Μπορεί η Κριστίν Λαγκάρντ να αντέδρασε πρώτη στην κρίση του κορονοϊού με το «QE Πανδημίας», πολύ πριν από το παραδοσιακά αργό στις αποφάσεις του κέντρο αποφάσεων των Βρυξελλών, όμως το πραγματικό «μπαζούκα» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παραμένει… καλά κρυμμένο στον πύργο της Γκροσμαρκτχάλε στη Φρανκφούρτη.
Το πολυδιαφημισμένο «Πρόγραμμα OMT», ή πρόγραμμα απεριόριστων αγορών ομολόγων, δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ. Και από το 2012, όταν ο Μάριο Ντράγκι είπε το θρυλικό «whatever it takes», συνεχίζει να αποτελεί τη μεγάλη εγγύηση της ΕΚΤ προς τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Στόχος του είναι να μηδενίζει την αβεβαιότητα σε περιόδους κρίσης όταν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μιας ή περισσότερων χωρών της ευρωζώνης κινδυνεύουν να εκτιναχθούν σε επίπεδο που καθιστά απαγορευτική την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές ή απειλεί να τις εξωθήσει σε χρεοκοπία.
Σήμερα που η Ευρώπη και ολόκληρος ο πλανήτης βιώνουν αυτή την πρωτοφανή κρίση, της οποίας οι οικονομικές επιπτώσεις δεν μπορούν ακόμη να εκτιμηθούν, ορισμένοι αξιωματούχοι, τόσο στη Φρανκφούρτη όσο και στις Βρυξέλλες, έχουν προτείνει την για πρώτη φορά χρήση του OMT. Όμως, η Λαγκάρντ φαίνεται να προτιμά, λόγω των ευρύτερων πολιτικών ισορροπιών, να κρατήσει το μεγάλο «μπαζούκα» ως ύστατο μέσο αντιμετώπισης της κρίσης.
Πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι η Γαλλίδα σε καμία περίπτωση δεν έχει εγκαταλείψει το μεγάλο της όπλο, απλώς περιμένει την κατάλληλη στιγμή, ενδεχομένως όπως έκανε και ο Ντράγκι - ο οποίος έβλεπε για σχεδόν δύο χρόνια τους Ευρωπαίους να μη βρίσκουν λύση στην κρίση χρέους και το ευρώ να οδηγείται… στον γκρεμό. Η Λαγκάρντ μάλιστα έχει γίνει δέκτης προβλέψεων, σύμφωνα με τις οποίες η ύφεση μπορεί να περιοριστεί στο 3,5% αν χρησιμοποιηθεί το ΟΜΤ, όταν μόνο με τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις ενδέχεται να φτάσει στο 10% στις χώρες του πυρήνα και πολύ υψηλότερα στις χώρες της περιφέρειας.
Μπορεί, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, λόγω κανονισμών και κυρίως λόγω των ευρύτερων συσχετισμών στην Ευρώπη, να διαδραματίσει τον ρόλο που αποφεύγουν να αναλάβουν οι πολιτικοί και να εγγυηθεί την ήπια έξοδο από τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση του αιώνα;
Εκτύπωση χρήματος
Η ΕΚΤ έχει ήδη διογκώσει τον ισολογισμό της πάνω από τα 5 τρισ. ευρώ, ενώ στα χνάρια της κινούνται όλες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Fed, η οποία, αφού άρχισε να «ξεφουσκώνει» τον ισολογισμό της, δεσμεύτηκε εξαιτίας της κρίσης του κορονοϊού να ρίξει στην αγορά ρευστότητα 2,3 τρισ. δολαρίων. Το βασικό ερώτημα είναι αν οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να τυπώνουν χρήμα για πάντα και πώς μπορεί να επηρεάσει μία τέτοια απόφαση την οικονομία. Διότι αν μπορούσαν όλοι απλώς να τυπώνουν χρήματα χωρίς καμία επίπτωση, δεν θα υπήρχε και κρίση.
Πριν από λίγες ημέρες, υπήρξαν διαρροές σε διεθνή μέσα που ανέφεραν ότι η Λαγκάρντ δεν πιστεύει πως το OMT είναι το εργαλείο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η ευρωζώνη, καθώς είχε σχεδιαστεί για διαφορετικής φύσης ανάγκες. Η Γαλλίδα φέρεται να επιλέγει αυτή την οδό για δύο λόγους.
Πρώτον, γιατί αν ανακοινώσει ότι η ΕΚΤ θα παίξει τον ρόλο του «μεγάλου εγγυητή» μέσω απεριόριστων αγορών κρατικών -και όχι μόνο- ομολόγων, οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν θα συμφωνήσουν ποτέ σε μία κοινή δράση αντιμετώπισης της κρίσης. Το χρησιμοποιεί, δηλαδή, ως μέσο πίεσης προς τους πολιτικούς.
Δεύτερον, η επικεφαλής της ΕΚΤ όντως πιστεύει ότι δεν είναι τώρα η ώρα να… βγάλει το «μπαζούκα», γιατί αφενός τα μέτρα που ανακοίνωσε δεν είναι αμελητέα, καθώς ξεπερνούν το 1 τρισ. ευρώ και αφετέρου κανείς δεν γνωρίζει την εξέλιξη της πανδημίας. Επομένως, θέλει να έχει στο οπλοστάσιό της το πιο ισχυρό της όπλο, για να ρίξει ένα δίχτυ προστασίας πάνω από την ευρωζώνη στην περίπτωση που οι συνθήκες επιδεινωθούν.
Υπάρχει και κάτι ακόμη. Η Λαγκάρντ από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα ηνία της ΕΚΤ μπήκε στο… κοστούμι του Ντράγκι και κάλεσε τις κυβερνήσεις να αναλάβουν τις ευθύνες τους, τονίζοντας ότι μόνο η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη στην ευρωζώνη. Όμως, στην παρούσα φάση, η Γαλλίδα δείχνει να κάνει στροφή 180 μοιρών δηλώνοντας ότι δεν πρέπει να είμαστε κολλημένοι στην ιδέα του ευρωομολόγου και ότι η αλληλεγγύη μπορεί να φανεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης ή Ταμείου Αλληλεγγύης. Κάνει, δηλαδή, ένα βήμα πιο κοντά στις θέσεις της Γερμανίας επιλέγοντας μία πιο προσεκτική πολιτική διαχείριση της κατάστασης.
Οι λόγοι που η Λαγκάρντ κάνει προσεκτικές κινήσεις κρύβονται στα πρακτικά της συνεδρίασης της ΕΚΤ που έλαβε χώρα στις 18 Μαρτίου και στην οποία αποφασίστηκε το «QE Πανδημίας» των 750 δισ. ευρώ. Εκεί φάνηκε το μεγάλο χάσμα μεταξύ του Βορρά και του Νότου. Όλες οι χώρες συμφωνούν ότι πρέπει να υπάρξει αποφασιστική δράση, αλλά διαφωνούν στα εργαλεία που πρέπει να χρησιμοποιηθούν. Η Γαλλίδα κατάλαβε ότι η στρατηγική της «απεριόριστης στήριξης» δεν περνάει από όλες τις χώρες, καθώς αφήνει «παραθυράκια» νομισματικής χρηματοδότησης συγκεκριμένων χωρών που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, όπως για παράδειγμα της Ιταλίας.
Το γερμανικό λόμπι συνεχίζει να αντιτίθεται στο OMT, όπως είχε συμβεί και τον Σεπτέμβριο του 2012, όταν ανακοινώθηκε το πρόγραμμα από την ΕΚΤ. Εγιναν, μάλιστα, προσφυγές κατά της ΕΚΤ, με την κατηγορία ότι το ΟΜΤ παραβαίνει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης των κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ. Με τη δικαιολογία ότι το ΟΜΤ σχεδιάστηκε για να αποσοβήσει τον κίνδυνο διάλυσης της ευρωζώνης όταν μία ή περισσότερες χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους ή τραπεζικά, αυτή τη στιγμή θεωρείται «ακατάλληλο».
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του Σαββάτου 18 Απριλίου
