Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μπορεί το 2016 να μην είναι ένα ακόμη.... χαμένο έτος για τη χώρα αλλά αντιθέτως να αποτελέσει την αφετηρία για την οριστική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας; Την απάντηση στο ερώτημα έδωσαν οι διοικήσεις των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους για το 2015.
Η ελληνική οικονομία θα επανέλθει σε τροχιά ανάκαμψης στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ενώ την ίδια ώρα θα αρχίσουν να μειώνονται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, θα ξεκινήσει η σταδιακή χαλάρωση των capital controls και οι συνθήκες θα αρχίσουν να εξομαλύνονται σε όλα τα επίπεδα. Αυτό είναι το θετικό σενάριο τόσο για την οικονομία όσο και για τις τράπεζες, όπως το περιέγραψαν οι τράπεζες στους αναλυτές των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων.
Όμως για να γίνει πράξη το «καλό» σενάριο, θα πρέπει να προηγηθούν ορισμένες θετικές εξελίξεις με πρώτη απ'' όλες την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Εδώ και αρκετό καιρό γίνεται λόγος για τον «ενάρετο κύκλο» στον οποίο πρέπει να εισέλθει η ελληνική οικονομία μέσα στους επόμενους μήνες. Ο κύκλος αυτός έχει ως αφετηρία τη συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές, η οποία θα επικυρωθεί με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Αυτομάτως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει δεσμευτεί να επαναφέρει την εξαίρεση για τους ελληνικούς τίτλους (waiver), με αποτέλεσμα οι εγχώριες τράπεζες να μπορούν να αξιοποιήσουν τη φθηνή χρηματοδότηση από το ευρωσύστημα και να απαγκιστρωθούν από τον πιο ακριβό μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τράπεζας της Ελλάδος (ELA).
Στο μεταξύ, θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις για το χρέος, αν και στην πλειονότητά τους οι αναλυτές κρατούν... μικρό καλάθι, προβλέποντας κάποια μορφή ελάφρυνσης αλλά όχι ουσιαστική αναδιάρθρωση.
Αν όλα τα ανωτέρω συμβούν μέσα στο επόμενο διάστημα (π.χ. έως το τέλος Απριλίου) και η ΕΚΤ συμπεριλάβει, ακολούθως, την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, θεωρείται δεδομένο ότι σταδιακά θα «ανοίξουν» οι πηγές χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία. Αποτέλεσμα θα είναι να υπάρξουν ευνοϊκές εξελίξεις σε όλα τα μέτωπα, όπως στη χαλάρωση των capital controls και στη χορήγηση νέων δανείων.
Παρ'' όλα αυτά, ανώτερα τραπεζικά στελέχη προειδοποιούν ότι υπάρχει ένας ακόμη καταλυτικός παράγοντας που θα πρέπει να εκτιμηθεί: η ανθεκτικότητα της κοινωνίας στα νέα μέτρα και το πόσο γρήγορα θα εξοφληθούν οι οφειλές του δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις, έτσι ώστε να... πάρει ανάσα η αγορά.
Ζημιές αλλά και αισιόδοξα μηνύματα
Οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες εμφάνισαν ζημιές στα αποτελέσματα του 2015, σηκώνοντας το βάρος των προβλέψεων που προέκυψαν από την αξιολόγηση της ποιότητας ενεργητικού (AQR) που διενεργήθηκε στο πλαίσιο των stress tests, με απώτερο σκοπό την επιστροφή στην κερδοφορία το 2016. Συνολικά, οι 4 τράπεζες έγραψαν προβλέψεις της τάξης των 12,6 δισ. ευρώ.
Από κει και πέρα, υπήρξαν θετικά μηνύματα στο μέτωπο των «κόκκινων» δανείων, αν και ο συνολικός τους όγκος παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα και η διαχείρισή τους αποτελεί τη βασική προτεραιότητα για τους πιστωτικούς ομίλους.
Ανάκαμψη
Σύσσωμες οι διοικήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών αναφέρθηκαν στις αισιόδοξες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και στις θετικές εξελίξεις που αναμένεται να δώσουν ώθηση στην αγορά από το δεύτερο εξάμηνο του 2016. Βασική προϋπόθεση ωστόσο δεν είναι μόνο η ολοκλήρωση της αξιολόγησης αλλά και η ανθεκτικότητα της αγοράς στα νέα μέτρα που έρχονται. Η βασική πρόβλεψη κάνει λόγο για οριακή ύφεση στο σύνολο του 2016, με θετικό ρυθμό ανάπτυξης στο γ'' και δ'' τρίμηνο.
Κερδοφορία
Και οι τέσσερις τράπεζες επιθυμούν να επιστρέψουν στην κερδοφορία το 2016, ωφελούμενες από τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης, τον περαιτέρω περιορισμό των λειτουργικών δαπανών και τη γενικότερη βελτίωση των συνθηκών.
Μη εξυπηρετούμενα δάνεια
Δεδομένα αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα για τις τράπεζες. Στο τέταρτο τρίμηνο του 2015 παρατηρήθηκε μία τάση αλλαγής της συμπεριφοράς των δανειοληπτών, λόγω της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών και της γενικότερης αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου. Μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) συνεχίζουν και «παράγονται» ωστόσο με ιδιαίτερα μειωμένο ρυθμό και όσο περνάει ο καιρός και εφαρμόζονται πιο επιθετικές πολιτικές, οι τράπεζες πιστεύουν ότι το 2016 θα είναι το πρώτο έτος που θα μειωθεί το ποσοστό τους. Η γενικότερη εντύπωση είναι ότι στο εξής το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί στα ρυθμισμένα δάνεια και στο πως αυτά θα εξυπηρετούνται, καθώς όσο μειώνεται ο όγκος των NPLs, η προσοχή θα είναι στραμμένη στη «συμπεριφορά» του συνόλου των ανοιγμάτων (NPEs) στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι ρυθμίσεις.
Capital controls
Οι αρχικές εκτιμήσεις για την άρση των capital controls δεν επαληθεύονται. Οι τράπεζες πλέον «βλέπουν» μία συνεχή και σταδιακή τάση χαλάρωσης από το δεύτερο εξάμηνο του έτους, πάντα στο πλαίσιο του «καλού» σεναρίου. Κατά συνέπεια, η άρση των capital controls τοποθετείται μέσα στο 2017.
Πωλήσεις θυγατρικών
Η αποεπένδυση από τις αγορές των Βαλκανίων έχει ξεκινήσει. Η Eurobank ολοκλήρωσε την απόκτηση των δραστηριοτήτων της Alpha Bank στη Βουλγαρία και ανέφερε ότι δεν έχει δεσμευτεί να αποχωρήσει από συγκεκριμένες αγορές, ωστόσο θα επαναπροσδιορίσει την στρατηγική της. Η Alpha Bank στοχεύει στην πώληση των δραστηριοτήτων στην ΠΓΔΜ μέσα στο πρώτο εξάμηνο, ενώ μέχρι το 2018 θα έχει αλλάξει εντελώς το τοπίο με την Εθνική και την Τρ. Πειραιώς να παίζουν τον δικό τους ρόλο.
Μείωση προσωπικού
Ενώ βρίσκεται προ των πυλών (ίσως ανακοινωθεί μέσα στο μήνα) το πρόγραμμα οικειοθελούς αποχώρησης της Τρ. Πειραιώς, με στόχο την αποχώρηση έως 2.000 ατόμων, οι υπόλοιπες τράπεζες αναφέρθηκαν και αυτές στην εφαρμογή ανάλογων σχεδίων μέσα στο επόμενο διάστημα. Η Εθνική κάνει λόγο για αποχώρηση περίπου 1.000 ατόμων, ενώ η Alpha Bank στοχεύει στη μείωση του κόστους προσωπικού κατά 6% μέσω εθελούσιας εξόδου.
Share
