Όσοι εργάζονται στην Τουρκία (ντόπιοι και ξένοι) και έχουν την πολυτέλεια να τους μένουν κάποια χρήματα στην άκρη κάθε μήνα, φροντίζουν να τα μετατρέπουν όλα σε δολάρια. Όχι για να γίνουν πλουσιότεροι από την κατρακύλα της λίρας αλλά γιατί φοβούνται ότι η υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος θα εξαϋλώσει τις οικονομίες τους. Όσοι έχουν καταθέσεις τις έχουν μετατρέψει ήδη σε δολάρια και ευρώ.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι τουρκικές λίρες στο τραπεζικό σύστημα της Τουρκίας αντιστοιχούν μόλις στο 50% των συνολικών καταθέσεων. Τις τελευταίες τρεις εβδομάδες παρατηρούνται μαζικές αγορές συναλλάγματος από Τούρκους πολίτες. Την εβδομάδα 1-8 Οκτωβρίου οι Τούρκοι αγόρασαν συνάλλαγμα αξίας 1,7 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας (CBRT). Έτσι έχει η κατάσταση σήμερα στη γειτονική μας χώρα.
Στην ουσία η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε διαρκή φάση δολαριοποίησης. Άλλωστε σε όλες τις τουριστικές περιοχές και στις μεγαλουπόλεις τα δολάρια γίνονται δεκτά. Το ξένο συνάλλαγμα είναι ελκυστικό και οι Τούρκοι το προτιμούν γιατί βλέπουν ότι το δικό τους νόμισμα συνέχεια χάνει σε αξία.
Για να αγοράσει ένας Τούρκος ένα δολάριο πριν από ακριβώς δύο χρόνια έπρεπε να δώσει 5,90 τουρκικές λίρες. Σήμερα, ένα δολάριο ανταλλάσσεται με 9,20 τουρκικές λίρες. Επομένως οτιδήποτε αγοράζεται σε δολάρια είναι πιο ακριβό κατά 54% σε σύγκριση με το 2019, επιβαρύνοντας τις τουρκικές επιχειρήσεις που εισάγουν προϊόντα, από τρόφιμα, μέχρι αυτοκίνητα, πλυντήρια και παιχνίδια. Αύξηση που προφανώς περνάει στον καταναλωτή.
Χθες, η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος με το αμερικανικό κατέγραψε νέο ιστορικό χαμηλό στις 9,20 λίρες/δολάριο, μετά την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να καρατομήσει τρία στελέχη της CBRT, τα οποία διαφωνούσαν με τη στρατηγική μείωσης των επιτοκίων, όταν ο πληθωρισμός παραμένει στο 19%.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει αλλάξει 4 κεντρικούς τραπεζίτες σε 3 χρόνια. Ενώ τους επιλέγει γιατί πιστεύει ότι θα υπηρετήσουν τη δική του οικονομική θεωρία, σύμφωνα με την οποία τα υψηλά επιτόκια είναι… του διαβόλου και ο πληθωρισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με χαμηλά επιτόκια, τελικά κάποια στιγμή αναγκάζεται να τους απολύσει γιατί διστάζουν να κάνουν κάτι που για αυτούς μοιάζει παράλογο αλλά όπως και να ‘χει είναι η απαίτηση του προέδρου.
Με τα σημερινά δεδομένα η κατάσταση μόνο χειρότερη μπορεί να γίνει στην Τουρκία, αφού ο ίδιος ο Ερντογάν σχεδιάζει την υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος. Όπως έχει αναφέρει το Liberal.gr, ο Τούρκος πρόεδρος έχει καταρτίσει ένα ριψοκίνδυνο οικονομικό σχέδιο που θα τον οδηγήσει στις εκλογές του 2023 με την οικονομία να καλπάζει με ρυθμούς… Κίνας. Για να το πετύχει αυτό πρέπει να ρίξει χρήμα στην αγορά. Όμως με τα επιτόκια χαμηλότερα από τον πληθωρισμό, οι επενδυτές εγκαταλείπουν την Τουρκία. Πόσω μάλλον όταν γνωρίζουν ότι στόχευση της κυβέρνησης είναι να ανεχτεί ακόμη περισσότερο την υποτίμηση της λίρας στις 10,26 λίρες/δολάριο έως το 2024.
Δυστυχώς για την Τουρκία, η εξέλιξη αυτή αναμένεται να έρθει πολύ νωρίτερα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν η CBRT μείωσε τα επιτόκια στο 18%, οι εκτιμήσεις των αναλυτών ανέφεραν ότι η ισοτιμία θα φτάσει στις 10,50 λίρες/δολάριο έως το καλοκαίρι του 2022. Ήδη βρίσκεται στις 9,20 λίρες/δολάριο και όσο οι αγορές πιστεύουν ότι θα έρθουν νέες μειώσεις τόσο θα ασκούνται πιέσεις στη λίρα.
Τις εξελίξεις παρακολουθούν πολλές ξένες τράπεζες όπως η ισπανική BBVA που της ανήκει το 50% της τουρκικής τράπεζας Garanti. Σύμφωνα με την Citi, η κατάσταση ακόμη δεν είναι τόσο δραματική που να απειλείται η μετοχή της BBVA, όμως τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν αν η κατρακύλα της λίρας συνεχιστεί.
