευρώ. Αν λοιπόν μια ατομική επιχείρηση έχει κέρδη 5000 ευρώ αλλά ο τζίρος ξεπερνά το μέσο όρο του κλάδου κατά 50.000 ευρώ τότε ο φόρος από τα 450 ευρώ θα πάει στα 4415 ευρώ και παρά την μείωση του τέλους επιτηδεύματος, θα προκύψει αυξημένη επιβάρυνση 3640 ευρώ.
- Πάμε στους κερδισμένους; Σίγουρα είναι όλοι αυτοί που έχουν κέρδη μεγαλύτερα από τον μισθό του ανειδίκευτου εργάτη. Το ελάχιστο εισόδημα δεν τους αφορά ενώ κερδίζουν από τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος. Είναι μια ακόμη επιβράβευση των πιο ειλικρινών φορολογουμένων που θα κερδίσουν 325 ευρώ ετησίως (ή 625 ευρώ αν έχουν και υποκατάστημα. Στην ίδια κατηγορία και αυτοί που είναι μισθωτοί και έχουν την ατομική επιχείρηση για δεύτερη δουλειά. Αν λοιπόν έχουν εισόδημα 15.000 ευρώ από μισθό και 5000 ευρώ από την επιχείρηση, θα γλιτώσουν και αυτοί από τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος ενώ το ελάχιστο εισόδημα θα καλύπτεται από το εισόδημα του μισθού.
- Κερδισμένοι και όσοι ανήκουν στις ειδικές κατηγορίες. Ο πολύτεκνος μπορεί να έχει δηλωθέν εισόδημα μικρότερο από το ελάχιστο αλλά λόγω του μειωτικού συντελεστή που ισχύει για τις ειδικές κατηγορίες (πχ πολύτεκνοι, άτομα με αναπηρία, μονογονεϊκές οικογένειες κλπ έχουν μείωση στο τεκμαρτό εισόδημα 50%) δεν επιβαρύνονται και γλιτώνουν και από το τεκμαρτό εισόδημα.
