Του Γιώργου Φιντικάκη
Επιβεβαιώνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την αποκάλυψη του liberal.gr για την απροειδοποίητη έρευνα που ξεκίνησε χθες σε ΔΕΗ και ΑΔΜΗΕ, για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην ενεργειακή αγορά και πρακτικές σε βάρος του ανταγωνισμού.
Δίχως οι ελεγχόμενες εταρείες να αναφέρονται ονομαστικά στην ανακοίνωση της Κομισιόν, η τελευταία επισημαίνει ότι η έρευνα στον κλάδο παραγωγής, μεταφοράς και προμήθειας ηλεκτρισμού της Ελλάδας υπαγορεύτηκε από προβληματισμούς ότι οι παραπάνω εταιρείες ενεπλάκησαν σε πρακτικές κατά παράβαση των αντιμονοπωλιακών κανόνων της Ε.Ε. σχετικά με κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης (άρθρο 102), ή ότι κατέχουν πληροφορίες που σχετίζονται με παρόμοιες πρακτικές.
Επισημαίνει ότι οι αιφνιδιαστικοί έλεγχοι αποτελούν ένα προκαταρκτικό στάδιο κάθε φορά που η έρευνα αφορά ύποπτες πρακτικές σε βάρος του ανταγωνισμού. Και εξηγεί πως το γεγονός ότι η Ε.Ε. διενεργεί τέτοιους ελέγχους δεν σημαίνει και ότι οι ελεγχόμενες εταιρείες είναι ένοχες για αντι-ανταγωνιστική συμπεριφορά, ούτε και μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα της έρευνας. Η Κομισιόν σέβεται τα δικαιώματα των ελεγχόμενων, και ειδικότερα το δικαίωμα που έχουν να διατυπώσουν τα επιχείρηματά τους εταιρείες που εμπλέκονται σε αντιμονοπωλιακές διαδικασίες. Επισημαίνει πάντως πως σε νομικό επίπεδο δεν υπάρχει κάποιο deadline για την ολοκλήρωση παρόμοιων ερευνών. Η διάρκειά τους εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως η δυσκολία κάθε περίπτωσης, o βαθμός συνεργασίας με την Κομισιόν των εμπλεκόμενων εταιρειών και η εξάσκηση των δικαιωμάτων τους.
Νωρίτερα, και η ΔΕΗ είχε προβεί σε επιβεβαίωση της χθεσινής αιφνιδιαστικής απόβασης ελεγκτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού στα γραφεία της.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΔΕΗ, κλιμάκιο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διενεργεί από χθες έλεγχο στη ΔΕΗ, με βάση το Άρθρο 20 του Κανονισμού 1/2003 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση, ο έλεγχος διενεργείται δυνάμει σχετικής απόφασης της Επιτροπής με ημερομηνία 1η Φεβρουαρίου 2017 για υποτιθέμενη κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης εκ μέρους της ΔΕΗ στη χονδρική αγορά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το 2010 και εφεξής.
Σύμφωνα με την ΔΕΗ, η διοίκηση της επιχείρησης σεβόμενη τις κοινοτικές διαδικασίες, τα όργανα και τους θεσμούς παρέχει στους ελεγκτές κάθε δυνατή συνδρομή για τη διευκόλυνση του έργου τους.
Και όπως καταλήγει η ανακοίνωση, η ΔΕΗ λειτουργεί με πλήρη διαφάνεια, και αυστηρά σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις των νόμων και των κωδίκων.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της Κομισιόν στα αγγλικά ΕΔΩ
Νωρίτερα το liberal.gr ανέφερε τα εξής:
Φύλλο και φτερό από κλιμάκιo ελεγκτών της DG Comp η ΔΕΗ για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης
Αιφνιδιαστική «απόβαση» ελεγκτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες ώρες στα κεντρικά γραφεία της ΔΕΗ. Η υπόθεση φαίνεται να είναι πολύ σοβαρή καθώς έχει ως αντικείμενο τον έλεγχο της Δημόσιας Επιχείρησης για κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στην αγορά ενέργειας μετά από καταγγελίες ανταγωνιστών στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού.
Όπως πληροφορείται το Liberal.gr στα γραφεία της ΔΕΗ έχουν μεταβεί πολυμελή κλιμάκια ελεγκτών της DG Comp και της DG Energy που διενεργούν εξονυχιστική έρευνα και συλλέγουν στοιχεία τα οποία σχετίζονται κυρίως με την τιμολόγηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και για τη χρήση πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού.
Η υπόθεση χαρακτηρίζεται σημαντική από πηγές των Βρυξελλών που είναι σε θέση να γνωρίζουν λεπτομέρειες της αποστολής, ενώ και από ελληνικές πηγές επιβεβαιώνεται ο έλεγχος, που λόγω της έκτασής του ενδεχομένως να διαρκέσει περισσότερο από μια ημέρα.
Ανάλογα με το αποτέλεσμα της έρευνας, η DG Comp είναι πιθανό να προβεί σε ανακοινώσεις το επόμενο διάστημα σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθεί.
Στο στόχαστρο των ελεγκτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φέρονται να είναι οι μέθοδοι καθορισμού της Οριακής Τιμής Συστήματος (χονδρική τιμή) και η δυνατότητα της ΔΕΗ να την επηρεάζει χρησιμοποιώντας την ισχύ των υδροηλεκτρικών και λιγνιτικών μονάδων της που δεν διαθέτουν άλλοι ανταγωνιστές της. Ανάλογες καταγγελίες γίνονται εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα στην αγορά.
Εν προκειμένω, αυτό που καλείται να διερευνήσει η DG Comp είναι κατά πόσο η επιχείρηση χρησιμοποίησε τις λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες της για να κρατήσει τεχνητά χαμηλά την Οριακή Τιμή, με όφελος για την ίδια την ΔΕΗ. Καλείται να ψάξει, ειδικά στην περίπτωση των υδροηλεκτρικών, κατά πόσον η ΔΕΗ κάνει ψευδή ή όχι χρήση των ποσοτήτων υποχρεωτικών νερών που διοχετεύει στο σύστημα, αυτών δηλαδή που για λόγους ασφαλείας εισέρχονται στην αγορά, προκειμένου να αδειάσουν τα φράγματα. Το σκεπτικό είναι ότι το ρεύμα που μπαίνει στο σύστημα δεν επηρεάζει την Οριακή Τιμή, με αποτέλεσμα αυτή να κρατιέται χαμηλά, δυνατότητα που δεν θα υπήρχε αν την συγκεκριμένη ζήτηση, κάλυπτε κάποια μονάδα βάσει της προσφερόμενης τιμής της.
Εκτός από τα γραφεία της ΔΕΗ, έφοδος από τους κοινοτικούς επιθεωρητές έγινε και στα γραφεία του ΑΔΜΗΕ. Κι αυτό καθώς η έρευνα αφορά τόσο την δράση της επιχείρησης στην εγχώρια αγορά (μερίδιο 90%), όσο και στο εξωτερικό μέσω των διασυνδέσεων του ΑΔΜΗΕ με τα βόρεια σύνορα της χώρας και της Ιταλίας, το μεγαλύτερο τμήμα της δυναμικότητας των οποίων, έχει εξασφαλίσει η ΔΕΗ.
Το (όχι) τυχαίο τάιμινγκ
Έχει ενδιαφέρον ότι η απροειδοποίητη αυτή έρευνα της DG Com στην Χαλκοκονδύλη, όπου και τα γραφεία της ΔΕΗ, εξελίσσεται στον απόηχο των πιέσεων από τους δανειστές για πώληση μονάδων, όπως και την διάθεση του 17% της επιχείρησης μέσω του ΤΑΙΠΕΔ.
Λαμβάνει επίσης χώρα εν μέσω των δημοσίων καταγγελιών περί χειραγώγησης της αγοράς που έκανε το Σάββατο από την Πτολεμαΐδα ο ίδιος ο πρόεδρος της επιχείρησης Μανώλης Παναγιωτάκης.
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο κ. Παναγιωτάκης είχε κατηγορήσει τους ιδιώτες προμηθευτές για προσπάθεια χειραγώγησης των τιμών κατά τη διάρκεια των πρώτων δημοπρασιών αγοράς ισχύος (NOME), ενώ το Σάββατο κατήγγειλε δημοσίως για χειραγώγηση τιμών κατά την διάρκεια της τελευταίας ενεργειακής κρίσης, τις εταιρείες που ανταγωνίζονται την ΔΕΗ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Αναβιώνει δηλαδή τις τελευταίες εβδομάδες ένας πόλεμος για τις τιμές και το κόστος, που δεν επικεντρώνεται μόνο στις δημοπρασίες για τις οποίες ούτως ή άλλως γκρινιάζουν οι πάντες. Τόσο οι ιδιώτες της ενέργειας που επειδή στην τελευταία δημοπρασία, οι τιμές "χτυπήθηκαν" σε υψηλά επίπεδα, υποστηρίζουν ότι εξάλειψαν τα περιθώρια ανταγωνισμού στα τελικά τιμολόγια, όσο και η ίδια η ΔΕΗ που εκτιμά ότι θα έχει φέτος απώλειες περί τα 300 εκατ. ευρώ επειδή υποχρεώνεται να τους πουλά ρεύμα στο κόστος.
Τα πολλά ανοικτά μέτωπα
Υπό αυτή την έννοια, το ερώτημα είναι κατά πόσο τα ανοικτά θέματα της ΔΕΗ με την DG Comp μπορούν να επηρεάσουν τις πιέσεις εκ μέρους των δανειστών για την λήψη δομικών μέτρων ως προς το άνοιγμα της αγοράς.
Πόσο μάλλον όταν οι εκκρεμείς υποθέσεις της επιχείρησης με την DG Comp είναι αρκετές, και αφορούν από τους λιγνίτες και την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, μέχρι την συμφωνία Δημοσίου-τραπεζών για την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ και την χορήγηση στην επιχείρηση κοινοπρακτικού δανείου ύψους 200 εκατ ευρώ.
Το κοινοπρακτικό δάνειο
Εν προκειμένω, σε συνέχεια της απόφασης της 17ης Ιανουαρίου για την έγκριση της απόσχισης του ΑΔΜΗΕ, εκκρεμεί το πράσινο φως τόσο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) όσο και της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού αφενός για την συμφωνία, αφετέρου για την χορήγηση του δανείου. Κι αυτό καθώς το Δημόσιο είναι ταυτόχρονα μέτοχος τόσο της ΔΕΗ, όσο και των τεσσάρων τραπεζών μέσω του ΤΧΣ, κι επομένως θα πρέπει να δοθεί έγκριση από την DG Comp ότι το δάνειο δεν αφορά παράνομη κρατική ενίσχυση. Άλλωστε, αμέσως μετά την απόφαση της 17ης Ιανουαρίου, το θέμα εστάλη προς έγκριση στην DG Comp.
Οι λιγνίτες
Έτερο θέμα στο οποίο εμπλέκεται η DG Comp αφορά την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για τους λιγνίτες. Τον Δεκέμβριο, το Ευρωδικαστήριο απέρριψε τους λόγους ακύρωσης που προέβαλε η ΔΕΗ, επικυρώνοντας στην ουσία την αρχική θέση της Κομισιόν που μιλούσε για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στην αγορά του λιγνίτη, και καταδίκη της Ελλάδας.
Σαν αποτέλεσμα, η νομική υπηρεσία του υπουργείου Ενέργειας ξεκίνησε να εξετάζει το σενάριο της μελλοντικής παραχώρησης σε ιδιώτες των ανεκμετάλλευτων λιγνιτικών κοιτασμάτων της χώρας τεσσάρων ορυχείων. Δηλαδή της Βεύης, της Ελασσόνας, της Δράμας και της Βεγόρας.
Το σκεπτικό είναι ότι εφόσον παραχωρηθεί από εδώ και πέρα κάποιο νέο λιγνιτικό κοίτασμα, η ΔΕΗ πρέπει ρητά να εξαιρεθεί από τον διαγωνισμό που θα προκηρυχθεί.
Βέβαια, αντίστοιχη πολιτική είχε επιχειρήσει να ακολουθήσει και η κυβέρνηση Παπανδρέου το 2009, η πρώτη που κλήθηκε να διαχειριστεί την υπόθεση άρσης του μονοπωλίου της ΔΕΗ στο λιγνίτη.
Εκείνο όμως το σχέδιο δεν περπάτησε ποτέ, καθώς ξεσηκώθηκαν οι τοπικές κοινωνίες της Ελασσόνας και της Δράμας, και γρήγορα εγκαταλείφθηκε.
Εφόσον τελικά επιλεγεί ένα παρόμοιο σενάριο, θεωρείται βέβαιο ότι θα ξεσπάσουν ανάλογες αντιδράσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση, και εφόσον φυσικά ενταθούν οι πιέσεις από την Κομισιόν, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αναζητήσει άλλες λύσεις.
