Ένας από τους πιο ηχηρούς τίτλους χθες το απόγευμα στα μέσα ενημέρωσης ήταν ότι η Ευρωβουλή απέρριψε την μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα και την διεύρυνση του συστήματος ETS και απέτυχε να εγκρίνει τον συνοριακό φόρο άνθρακα και το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.
Κάποιοι μίλησαν για ανταρσία, κάποιοι μίλησαν για απομάκρυνση της Ευρώπης από τους στόχους της πράσινης ατζέντας προκειμένου να αποφύγουμε την κλιματική αλλαγή.
Καταρχάς να τονίσουμε ότι η εξέλιξη αυτή ήταν λίγο πολύ αναμενόμενη, καθώς εδώ και καιρό υπήρχαν έντονες ενστάσεις στους κόλπους των ευρω-κομμάτων αναφορικά με το συγκεκριμένο κεφάλαιο της νέας πράσινης ατζέντας της Ένωσης.
Και ποιο είναι αυτό κεφάλαιο; H αναθεώρηση της ατζέντας για τα Συστήματα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών και πιο συγκεκριμένα η επέκταση του φόρου ρύπων και της εμπορίας δικαιωμάτων σε αυτοκίνητα και κτίρια και η επιβολή διασυνοριακού φόρου στις εισαγωγές προϊόντων με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα. Τουτέστιν δεν αφορά το μεγαλεπίβολο σχέδιο της Ευρώπης για την πράσινη μετάβαση που παρουσιάστηκε στο REPowerEU και προωθεί την ενίσχυση των ΑΠΕ, των έργων αποθήκευσης ενέργειας, την καινοτομία στις πράσινες τεχνολογίες κ.ο.κ.
Δεύτερον, να διευκρινίσουμε ότι οι νομοθέτες διαφώνησαν για το αν το σύστημα τιμολόγησης των ρύπων ETS θα πρέπει να ενδυναμωθεί ή να αποδυναμωθεί, στέλνοντας πίσω την πρόταση στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές ομάδες για αναδιατύπωση.
Εν ολίγοις, το κείμενο θα τροποποιηθεί και θα επανέλθει προς ψήφιση.
Πρόκειται λοιπόν για μια καθυστέρηση στο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση του νόμου, και όχι απαραίτητα για μια απομάκρυνση της ΕΕ από τους κλιματικούς στόχους.
Τι είναι το ETS
Το ETS - τα ονομαζόμενα Συστήματα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών - είναι μια εκ των κύριων πολιτικών της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, βάση της οποίας οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας και η βιομηχανία υποχρεούνται να αγοράζουν άδειες CO2 όταν ρυπαίνουν.
Χθες οι ευρωβουλευτές κλήθηκαν να ψηφίσουν μια αναθεωρημένη πρόταση για το ETS που μαζί με μια σειρά από άλλες νέες πολιτικές για το κλίμα θα είχε σαν στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% έως το 2030, από τα επίπεδα του 1990.
Επιπλέον, δεδομένου ότι το ETS είναι ένας κρίσιμος πόρος για την επαναχρηματοδότηση του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ, η ενίσχυση του θα εξασφάλιζε επιπρόσθετους πόρους.
Το χτεσινό «όχι» της Ευρωβουλής στις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις που προωθεί η Κομισιόν στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης αφορούσε την επέκταση του φόρου ρύπων και της εμπορίας δικαιωμάτων σε αυτοκίνητα και κτίρια και την επιβολή διασυνοριακού φόρου στις εισαγωγές προϊόντων με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα, δηλαδή προϊόντων που η παραγωγή τους προϋποθέτει υψηλούς ρύπους.
Οι ευρωβουλευτές διαφώνησαν τόσο στην εισαγωγή του διασυνοριακού φόρου στον άνθρακα σε προϊόντα- όπως ο άνθρακας και το τσιμέντο- όσο και στην δημιουργία ενός Κλιματικού Κοινωνικού Ταμείου.
Έχει δε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι οι Πράσινοι και Σοσιαλιστές βουλευτές απέρριψαν την πρόταση ως «ανεπαρκή» για τους στόχους που έχουν τεθεί, ενώ τα μέλη των Κεντρώων και συντηρητικών ομάδων την απέρριψαν για τον αντίθετο ακριβώς λόγο!
Οι λόγοι της απόρριψης
Ένα μεγάλο μέρος των ευρωβουλευτών απέρριψε την πρόταση για την αναβάθμιση του ETS δεμένου ότι είχε εγκριθεί μια σειρά τροπολογιών που προώθησε το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι σύμμαχοί του, σύμφωνα με τις οποίες οι προτεινόμενες περικοπές εκπομπών ήταν μικρότερες σε σχέση με αυτές που πρότεινε η Επιτροπή Περιβάλλοντος τον περασμένο μήνα, ενώ την ίδια στιγμή θα καθυστερούσε η σταδιακή κατάργηση των αδειών για πιστώσεις άνθρακα.
Η Επιτροπή ENVI είχε υποστηρίξει μια προσέγγιση που θα μείωνε τις εκπομπές σε τομείς που καλύπτονται από το ETS κατά 67% έως το 2030. Η πρόταση της Κομισιόν αφορούσε το 61% ενώ η πρόταση που κατατέθηκε στο ευρωκοινοβούλιο ήταν πέριξ του 63%.
Αυτό βέβαια συνεπάγεται μια πιο αργή, εφάπαξ μείωση των πιστώσεων άνθρακα. (σ.σ: - 70 εκατομμύρια από την αγορά το 2024 και -50 εκατομμύρια το 2026 αντί των προτάσεων της Επιτροπής για 117 εκατομμύρια το 2024).
Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες λοιπόν αποφάσισαν να καταψηφίσουν ολόκληρη την έκθεση αντί να επιτρέψουν να περάσει μια αποδυναμωμένη έκδοση αυτής.
Από την άλλη, μια μεγάλη μερίδα ευρωβουλευτών την απέρριψε ακόμα και μετά τις τροπολογίες, για έναν αν μη τι άλλο προφανή λόγο: Είναι ορθολογική η απόφαση να αυξήσουμε τα κόστη εκπομπών ρύπων για τη βιομηχανία τη στιγμή που βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δραματική αύξηση του ενεργειακού κόστους και του κόστους των πρώτων υλών;
Mήπως θα ήταν πιο διορατικό να δοθεί περισσότερος χρόνος στις βιομηχανίες να προσαρμοστούν υιοθετώντας μια πιο αργή προσέγγιση στους στόχους του ETS;
Πριν λιθοβολήσουμε τη χτεσινή συνεδρίαση του ευρωκοινοβουλίου ας θυμηθούμε τις πρόσφατες δηλώσεις του εκτελεστικού διευθυντή της ΙΕΑ, Fatih Birol, στους Financial Times: «Αν έχουμε έναν σκληρό χειμώνα, έναν μακρύ χειμώνα και αν δεν λάβουμε μέτρα από την πλευρά της ζήτησης... δεν θα απέκλεια δελτίο φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ξεκινώντας από τις μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις».
Κατανοούμε γιατί πράγμα μιλάμε; Να εισαχθεί δελτίο για τους χρήστες βιομηχανικού φυσικού αερίου και εάν υπάρξει οξεία έλλειψη, να αποκοπούν τμήματα της βιομηχανίας από το δίκτυο φυσικού αερίου για να διασφαλιστεί ότι τα νοικοκυριά θα έχουν ενέργεια!!!
Κάτω από αυτό το πρίσμα....πρώτος το λίθον βαλέτω όσον αφορά τη μερίδα των ευρωβουλευτών που ψήφισαν «όχι» μέσα από αυτή την οπτική γωνία.
Δεν διαφώνησαν σε όλα
Οι ευρωβουλευτές κατάφεραν χθες να συμφωνήσουν και σε κάτι. Συμφώνησαν στην ανάγκη ώθησης της ηλεκτροκίνησης προκειμένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι της Ευρώπης.
Δεν πρόκειται για μια αμελητέα συμφωνία καθώς οι ρύποι από τις μεταφορές αναλογούν στο 1/4 των εκπομπών που παράγονται στην Ευρώπη.
Έδωσαν λοιπόν το πράσινο φως σε ένα μέτρο εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας: Στη μείωση κατά 100% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα νέα οχήματα-επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα- που θα κυκλοφορούν στα κράτη μέλη μέχρι το 2035.
Και εδώ είχε πέσει στο τραπέζι η πρόταση για αποδυνάμωση του στόχου στο 90% των ρύπων CO2 μέχρι το 2035, αλλά εν τέλει επικράτησε η αρχική πρόταση με τους περισσότερους ευρωβουλευτές να στηρίζουν την πρόταση της Επιτροπής για επίτευξη μηδενικών εκπομπών στις οδικές μεταφορές έως το 2035. (σ.σ: Οι ενδιάμεσοι στόχοι μείωσης των εκπομπών για το 2030 θα καθοριστούν στο 55% για τα αυτοκίνητα και στο 50% για τα ημιφορτηγά).
Τέλος να επισημάνουμε ότι σύμφωνα με την Επιτροπή, χάρη στα πρότυπα αυτά δημιουργείται ένα σαφές πλαίσιο για την αυτοκινητοβιομηχανία και ενθαρρύνεται η καινοτομία και οι επενδύσεις για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων.
Εξαιρετικό δε ενδιαφέρον είχε η παρατήρηση ότι « η αγορά και η οδήγηση αυτοκινήτων μηδενικών εκπομπών θα είναι φθηνότερη για τους καταναλωτές».
Για να δούμε... Σήμερα τα ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα αναλογούν μόλις στο 18% των νέων οχημάτων που πωλούνται στην Ε.Ε. Ένας σημαντικός λόγος –αν όχι ο σημαντικότερος- είναι το αυξημένο κόστος για την αγορά τους. Στο κεφάλαιο αυτό λοιπόν θα πρέπει να γίνει μια γενναία πρόοδος και μόνο η καινοτομία θα μπορέσει να μας εξασφαλίσει στο μέλλον πιο προσιτές τιμές για την πλειοψηφία των καταναλωτών.
Μέχρι τότε ίσως οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προσφέρουν πιο ουσιαστικά κίνητρα για την υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης, όπως μεγαλύτερη επιδότηση αγοράς, μειωμένα ή καθόλου διόδια, μειωμένη τιμή στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, δωρεάν στάθμευση, φορολογικά κίνητρα κλπ.
Δεν χρειάζεται άλλωστε ούτε σε αυτόν τον τομέα να εφεύρουμε τον τροχό. Αρκεί να αντιγράψουμε το παράδειγμα της Νορβηγίας.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
