Οι πρώτες πληροφορίες για επικείμενη αλλαγή της κινεζικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της πανδημίας, λίγο μετά το τέλος του συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προς το τέλος του Οκτωβρίου, είχαν δώσει μία ώθηση στα κινεζικά χρηματιστήρια και στην παγκόσμια αγορά εμπορευμάτων. Σχεδόν δύο μήνες μετά και με τις αλλαγές σε αυτή την πολιτική να ξεπερνούν και τις αρχικές εκτιμήσεις, το κλίμα στις αγορές άλλαξε προς το χειρότερο.
Οι πληροφορίες που έρχονται, όχι πλήρως επιβεβαιωμένες, από την Κίνα μιλούν για ένα μεγάλο κύμα μολύνσεων από την Covid 19, δεκάδες εκατομμύρια νέα κρούσματα και πολύ μεγάλο αριθμό νοσηλειών στα νοσοκομεία της χώρας τα οποία φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση το σύστημα υγείας της χώρας. Άλλες πληροφορίες μιλούν για πολύ μεγάλο αριθμό θανάτων που έχει οδηγήσει τους συγγενείς των θυμάτων σε ουρές έξω από τα γραφεία τελετών. Οι επίσημες κινεζικές αρχές δεν επιβεβαιώνουν όλες αυτές τις πληροφορίες και γενικά αποφεύγουν τα σχόλια, φαίνεται όμως πως οι αγορές έχουν ήδη αποφασίσει πως η χαλάρωση της πολιτικής zero covid έχει φέρει περισσότερα κακά απ’ ότι καλά.
Ο προβληματισμός των αγορών εστιάζεται κυρίως σε δύο σημεία: Στη ζημιά που μπορεί να γίνει στην κινεζική (και κατ’ επέκταση στην παγκόσμια) οικονομία από την έξαρση της πανδημίας και στην πιθανότητα παγκόσμιας αναζωπύρωσης της πανδημίας αν η κατάσταση στην Κίνα ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Ο δεύτερος φόβος είναι αποτέλεσμα της άρσης των περιορισμών στις μετακινήσεις των Κινέζων πολιτών έξω από τη χώρα τους, αρχής γενομένης από την 8η Ιανουαρίου, σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που έλεγαν πως σε πτήσεις από την Κίνα προς τις ευρωπαϊκές χώρες ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των επιβατών ήταν μολυσμένο ήδη με Covid 19.
Πολλοί έσπευσαν να προβλέψουν πως οι δυτικές χώρες θα κινδυνέψουν από την επαφή με τους Κινέζους ταξιδιώτες, ειδικά μετά την 8η Ιανουαρίου, όχι απλά επειδή μπορεί να αυξηθούν και σε αυτές τα κρούσματα Covid - 19 αλλά και διότι υπάρχει περίπτωση οι Κινέζοι να «φέρουν μαζί τους» νέες παραλλαγές του ιού, οι οποίες μέχρι τώρα δεν είχαν βγει από την Κίνα. Η αλήθεια είναι πως αυτοί οι φόβοι υποχώρησαν λίγο χθες από ένα σημείο και μετά, όταν έγινε γνωστό από επίσημες ανακοινώσεις των ιταλικών αρχών πως όσοι Κινέζοι ταξιδιώτες βρέθηκαν θετικοί κατά την άφιξή τους στο αεροδρόμιο του Μιλάνου ήταν μολυσμένοι από τη γνωστή παραλλαγή Όμικρον και όχι από κάποια νέα και πιθανώς πιο επικίνδυνη.
Παρ’ όλα αυτά, είναι γεγονός πως οι παγκόσμιες υγειονομικές αρχές έχουν ανεβάσει το επίπεδο ετοιμότητάς τους και πολλές χώρες έχουν ήδη αρχίσει να επιβάλλουν λαμβάνουν προληπτικά μέτρα. Η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη ανακοινώσει πως θα ζητούν από τους επιβάτες των πτήσεων που προέρχονται από την Κίνα να παρουσιάζουν αρνητικά διαγνωστικά τεστ προκειμένου να τους επιτρέψουν την είσοδο στις χώρες τους, ενώ οι αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να συντονίσουν τα κράτη μέλη προκειμένου να λάβουν προληπτικά μέτρα.
Όσο όμως αφορά τις αγορές, σαφώς προβληματίζονται περισσότερο από τον πρώτο φόβο. Η κακή πορεία των χρηματιστηριακών δεικτών την Τρίτη και την Τετάρτη αποδόθηκε, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, στους προβληματισμούς για την επίδραση του εξαιρετικά αυξημένου αριθμού κρουσμάτων πάνω στην κινεζική οικονομία και στις δυτικές επιχειρήσεις που έχουν παραγωγικές εγκαταστάσεις στην Κίνα.
Οι πληροφορίες από την Κίνα που αναφέρονται σε άδειους δρόμους και γενικά μειωμένες δραστηριότητες λόγω της έξαρσης της πανδημίας, παρότι σε μεγάλο βαθμό ανεπιβεβαίωτες, έχουν κάνει πολλούς να αλλάξουν τις εκτιμήσεις τους για την πορεία της κινεζικής οικονομίας. Όπως είπαμε και παραπάνω, όταν άρχισαν να ακούγονται οι πρώτες φήμες περί σταδιακής εγκατάλειψης της πολιτικής zero covid, οι αγορές υπέθεσαν πως αυτό θα οδηγούσε σε μία σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας της Κίνας. Με αυτές τις σκέψεις, οι επενδυτές είχαν σπεύσει να αγοράσουν μετοχές κινεζικών εταιρειών και είχαν ανεβάσει τις τιμές των πρώτων υλών και των καυσίμων στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων.
Κάτι παρόμοιο έγινε και πριν μερικές ημέρες, όταν φάνηκε καθαρά πως ο ρυθμός εγκατάλειψης της πολιτικής Zero Covid έβαινε αυξανόμενος. Το αργό πετρέλαιο (αμερικανικό συμβόλαιο WTI) ξέφυγε ανοδικά από τα 71 δολάρια/βαρέλι που είχε πέσει πριν δύο εβδομάδες και πέρασε και πάλι πάνω από τα 80 δολάρια/βαρέλι την Τρίτη που μας πέρασε. Όταν όμως άρχισαν να έρχονται οι πληροφορίες περί έξαρσης της πανδημίας, οι επενδυτές αμέσως άρχισαν τις πωλήσεις και χθες το έριξαν κάτω και από τα 77 δολάρια/βαρέλι.
Όπως γράφτηκε και στον διεθνή οικονομικό Τύπο, οι πωλήσεις άρχισαν διότι πολλοί επενδυτές εκτίμησαν πως, τουλάχιστον για ένα διάστημα, η χαλάρωση των μέτρων θα είχε το ίδιο αποτέλεσμα με την αυστηρή εφαρμογή τους, δηλαδή μειωμένες μετακινήσεις και προβλήματα στις παραγωγικές εγκαταστάσεις εξελίξεις που σίγουρα θα μειώσουν τη ζήτηση για καύσιμα. Μόνο που στην περίπτωση των αυστηρών μέτρων αυτό ήταν αποτέλεσμα καταναγκασμού ενώ τώρα, σύμφωνα με αυτήν τη λογική, είναι αποτέλεσμα του φόβου των πολιτών.
Εκτός όμως από τις ανησυχίες για τις συνέπειες μίας πιθανής έξαρσης της πανδημίας στη ζήτηση για πετρέλαιο, η επενδυτική ανησυχία έχει να κάνει και με τις εφοδιαστικές αλυσίδες των δυτικών εταιρειών που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε κινεζικά εργοστάσια. Το τελευταίο που θέλουν να δουν οι αγορές είναι νέες δυσκολίες στη λειτουργία των εργοστασίων, τα οποία έχουν υποφέρει πολύ μέσα στο 2022 από τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα στα πλαίσια του zero covid.
Αυτό θα συνιστούσε ένα σημαντικό πισωγύρισμα, καθώς η παραγωγή πολλών εργοστασίων που συνεργάζονται στενά με μεγάλες αμερικανικές εταιρείες όπως η Apple μόλις έχει αρχίσει να εξομαλύνεται. Όπως ανέφερε χθεσινό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, η παραγωγή των τηλεφώνων iPhone έχει αρχίσει να επιστρέφει προς τα κανονικά επίπεδα στο βασικότερο εργοστάσιο της Foxconn.
Είναι προφανές πως αν παρατηρηθούν και πάλι διαταραχές στην παραγωγική δραστηριότητα πολλές αμερικανικές εταιρείες θα υποστούν σημαντικό πλήγμα. Αυτό μπορεί να εξηγεί και την πολύ κακή συμπεριφορά της μετοχής της Apple προχθές Τετάρτη, όταν σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση (3,1%) από όλες τις μετοχές του χρηματιστηριακού δείκτη Dow Jones Industrial και έκλεισε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 52 εβδομάδων.
Για να είμαστε σωστοί βέβαια θα πρέπει να πούμε πως η πτώση της Apple και πολλών άλλων μετοχών στη συνεδρίαση της Τετάρτης δεν οφειλόταν μόνο στους φόβους για την εξάπλωση της πανδημίας στην Κίνα. Υπήρχαν και άλλοι σημαντικοί, όπως η γενική ανησυχία για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας, οι μόνιμοι προβληματισμοί για την πορεία των επιτοκίων και βέβαια το γεγονός πως οι χρηματιστηριακές αγορές κινούνται αυτές τις μέρες σε εορταστικούς ρυθμούς με χαμηλή συναλλακτική δραστηριότητα και ως εκ τούτου με αυξημένη μεταβλητότητα, όπως φάνηκε και από τη χθεσινή δυνατή ανάκαμψή τους.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την εξέλιξη της πανδημίας στην Κίνα. Οι ανησυχίες των αγορών τις προηγούμενες μέρες μπορεί να είναι κάπως πρόωρες και να βασίζονται εν μέρει σε ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας όμως πως στην περίπτωση που η πανδημία στην Κίνα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, οι αγορές θα ασχοληθούν πάλι με το ζήτημα, ειδικά αν οι αρχές αναγκαστούν να καταφύγουν και πάλι σε αυστηρά περιοριστικά μέτρα. Ας μην βιαζόμαστε όμως, δεν είναι πάντα υποχρεωτικό τα πράγματα να εξελίσσονται με τον χειρότερο δυνατό τρόπο.
