Του Γιώργου Φιντικάκη
Δεν δικαιολογούν πανηγυρισμούς στη κυβέρνηση οι χθεσινές δηλώσεις Τόμσεν, ο οποίος στη γραμμή της προισταμένης του Κριστίν Λανγκάρντ, επανέλαβε ότι το ΔΝΤ δεν πρόκειται να ζητήσει νέα μέτρα, πετώντας το μπαλάκι στους ευρωπαίους εταίρους για το θέμα του χρέους.
Διότι απλούστατα αν προκύψει δημοσιονομικό κενό, το θέμα των νέων μέτρων δεν θα τεθεί από το ΔΝΤ, αλλά από τους ευρωπαικούς θεσμούς, με εργαλείο την ενεργοποίηση του ήδη ψηφισμένου κόφτη.
Το Ταμείο έχει κατ' επανάληψη κάνει σαφές ότι δεν είναι αυτό που ζητά ή θα ζητήσει πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα από την Ελλάδα για το 2018, καθώς έχει συμφωνήσει με την κυβέρνηση σε πλεόνασμα της τάξης του 2,2%, που συμπίπτει με τις προβλέψεις του. Αντίθετα είναι οι Ευρωπαίοι αυτοί που ζητούν πλεόνασμα 3,5%, κάτι που σημαίνει ότι το όποιο "κενό" θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα σε αυτούς και την Αθήνα.
Κυβερνητικά ωστόσο στελέχη, αναπαρήγαγαν χθες τη γραμμή Τζανακόπουλου. Εχοντας διαστρεβλώσει το μήνυμα του ΔΝΤ, έπαιζαν και πάλι την έξοδο από τα μνημόνια ως το πιο δυνατό πολιτικό χαρτί της κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι οι δηλώσεις Τόμσεν-Λανγκάρντ διαψεύδουν τους κατ' επάγγελμα καταστροφολόγους μερίδας των ελληνικών ΜΜΕ, αλλά και της αντιπολίτευσης που δεν μπορούν να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι βγαίνουμε οριστικά από την μνημονιακή επιτροπεία τον Αύγουστο του 2018.
Παραπλανούν σκόπιμα και το ξέρουν. Το στοίχημα της κυβέρνησης έχει ελάχιστες πιθανότητες να κερδηθεί αφού θα πρέπει να δεχθεί το Eurogroup τη μείωση του στόχου για τα πλεονάσματα τουλάχιστον για το 2018, σενάριο πολύ καλό για να βγει αληθινό. Ποιός αλήθεια υπουργός της Ευρωζώνης θα συναινούσε σε κούρεμα του στόχου, χωρίς να βγουν από τη φαρέτρα των ήδη ψηφισμένων μέτρων ο κόφτης, οι μειωμένες ως και 18% συντάξεις και το συμπιεσμένο στα 5.700 ευρώ αφορολόγητο; Πολύ περισσότερο αν στην καρέκλα του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών κάθεται αντί για τον Σόιμπλε ένα στέλεχος των Φιλελευθέρων του FDP με τις γνωστές θέσεις για την Ελλάδα;
Πολλώ δε μάλλον όταν το FDP έχει θέσει ως προυπόθεση να παραμείνει το ΔΝΤ μέχρι τέλους στο ελληνικό πρόγραμμα και να εγγυηθεί τις δημοσιονομικές επιδόσεις και τη βιωσιμότητα του χρέους. Επομένως το ΔΝΤ έχει την πλήρη εξουσιοδότηση της Γερμανίας, να πράξει όσα κρίνει ότι είναι απαραίτητα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Αν πιστέψουμε τους Λανγκάρντ-Τόμσεν, το ΔΝΤ δεν πρόκειται να ζητήσει νέα μέτρα, πέραν των ήδη ψηφισμένων. Την επιτάχυνση ωστόσο των ήδη ψηφισμένων, την έχει βάλει καιρό τώρα στο τραπέζι. Οσο για τα αντίμετρα, θυμίζουμε την εκτίμησή του στο σχετικό Μνημόνιο, ότι δεν πρόκειται να δεχθεί την εφαρμογή τους νωρίτερα από το 2023 (όχι το 2019 και 2020 που θέλει η κυβέρνηση).
Η καμουφλαρισμένη μαύρη τρύπα
Επανέρχεται επομένως η κουβέντα εκεί απ' όπου ξεκινήσε, δηλαδή στο αν θα υπάρξει δημοσιονομικό κενό. Το προσχέδιο του προυπολογισμού του 2018 δηλεί ότι θα υπάρξει. Σε αυτό η κυβέρνηση αφενός παραδέχεται ότι τα φορολογικά έσοδα δεν ανέκαμψαν από τη βουτιά του Ιουλίου, και προβλέπει ότι θα κινηθούν φέτος σε επίπεδα χαμηλότερα κατά 1,86 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Αφετέρου προβλέπει υστέρηση κατά 580 εκατ. ευρώ για το 2018 σε σχέση πάντα με το Μεσοπρόθεσμο.
Σύμφωνοι, ο προυπολογισμός διασώζεται κυρίως χάρη στη λευκή τρύπα του πλεονάσματος των Ασφαλιστικών Ταμείων. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι βελτιωμένο κατά 1,3 δισ. ευρώ, καθώς προυπολογίζεται αύξηση κατά 279 εκατ. ευρώ των εισφορών, και κατά 206 εκατ. ευρώ των εσόδων από ρυθμίσεις παλαιών οφειλών, ενώ μειωμένες κατά 833 εκατ. ευρώ θα είναι οι δαπάνες για συντάξεις. Πρόκειται ωστόσο, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, για υπεραισιόδοξες προβλέψεις που βασίζονται σε προσωρινού χαρακτήρα αποτελέσματα, τα οποία ίσχυσαν το 2017, και πολύ δύσκολα θα επαληθευτούν και του χρόνου. Για παράδειγμα, οι αυξήσεις στα έσοδα, δεν οφείλονται μόνο στη μισθωτή απασχόληση, όσο κυρίως στο γεγονός ότι φέτος, γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί και αγρότες πλήρωσαν για πολλούς μήνες διπλές εισφορές, τόσο για το 2016, όσο και για το τρέχον έτος. Του χρόνου ωστόσο δεν πρόκειται να επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο. Επίσης η λευκή τρύπα των Ταμείων θα γίνει μαύρη, όταν θα ξεκινήσει μαζικά η πληρωμή των 114.000 κύριων συντάξεων και των 126.000 επικουρικών, που αυτή τη στιγμή επίτηδες εκρεμμούν. Εκτιμάται ότι αυτό θα εκτινάξει τη συνταξιοδοτική δαπάνη, σε μακροχρόνια βάση, κατά τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ, με κίνδυνο να ενεργοποιηθεί η ρήτρα για λήψη νέων μέτρων στο ασφαλιστικό.
Στάζει μέλι για τον Αλέξη
Πριν πάμε ωστόσο στο 2018, ας σταθούμε στη φετινή χρονιά, και την τρύπα των 1,8 δισ. ευρώ στα φορολογικά έσοδα. Απόκλιση που αυτόματα εγείρει θέμα για την έκβαση της αξιολόγησης που ξεκινά στις 23 Οκτωβρίου, καθώς παρά τις διαβεβαιώσεις Τζανακόπουλου, ουδείς μπορεί να προδικάσει ότι οι δανειστές δεν θα ζητήσουν νέα μέτρα. Πολλώ δε μάλλον όταν από τα 95 προαπαιτούμενα που πρέπει να έχουν κλείσει ως το τέλος του έτους, έχουν κλείσει μόλις τα 15, και όταν οι κίτρινες κάρτες από πλευράς δανειστών για καθυστερήσεις και αστοχίες πέφτουν ήδη βροχή (νομοσχέδιο για τα ταξί, Ελληνικό, ΔΕΗ, αξιολόγηση στο Δημόσιο, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, κ.ά.). Η τρίτη αξιολόγηση μόνο εύκολη δεν είναι, γι' αυτό και ο κ. Ντάισελμπλουμ έφυγε από την Αθήνα στάζοντας μέλι για τον Αλέξη Τσίπρα. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση, οι δανειστές δεν έχουν κανένα λόγο να αποσταθεροποιήσουν σε αυτή τη φάση τον Τσίπρα και να μπουν σε άγνωστα νερά. Θέλουν συμπαγές το σχήμα ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να φέρει σε πέρας όλα όσα δεσμεύτηκε, (μέχρι σήμερα δεν τους έχει χαλάσει χατήρι), φοβούμενοι τυχόν συριζαικούς κραδασμούς, σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της γ' αξιολόγησης δεν είναι αυτό που επιδιώκει το Μαξίμου.
Αλλά αν φέτος η τρύπα είναι 1,8 δισ. ευρώ, το ερώτημα είναι τι θα συμβεί το 2018. Αν το 2017 επιβλήθηκαν σωρευτικά πρόσθετα φορολογικά μέτρα 2,5 δισ. ευρώ, για το 2018 έρχεται μια "ουρά" ψηφισθέντων φορολογικών μέτρων, ύψους 500 εκατ. ευρώ. Προφανές είναι ότι ο λογαριασμός των "δεν έχω, άρα δεν πληρώνω" θα ανέβει περαιτέρω το 2018, καθώς οι εισπράξεις του προυπολογισμού θα πρέπει να αυξηθούν κατά 1,86 δισ. ευρώ αν συνυπολογίσει κανείς τις περικοπές δαπανών (οικογενειακά επιδόματα, κατάργηση ΕΚΑΣ, ενιαίο μισθολόγιο, συντάξεις) και τις πρόσθετες επιβαρύνσεις ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Τα νούμερα δείχνουν ότι το έργο δεν βγαίνει, καθώς η κοινωνία θα βρεθεί ξανά στη μέγγενη, ενώ τα καμπανάκια ηχούν ήδη με εκθετικό ρυθμό, και ίσως η μοναδική ικανότητα του Αλ.Τσίπρα να υπογράφει τα πάντα, αυτή τη φορά, να μην φανεί αρκετή.
Είναι παραπλανητικό όχι μόνο γι' αυτήν, αλλά για κάθε κυβέρνηση, να εκλαβάνει ως δεδομένη, την παθητικότητα με την οποία η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει υπομονετικά τα δεινά της τόσα χρόνια. Πολλώ δε μάλλον όταν η αποδεδειγμένη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού μεταφράζεται σε χιλιάδες νέες κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών ή όταν επίκειται η έναρξη από τις τράπεζες των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών στα ακίνητα.
