του Γιώργου Παυλόπουλου
«Πυρ κατά βούληση, με στόχο τους εχθρούς των Ηνωμένων Πολιτειών!». Αυτή είναι η διαταγή που έχει δώσει στον... εαυτό του ο Ντόναλντ Τραμπ και την εκτελεί πιστά, τουλάχιστον όσον αφορά στην οικονομία. Για του λόγου το αληθές, μετά το μπαράζ των δασμών που έχει επιβάλει σε βάρος τους και εκείνους που απειλεί να επιβάλλει (ήδη κάνει λόγο για «πέλεκυ» 500 δισ. δολαρίων κατά της Κίνας), αποφάσισε να ντύσει στο... χακί και το δολάριο. Απειλώντας, έτσι, τον πλανήτη με κήρυξη και ενός νομισματικού πολέμου -πλάι στον εμπορικό, που ήδη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
«Κίνα, Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι χειραγωγούν συστηματικά τα νομίσματά τους και διατηρούν χαμηλά επιτόκια, την ώρα που οι ΗΠΑ τα αυξάνουν, με αποτέλεσμα τα δολάρια να ακριβαίνουν κάθε μέρα που περνά -στερώντας μας το μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που διαθέτουμε», έγραψε στο Twitter, το πρωί της Παρασκευής, ο Αμερικανός πρόεδρος. Με τον τρόπο αυτό, έθεσε εκ νέου στο στόχαστρό του τόσο τους ανταγωνιστές της χώρας του όσο και την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα -ό,τι κάνει, δηλαδή, και ο Ερντογάν με τη δική του κεντρική τράπεζα, την οποία επικρίνει και απειλεί διαρκώς.
Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά την προεδρική προειδοποίηση, η ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου ενισχύθηκε απότομα στις διεθνείς αγορές, ενώ αρκετοί έδειχναν να ανησυχούν για το εάν και κατά πόσο τις δηλώσεις του Τραμπ θα ακολουθήσουν και συγκεκριμένες πράξεις. Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι σε επίπεδο νομισμάτων ο πρόεδρος δεν διαθέτει ελευθερία κινήσεων ανάλογη εκείνη που έχει όσον αφορά στους δασμούς. Γι'' αυτό, άλλωστε, παρά τις επανειλημμένες επικρίσεις και απειλές του, η Fed δεν έχει διστάσει να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο όχι μία, αλλά πέντε φορές από τον Ιανουάριο του 2017, όταν ο Τραμπ εισήλθε στον Λευκό Οίκο.
Το αποτέλεσμα ήταν το δολάριο να ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία, έχοντας ενισχυθεί κατά 5% έναντι του ευρώ και κατά 8% έναντι του κινεζικού γουάν μόνο το τελευταίο τετράμηνο. Ο Τραμπ, όμως -και όχι μόνο αυτός...- θεωρούν πως η συγκεκριμένη εξέλιξη συνιστά τεράστιο κίνδυνο για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και εξαγωγές, απειλώντας παράλληλα με εξαφάνιση χιλιάδες θέσεις εργασίας. Καθώς δε το κλίμα στις σχέσεις της Ουάσινγκτον με εταίρους και ανταγωνιστές είναι ιδιαιτέρως τεταμένες, ο Τραμπ δεν αποκλείεται να πάρει την απόφαση να... επιστρατεύσει και το δολάριο, αμφισβητώντας έτσι στην πράξη την ανεξαρτησία της Fed.
Αν και το εγχείρημα αυτό θα είναι πολύ δύσκολο, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι όσο η αντιπαράθεση του Τραμπ με τους «άλλους» κλιμακώνεται, οι πιθανότητές του να πετύχει αυξάνουν. Κι αυτό διότι, ειδικά από ένα σημείο και μετά, ο νομισματικός και ο εμπορικός πόλεμος είναι αδύνατο να διαχωριστούν, μιας και οι εμπλεκόμενες χώρες (και επιχειρήσεις) είναι αναγκασμένες να χρησιμοποιήσουν ό,τι διαθέτουν στο οπλοστάσιό τους προκειμένου να αντεπεξέλθουν στα πλήγματα του «εχθρού», προσπαθώντας παράλληλα να επιφέρουν ισοδύναμα.
Φαντάζεται, για παράδειγμα, κανείς ότι η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα κάποιας χώρας θα βλέπουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες τους να αποκλείονται από μια τεράστια αγορά λόγω δασμών και δεν θα προσπαθήσουν να τις συνδράμουν καθιστώντας τον δανεισμό τους πιο ελκυστικό και την τιμή των προϊόντων τους πιο χαμηλή; Μάλλον απίθανο -και αφελές.
Μόνο που έτσι, σε μια στιγμή που η παγκόσμια ανάπτυξη αρχίζει και πάλι να εμφανίζει σημάδια κόπωσης, λόγω και της σταδιακής διακοπής της εκτύπωσης χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, ο κίνδυνος να ξεσπάσει μια νέα, ακόμη πιο σοβαρή κρίση αυξάνεται επικίνδυνα.
AP Photo/Mark Schiefelbein
