Τι σχέση έχει ο λαϊκισμός με τις επενδύσεις; Πολιτικαντισμός, παροχολογία, προπαγάνδα, πελατειακές σχέσεις! Έννοιες συνώνυμες με τον λαϊκισμό, που χρόνια τώρα διαμορφώνουν την πολιτική ζωή. Ο ένας κατηγορεί τον άλλον, το παρελθόν επιστρατεύεται ως επιχείρημα, και οι λαϊκιστές υπόσχονται λύσεις που ποτέ δεν υλοποιούνται. Και τόσα χρόνια ο λαός πέφτει πάντα στην παγίδα. Τι προκαλεί αυτόν τον εκτροχιασμό από τη λογική και την πραγματικότητα; Ποιοι είναι οι λαϊκιστές και γιατί οι μεν κατηγορούν τους δε για λαϊκισμό; Και τελικά πώς αυτό το φαινόμενο επηρεάζει τον καθένα μας όταν πρέπει να αποφασίσουμε για την επένδυση των κεφαλαίων μας;
Ο λαϊκισμός είναι ένα πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο που εμφανίζεται σε διάφορες μορφές και ιδεολογίες. Στον πυρήνα του, είναι μια ρητορική που διαχωρίζει την κοινωνία σε δύο αντίπαλες ομάδες:
Από τη μία έχουμε τον «λαό» που παρουσιάζεται ως αδικημένος, αγνός, ηθικός και απλός. Από την άλλη έχουμε τις «ελίτ» που εμφανίζονται ως διεφθαρμένες που θέλουν να εκμεταλλευτούν τον λαό για να πλουτίσουν περισσότερο, αποκομμένες από την πραγματικότητα και υπαίτιες για όλα τα δεινά των ανθρώπων της κοινωνίας.
Κάποια χαρακτηριστικά του λαϊκισμού είναι ενδεικτικά και τα βιώνουμε καθημερινά. Πρώτα από όλα η εκφορά απλών λύσεων σε σύνθετα προβλήματα. Οι λαϊκιστές θα καταργήσουν τη φτώχεια, θα αυξήσουν τους μισθούς και τις συντάξεις και θα εξαλείψουν τον πόνο και τη δυστυχία. Θα κάνουν όλους τους ανθρώπους να ζουν χωρίς προβλήματα και θα επιλύσουν ότι απασχολεί τον απλό και καθημερινό πολίτη.
Την ίδια στιγμή αυτοί οι ίδιοι δημαγωγοί, αμφισβητούν θεσμούς της κοινωνίας όπως η Δικαιοσύνη και το τραπεζικό σύστημα. Ενισχύουν θεωρίες συνωμοσίας πιστεύοντας ότι μας πολεμούν τα συμφέροντα από το εξωτερικό, προωθούν ακραίες εθνικιστικές φωνές, δημιουργούν εχθρούς. Βέβαια, εκμεταλλεύονται την έντονη δυσαρέσκεια του λαού απέναντι στην πολιτική ζωή του τόπου και στηριζόμενοι στην ημιμάθεια και αμάθεια παρουσιάζονται ως οι μόνοι που κατέχουν τη γνώση και τις μαγικές λύσεις. Οι πολίτες συσπειρώνονται γύρω τους αναζητώντας τις λύσεις απέναντι σε προβλήματα της καθημερινότητας τα οποία μεγεθύνονται με απώτερο σκοπό την εκπλήρωση των στόχων που έχουν οι λαϊκιστές.
Όμως, ο λαϊκισμός δε σταματά στην πολιτική. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται υπό το πρίσμα του, έχουν άμεσες επιπτώσεις στις αγορές, στις επιχειρήσεις και τελικά στις επενδύσεις. Επομένως, πώς ο λαϊκισμός επηρεάζει τις επενδύσεις και τις αγορές; Τι προκαλεί ο λαϊκιστής πολιτικός στους επενδυτές και με ποιόν τρόπο;
Να επισημάνουμε ότι από τους μεγαλύτερους εχθρούς των αγορών είναι η αβεβαιότητα και η αστάθεια. Στοιχεία δηλαδή που προκαλούνται από λαϊκίστικες προσεγγίσεις. Για παράδειγμα, μία ξαφνική αλλαγή της πολιτικής στον φορολογικό τομέα ενός κράτους επιφέρει αναστάτωση με συνέπεια την πιθανή φυγή κεφαλαίων και την αναζήτηση πιο ευνοϊκών φιλοεπενδυτικών συνθηκών σε άλλες χώρες.
Επίσης, υποσχέσεις για αυξήσεις μισθών και συντάξεων, αυξήσεις γενικά δημοσίων δαπανών χωρίς σύνεση, μπορεί να προκαλέσουν δημοσιονομικό εκτροχιασμό γεγονός που κλυδωνίζει την αξιοπιστία της χώρας με συνέπειες τραγικές. Παραδείγματα όπως αυτό του Brexit αλλά και της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι ενδεικτικά.
Αλλά και πολιτικές όπως οι προστατευτικοί δασμοί είναι εξαιρετικά λαϊκίστικες προσεγγίσεις μια και οδηγούν σε εμπορικούς πολέμους με απρόβλεπτες συνέπειες για τις αγορές. Οι εμπορικοί πόλεμοι δημιουργούν μεγάλη ανασφάλεια και αυξάνουν το κόστος των διεθνών συναλλαγών γεγονός που αποθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις.
Είναι φανερό ότι η αποδυνάμωση της οικονομίας όπως και η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης είναι οι φυσιολογικές απόρροιες αυτών των κοντόφθαλμων πολιτικών οι οποίες δυστυχώς δε σταματούν εκεί. Η διάβρωση των θεσμών, η απομάκρυνση ξένων επενδύσεων, η αύξηση της ανεργίας και η εκτίναξη του δημόσιου χρέους είναι συνέπειες που βαραίνουν μακροχρόνια μία κοινωνία.
Και μέσα σε αυτό το εξαιρετικά ανασφαλές περιβάλλον εμφανίζονται και οι «λαϊκιστές της οικονομίας» όπως επενδυτές, αναλυτές και χρηματιστές που υπόσχονται εύκολες λύσεις και γρήγορα κέρδη. Οι τρομολάγνοι που θρέφονται με τα σενάρια καταστροφής και μεγάλων διορθώσεων στις αγορές. Και όλα αυτά οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μεγαλύτερη αστάθεια. Μία αστάθεια που φέρνει κλυδωνισμούς στο χρηματιστήριο, φόβο, έλλειψη στρατηγικής και λογικής με αποτέλεσμα να χάνονται πολλά κεφάλαια.
Σε έναν κόσμο όπου η συνθηματολογία και η δημαγωγία γοητεύουν, οι επενδυτές οφείλουμε να μένουμε εστιασμένοι και προσηλωμένοι σε δεδομένα και όχι σε συνθήματα! Θέλει ψυχραιμία, υπομονή και επιμονή αλλά και γνώση και πειθαρχία που θα μας οδηγήσει στην κριτική σκέψη και σε έλλογες αποφάσεις. Μπορεί ο λαϊκισμός να έχει τη δύναμη να προκαλεί δεινά και καταστροφές αλλά σίγουρα δεν πρέπει να κατευθύνει επενδυτικές αποφάσεις. Ας πάψουμε να ακολουθούμε το συναίσθημα της στιγμής ώστε να μην πληρώσουμε το τίμημα στο μέλλον!
*Η Γεωργία Παπαδοπούλου είναι Portfolio Manager, Financial Educator & Coach, Director InvestWise EE (αποκλειστικός συνεργάτης της Wealth Fund Services Ltd)
Email: [email protected]
LinkedIn: Georgia Papadopoulou
