Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μία απόλυτα συντονισμένη «χορωδία» αρνητικών οικονομικών δεικτών και εξελίξεων άφησε… άφωνο το επενδυτικό κοινό την περασμένη Παρασκευή, δίνοντας τροφή σε όσους βλέπουν το ποτήρι της παγκόσμιας οικονομίας μισοάδειο και περιμένουν ύφεση το πολύ μέσα στο 2020. Ήδη, στις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου εξετάζουν όλα τα διαθέσιμα μέτρα έκτακτης ανάγκης καθώς μία απρόσμενη αρνητική εξέλιξη θα μπορούσε να επιταχύνει τα γεγονότα.
Ο αντίκτυπος πλέον του εμπορικού πολέμου γίνεται αισθητός σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη με τα σχετικά στοιχεία να δείχνουν ότι ο κλάδος της μεταποίησης έχει εισέλθει σε μία εξαιρετικά επικίνδυνη πτωτική τροχιά. Ορισμένοι, μάλιστα, εκτιμούν πως ακόμη και αν υπάρξει συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας οι συνθήκες δύσκολα θα βελτιωθούν. Άλλωστε, ο Ντόναλντ Τραμπ ενώ υποστηρίζει ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε συμφωνία, τονίζει παράλληλα ότι οι δασμοί σε κινεζικά προϊόντα θα παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι η Κίνα να δείξει… σημάδια συμμόρφωσης.
Την Παρασκευή είδαμε τον δείκτη PMI σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη να υποχωρεί σε… επικίνδυνα χαμηλά, την ώρα που η καμπύλη αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων «γύρισε» προειδοποιώντας ότι η ύφεση βρίσκεται προ των πυλών. Η απόδοση των αμερικανικών 10ετών ομολόγων διαμορφώθηκε χαμηλότερα από την απόδοση των 3μηνων εντόκων γραμματίων για πρώτη φορά από το 2007, σε μία εξέλιξη που χαρακτηρίζεται ως ξεκάθαρο σημάδι επικείμενης ύφεσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 50 χρόνια κάθε φορά που οι αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων αμερικανικών τίτλων ήταν υψηλότερες από τα 10ετή ομόλογα, ακολούθησε ύφεση, με μόνο μία εξαίρεση.
Σημειώνεται ότι υπό φυσιολογικές συνθήκες οι αποδόσεις των ομολόγων μεγαλύτερης διάρκειας είναι υψηλότερες από τις αποδόσεις των εντόκων γραμματίων ή των πιο βραχυπρόθεσμων ομολόγων, καθώς οι επενδυτές ζητούν μεγαλύτερο επιτόκιο από τη στιγμή που αναλαμβάνουν ρίσκο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Την ίδια ώρα, τα στοιχεία για τη μεταποιητική δραστηριότητα ήρθαν να ενισχύσουν τους φόβους καθώς στις ΗΠΑ, ο μεταποιητικός δείκτης τιμών παραγωγού (PMI) της IHS Markit, υποχώρησε σε χαμηλό 21 μηνών τον Μάρτιο, στις 52,5 μονάδες, πολύ κοντά στο επίπεδο ύφεσης των 50 μονάδων. Στην Ευρώπη η εικόνα είναι ακόμη χειρότερη. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία, ο μεταποιητικός PMI της Ευρωζώνης υποχώρησε τον Μάρτιο σε χαμηλό 71 μηνών στις 47,6 μονάδες, με τον αντίστοιχο δείκτη για τη Γερμανία να καταρρέει σε χαμηλό 79 μηνών ή 6,5 ετών.
Ο κόσμος προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από την κίνηση στο διαδίκτυο. Οι όροι «ύφεση» και «καμπύλη αποδόσεων» εκτινάχθηκαν στις δημοφιλέστερες αναζητήσεις του Google την περασμένη Παρασκευή, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρατηρήθηκε και για τον όρο «Federal Reserve System» μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να προωθήσει τον πρώην σύμβουλό του Στίβεν Μουρ για μία θέση στο διοικητικό συμβούλιο της Fed.
Πόσο κοντά είναι η ύφεση;
Αν κρίνουμε από την καμπύλη αποδόσεων των αμερικανικών τίτλων τότε το 2020 ο κόσμος θα κινδυνεύει με σοβαρή ύφεση. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όταν το ΑΕΠ αναπτύσσεται με χαμηλότερο ρυθμό από το 3%, τότε μπορούμε να μιλάμε για παγκόσμια ύφεση. Οι μεγαλύτεροι οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ κλπ, προβλέπουν ότι η παγκόσμια οικονομία θα επιβραδύνει στο 3,3%-3,6% το 2020, όμως υπάρχουν και οι πιο απαισιόδοξοι, όπως η Capital Economics.
Όπως προβλέπει ο βρετανικός οίκος, η παγκόσμια ανάπτυξη θα παραμείνει «συγκρατημένη» μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο και ο ρυθμός μεγέθυνσης του παγκόσμιου ΑΕΠ θα υποχωρήσει κάτω από το 3% μέσα στη διετία 2019-2020. Παρ'' όλα αυτά, ο επικεφαλής ανάλυσης του οίκου, Νιλ Σίρινγκ, σημειώνει ότι δεν αναμένεται να βιώσουμε μία τόσο δραματική ύφεση όπως αυτή της περιόδου 2008-09.
Ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης του παγκόσμιου ΑΕΠ έχει συρρικνωθεί από το 3,8% στο α'' τρίμηνο του 2018, στο 3% σήμερα, υποδεικνύοντας ότι η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα... πάσχει. Ο εμπορικός πόλεμος, ο κίνδυνος του σκληρού Brexit και μία σειρά προβλημάτων στην Ευρωζώνη και στις αναδυόμενες οικονομίες αποτελούν τις βασικές εστίες αβεβαιότητας. Αξίζει δε, να σημειωθεί ότι συνήθως οι περίοδοι οικονομικής επιβράδυνσης, ύφεσης ή κρίσης, οφείλονται σε πολλαπλές αιτίες, με μεγάλη εξαίρεση την παγκόσμια κρίση του 2008.
