Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Είναι τόσο μεγάλες οι ανησυχίες για την κατάσταση της Ιταλίας και τις επιδιώξεις των ευρωσκεπτικιστών που πλέον όλοι στην Ευρώπη... εύχονται να μην περάσει η κρίση στις ιταλικές τράπεζες. Διότι αν το πρόβλημα φτάσει στην καρδιά του χρηματοπιστωτικού κλάδου της γειτονικής μας χώρας, τότε ο εφιάλτης μιας γενικευμένες κρίσης στην Ευρώπη θα στοιχειώνει τις αγορές με απρόβλεπτες συνέπειες και για την Ελλάδα.
Γι'' αυτό το λόγο, άλλωστε, ο επικεφαλής του γερμανικού ινστιτούτου Ifo, Κλέμενς Φουστ, σε μία απρόσμενη παρέμβαση προέτρεψε χθες τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες να «καθαρίσουν» το ταχύτερο δυνατό τους ισολογισμούς τους από ιταλικά ομόλογα. Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της Ένωσης Ιταλικών Τραπεζών, Αντόνιο Πατουέλι, εξέφρασε την ανησυχία του, τονίζοντας ότι η άνοδος των ιταλικών spreads είναι ένας δυσβάσταχτος φόρος για την Ιταλία και τις τράπεζές της.
Τα σήματα κινδύνου δεν σταματούν εδώ. Η Κριστίν Λαγκάρντ κάλεσε την ιταλική κυβέρνηση να συμμορφωθεί με τους κανόνες γιατί μία τραπεζική κρίση θα μπορούσε να απειλήσει την Ευρώπη και η Fitch προειδοποίησε ότι η Banca Carige κινδυνεύει να χρεοκοπήσει. Αν η ιστορική τράπεζα της Γένοβας οδηγηθεί σε εκκαθάριση, εξέλιξη που αποτελεί «πραγματικό ενδεχόμενο» σύμφωνα με τη Fitch, θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα τραπεζικό ντόμινο που θα ξεκινήσει από την Ιταλία και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει που θα φτάσει.
Αναλυτές από την Ιταλία υποστηρίζουν ότι το χρηματιστήριο του Μιλάνου έχει περίπου προεξοφλήσει το χειρότερο σενάριο. Από τις 17 Μαΐου, όταν έγιναν γνωστές για πρώτη φορά οι προθέσεις της νέας κυβέρνησης μέχρι σήμερα, οι ιταλικές τράπεζες έχουν χάσει το 31,2% της χρηματιστηριακής τους αξίας που συνεπάγεται ότι οι μέτοχοι έχασαν 36 δισ. ευρώ.
Όσο οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων αυξάνονται τόσο μεγαλύτερος ο αντίκτυπος για τις τράπεζες. Ο μηχανισμός είναι απλός: Η άνοδος των αποδόσεων συνεπάγεται ταυτόχρονη πτώση των τιμών των ομολόγων. Η πτώση αυτή μειώνει την αξία ολόκληρων των χαρτοφυλακίων που κατέχουν οι τράπεζες και τα οποία τιμολογούν στο τέλος κάθε τριμήνου. Κατ'' επέκταση επηρεάζονται οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας.
Ακριβώς γι'' αυτό το λόγο, η παρέμβαση του Φουστ δείχνει ότι οι ανησυχίες για την Ιταλία επαναφέρουν στο προσκήνιο τους κινδύνους που εμπεριέχει ο «ομφάλιος λώρος» μεταξύ τραπεζών και κρατικών χρεών. Σε αυτό το πλαίσιο, το Reuters μετέδωσε, επικαλούμενο ανώνυμες πηγές, ότι οι ρυθμιστικές αρχές παρακολουθούν στενά την κατάσταση των ιταλικών τραπεζών και ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κίνδυνος.
Νεότερες πληροφορίες του liberal.gr από τη Φρανκφούρτη, αναφέρουν ότι στην περίπτωση που συνεχιστούν οι πιέσεις σε ιταλικά ομόλογα και τραπεζικές μετοχές, δεν αποκλείεται να υπάρξει αντίδραση από τον Μάριο Ντράγκι, ωστόσο ακόμη βρισκόμαστε πολύ μακριά από το να επέμβει η ΕΚΤ, για παράδειγμα μέσω της παράτασης του QE.
Όμως τα μαύρα σύννεφα πυκνώνουν πάνω από τη Ρώμη και από χθες καλύπτουν και τη Γένοβα. Το SOS της Fitch για την Banca Carige θα μπορούσε να μετατρέψει τις ανησυχίες των μετόχων και των ομολογιούχων σε φόβους, σε μία συγκυρία που ο τραπεζικός κλάδος της Ιταλίας δέχεται ήδη ισχυρά και αλλεπάλληλα χτυπήματα, με αποτέλεσμα να είναι ορατός ο κίνδυνος να καταστεί επιτακτική η ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η Banca Carige; Όπως είχε εγκαίρως αναφέρει το liberal.gr από τον Ιούνιο του 2017, η τράπεζα από τη Γένοβα ήταν η επόμενη στη λίστα με τις «υποψήφιες για χρεοκοπία» τράπεζες. Τον Ιούλιο που μας πέρασε η ΕΚΤ έσφιξε το λουρί ζητώντας από τη διοίκηση της τράπεζας να καταθέσει ένα βιώσιμο πλάνο κεφαλαιακής ενίσχυσης ή να αναζητήσει συνεργασίες. Στην ουσία, η ΕΚΤ έδωσε προθεσμία στην Banca Carige να βρει κεφάλαια ή να απορροφηθεί από κάποιο άλλο όμιλο.
Όπως όλα δείχνουν επενδυτής δεν υπάρχει και γι'' αυτό η Fitch θεωρεί δύσκολο να υπάρξει θετική εξέλιξη που σημαίνει ότι δεν θα αντληθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια και θα χρειαστεί η επέμβαση των ρυθμιστικών αρχών. Θα πρέπει να ενεργοποιηθεί, δηλαδή, ο κανόνας του bail-in, αφού η Ιταλία έχει ήδη «παρακάμψει» τον κανόνα της «διάσωσης με ιδία μέσα» όταν διέθεσε κρατικά κεφάλαια για τις δύο τράπεζες του Βένετο. Τότε, μάλιστα, υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις και κάποιοι κατηγόρησαν τον Μάριο Ντράγκι για μεροληψία υπέρ των ιταλικών τραπεζών.
Βέβαια, επειδή είναι γνωστό ότι μεγάλο μέρος των ομολογιούχων είναι μικροκαταθέτες το θέμα της διαχείρισης τραπεζικών κρίσεων στην Ιταλία είναι πολύ λεπτό και απαιτεί εξαιρετικά προσεκτικούς χειρισμούς. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η Banca Carige να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου συμπαρασύροντας και άλλες αδύναμες τράπεζες. Την περασμένη Τετάρτη, τέλος, το ΔΝΤ προειδοποίησε για τον κίνδυνο μετάδοσης της κρίσης σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς αν οι αγορές χάσουν την εμπιστοσύνη τους στους κυβερνητικούς χειρισμούς τότε είναι πολύ πιθανό να δοκιμαστούν οι αντοχές του τραπεζικού κλάδου.
