Του Γιώργου Φιντικάκη
Δωρεάν σπίτια με φως, νερό, τηλέφωνο σε εργαζόμενους, επιδόματα γαλοπούλας, οβελία, και «ετοιμότητας» για να βρίσκονται σε κατάσταση επιφυλακής τα Σαββατοκύριακα, μαζί με πλουμιστούς μισθούς 73.000 ευρώ το χρόνο, συνθέτουν το παζλ της χρεοκοπημένης ΛΑΡΚΟ, που χρωστά το ποσό-μαμούθ των 600 εκατ ευρώ, και η οποία παίρνει το δρόμο της... Ολυμπιακής.
Με την διαφορά ότι η εποχή κατά την οποία "χρυσώθηκαν" οι εργαζόμενοι του πάλαι ποτέ εθνικού μας αερομεταφορέα για να... αποχωρήσουν, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, άρα παρόμοιος κανόνας, είναι αδύνατο να εφαρμοστεί στην περίπτωση της ΛΑΡΚΟ.
Η κατάσταση βρίσκεται στο απροχώρητο, και όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση, δηλαδή ο Κ.Χατζηδάκης θα ανακοινώσει πιθανώς και εντός ημερών, εκκαθάριση της μεταλλουργίας εν λειτουργία. Δηλαδή να πουληθεί το υγιές κομμάτι, ορυχεία, μεταλλεία, δικαιώματα εκμετάλλευσης, και με τα όποια έσοδα να εξοφληθούν οι πιστωτές της.
Δεδομένου ότι η ζημιογόνος μεταλλουργία χρωστά πάνω από 340 εκατ ευρώ στη ΔΕΗ, περισσότερα από 60 εκατ. σε προμηθευτές και 50 εκατ σε τράπεζες, θεωρείται βέβαιο ότι οι πιστωτές δεν θα πάρουν πίσω ούτε μικρό τμήμα των οφειλών. Σκοπός της πώλησης είναι η διάσωση του υγιούς κομματιού, και μέρους των περίπου 1.200 θέσεων εργασίας ανά την Ελλάδα, αφού διαφορετικά η πτώχευση και οι απολύσεις για τη μεταλλουργία είναι μονόδρομος.
Αυτή είναι η ΛΑΡΚΟ, ο πιο χαρακτηριστικός ίσως θύλακας "ελληνικής Σοβιετίας", που στην 56χρονη ιστορία της έχει ζήσει μια χρεοκοπία, τρεις αναδιαρθρώσεις, και παρά την πληθώρα των κρατικών ενέσεων που έχει δεχθεί, αντί να εξυγιανθεί, βρίσκεται μόνιμα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Αν παραμένει εδώ και χρόνια εν ζωή, είναι επειδή οι εκάστοτε βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας, έβαζαν το πολιτικό κόστος πάνω από το καλό του φορολογούμενου και της οικονομίας.
Ενώ η ζημιογόνος μεταλλουργία χρωστά στους πάντες, έχει δεκάδες φορές ρυθμίσει τα χρέη της και άλλες τόσες έχει αθετήσει τους διακανονισμούς τους, ουδείς ποτέ αντιμετώπισε τον πυρήνα του προβλήματος: Ότι οι παραγωγικές της εγκαταστάσεις είναι απαρχαιωμένες, ότι το κόστος παραγωγής ελέω κακής κρατικής διαχείρισης ανεξέλεγκτο, και πολλαπλάσιο των εσόδων της με αποτέλεσμα να συσσωρεύει ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων, και ότι η επικρατούσα νοοτροπία ήταν υπέρ της αύξησης των μισθών, και της διατήρησης του δημοσίου χαρακτήρα της.
Σε αυτή την κρατική εταιρεία που επιβιώνει επειδή χρόνια οι επικεφαλής της ΔΕΗ, κατ'' εντολή των πολιτικών τους προϊσταμένων, κάνουν τα στραβά μάτια, παρ'' ότι χρωστά συνολικά κοντά στα 600 εκατ ευρώ, καμία περικοπή δεν έγινε στα χρόνια των μνημονίων, ούτε σε προσωπικό, ούτε σε επιδόματα, ούτε σε κόστος μισθοδοσίας.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία - η ΛΑΡΚΟ, έχει να δημοσιεύσει ισολογισμό από την περίοδο 2015- 2016- προκύπτει ότι:
- Το κόστος της μισθοδοσίας (με στοιχεία 2016) υπερβαίνει ακόμη και τα 73.000 ευρώ το χρόνο για εργαζόμενους με πολυετή προϋπηρεσία.
- Πέρα από τους μισθούς και τα επιδόματα που καταβάλλονται εύλογα (γάμου, τέκνων, κλπ.), η επιχείρηση καταβάλλει ακόμη πριμ παραγωγής, επίδομα ετοιμότητας, επιδόματα γαλοπούλας τα Χριστούγεννα και… οβελία το Πάσχα. Το πρώτο είναι 40 ευρώ και το δεύτερο 100 ευρώ.
- Το πριμ παραγωγής ανέρχεται μεταξύ 4 και 6 εκατ. ευρώ ετησίως, και ο κανόνας είναι να καταβάλλεται ακόμη και σε χρονιές με ζημιές. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2007 με κύκλο εργασιών 550 εκατ. και κέρδη 23 εκατ. ευρώ, η τότε διοίκηση της ΛΑΡΚΟ έδωσε πριμ παραγωγής 6,2 εκατ. ευρώ. Δέκα χρόνια αργότερα, το 2017, η εταιρεία, με το ένα τρίτο του τζίρου (180 εκατ.) και ζημιές 67 εκατ., κατέβαλε πριμ ύψους 4 εκατ. ευρώ ! Στην πράξη, η αμοιβή αυτή κυμαίνεται για ένα μηχανικό στα 300 ευρώ το μήνα.
- Πέραν των παραπάνω, υπάρχει και επίδομα "ετοιμότητας". Καταβάλλεται μία ή δύο φορές το δίμηνο σε στελέχη και εργαζόμενους προκειμένου να είναι σε ετοιμότητα αν συμβεί κάποιο έκτακτο γεγονός στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Το επίδομα για ένα στέλεχος ανέρχεται στα 1.000 ευρώ.
- Αθροίζοντας τα παραπάνω, ο μηνιαίος μισθός ενός εργοδηγού με 30ετή προϋπηρεσία διαμορφώνεται στα 4.363 ευρώ, ενώ για έναν μηχανικό με 3ετή προϋπηρεσία φθάνει στα 3.673 ευρώ.
- Σε σύνολο 1.195 εργαζομένων το 2016, το εργατικό κόστος μαζί με τα πριμ παραγωγικότητας που καταβάλλονται από την εταιρεία, ακόμη κι όταν αυτή έχει.. ζημιές, είχε ανέλθει τη συγκεκριμένη χρονιά σε 52,1 εκατ ευρώ.
Τα δωρεάν σπίτια
Τα επιδόματα και οι παχυλοί μισθοί συνοδεύονται από την δωρεάν στέγαση, που ακόμη και σήμερα παρέχει η ΛΑΡΚΟ σε εργαζόμενους αλλά και εργολάβους, όπως και πρώην υπαλλήλους.
Το πρόγραμμα παροχής κατοικίας στους εργαζόμενους εφαρμόζεται στον οικισμό Μεταλλείων Αγίου Ιωάννη και στο εργοστάσιο στην Λάρυμνα Φθιώτιδας και περιλαμβάνει εκτός από στέγη, και κόστη διαμονής (δηλαδή νερό, ρεύμα, τηλέφωνο). Σύμφωνα με πηγές της εταιρείας, στον οικισμό του Αγίου Ιωάννη έχουν δοθεί κατοικίες όχι μόνο σε υπαλλήλους της ΛΑΡΚΟ αλλά και σε τρίτους (όπως σε εργαζόμενους εργολάβων και σε εργολάβους). Το τραγελαφικό της υπόθεσης είναι ότι στον οικισμό της Λάρυμνας όπου διαμένουν περίπου τριακόσιες οικογένειες, παρατηρείται σε μεγάλη κλίμακα το φαινόμενο της μη επιστροφής κατοικιών από εργαζόμενους οι οποίοι έχουν αποχωρήσει από την εταιρεία. Επίσης λέγεται ότι κάποια διαμερίσματα κατέχονται από εν ενεργεία εργαζομένους που μένουν εκτός του οικισμού, αλλά εξακολουθούν να κάνουν χρήση του παλαιού δικαιώματός τους.
Ταυτόχρονα η επιχείρηση έχει συνάψει για το προσωπικό ένα ομαδικό ασφαλιστήριο ζωής- συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, που καλύπτεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από την ΛΑΡΚΟ και κατά ένα μέρος από τους εργαζόμενους. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η μηνιαία δαπάνη διαμορφώνεται σε 200.000 ευρώ για την εταιρεία συν 22.000 ευρώ από τις παρακρατήσεις των εργαζομένων. Σύμφωνα ωστόσο με τις ίδιες πηγές, η τελευταία φορά που η ΛΑΡΚΟ κατέβαλε την εισφορά της, ήταν το Σεπτέμβριο του 2016 ενώ οι εισφορές των εργαζομένων αν και παρακρατούνται από αυτήν, έχουν να αποδοθούν από τον Μάιο του 2018. Λέγεται επίσης ότι υπάρχει άνοιγμα ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων περίπου οκτώ εκατομμυρίων προς ασφαλισμένους.
Τρεις αναδιαρθρώσεις, μια χρεοκοπία και ο ΣΥΡΙΖΑ
Από το 1963 οπότε και ιδρύθηκε από τους Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, η ΛΑΡΚΟ έχει περάσει τα περισσότερα από τα 56 χρόνια της ιστορίας της σε κατάσταση διαρκούς κρίσης. Η πρώτη αναδιάρθρωση έγινε το 1982, όταν και η εταιρεία πέρασε στον έλεγχο των πιστωτριών τραπεζών με την Εθνική να ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών. Το 1989 χρεοκόπησε, με τον τότε Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ) να αγοράζει τα περιουσιακά της στοιχεία μετά από διαγωνισμό και να τα εισφέρει στη νέα εταιρεία, τη σημερινή ΛΑΡΚΟ.
Το 1992 ήρθε η δεύτερη αναδιάρθρωση, λόγω της αδυναμίας της να πληρώσει τη ΔΕΗ (1,7 δισ δραχμές ή 5,1 εκατ ευρώ), με τις οφειλές να κεφαλαιοποιούνται, και την ΔΕΗ να μπαίνει στο μετοχικό της κεφάλαιο. Το 1998 έρχεται η τρίτη αναδιάρθρωση, ενώ τα επόμενα χρόνια ακολουθούν διαδοχικές αυξήσεις του μετοχικού της κεφαλαίου από τους τρεις μετόχους της (Δημόσιο, Εθνική, ΔΕΗ).
Το 1999 δέχεται κρατική ένεση 5,1 δισ δρχ (15 εκατ ευρώ) για να ακολουθήσουν έκτοτε πολλές, όπως τα 65,5 εκατ ευρώ το 2009 από Δημόσιο και ΕΤΕ, κεφάλαια που μαζί με άλλα, θεωρήθηκαν το 2014 από την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν ως παράνομες κρατικές ενισχύσεις, αθροίζοντας συνολικά 136 εκατ ευρώ. Την χρονιά εκείνη, η κυβέρνηση Σαμαρά σε συνεννόηση με την Κομισιόν, έφερε σχέδιο να "σπάσει" η μεταλλουργία στα δύο, να πουληθούν τα περιουσιακά της στοιχεία με δύο παράλληλους διαγωνισμούς, και σε αντάλλαγμα να μπει η υπόθεση των κρατικών ενισχύσεων στο συρτάρι. Η έλευση όμως της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ακύρωσε την ιδιωτικοποίηση.
Στις 17 Φεβρουαρίου 2017 ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης δήλωσε μετά από συνάντηση με τη διοίκηση της εταιρείας και τους εργαζομένους, ότι "θέση της κυβέρνησης είναι η προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της ΛΑΡΚΟ, με ενιαία μορφή και ως εκ τούτου δεν υφίστανται σενάρια ιδιωτικοποίησης της".
Τότε μάλιστα ο κ. Σταθάκης είχε υποστηρίξει ότι "η ΛΑΡΚΟ έχει μέλλον". Το τι μέλλον είχε η εταιρεία, φάνηκε ενάμισι χρόνο μετά, τον Δεκέμβριο του 2018, όταν ο ίδιος ο κ. Σταθάκης αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι αναζητά "τρόπους αντιμετώπισης του άμεσου κινδύνου διακοπής λειτουργίας του εργοστασίου" και να ζητά από την τότε διοίκηση Παναγιωτάκη της ΔΕΗ να μην προχωρήσει σε διακοπή της ηλεκτροδότησης. Παρ'' όλα αυτά, λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του Ιουλίου, η προηγούμενη διοίκηση της ΛΑΡΚΟ κατάρτισε σχέδιο επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας με αυξήσεις μισθών και παροχές. Η υπογραφή της σύμβασης μπλοκαρίστηκε από το ΤΑΙΠΕΔ.
