Η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν και οι αντιδράσεις στη Δύση και ειδικότερα της αμερικανικής πλευράς, οδηγούν σε αρνητική αντίδραση τα χρηματιστήρια διεθνώς. Οι πρώτες ημέρες των Ταλιμπάν στην εξουσία επηρεάζουν και τις τιμές του πετρελαίου, ωστόσο αναμένονται διορθωτικές κινήσεις επί τη βάσει του μεριδίου που κατέχει η αφγανική οικονομιά σε παγκόσμιο επίπεδο. Την ίδια στιγμή δημιουργούνται νέες ισορροπίες γεωπολιτικά, με την Κίνα, την Τουρκία και το Πακιστάν να φαίνεται πως βγαίνουν κερδισμένοι.
Τα χρηματιστήρια αντέδρασαν στη νέα κατάσταση που διαμορφώθηκε στο Αφγανιστάν, κάτι που ήταν αναμενόμενο, όμως θα υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις. Δεν αναμένονται μακροχρόνιες επιπτώσεις, κάτι που οφείλεται στην πραγματική επίδραση της οικονομίας του Αφγανιστάν. Οι αρνητικές αντιδράσεις της οικονομίας που παρατηρήθηκαν τις πρώτες ημέρες θα διορθωθούν, καθώς η ψυχολογία σε πολιτικό επίπεδο θα επανέλθει στην κατεύθυνση της σταθεροποίησης.
Μία ακόμη επίδραση αφορά στις τιμές του πετρελαίου, καθώς δημιουργούνται πρόσκαιρες διακυμάνσεις. Το Αφγανιστάν όμως δεν είναι παραγωγός υδρογονανθράκων. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχει στρατηγική σημασία, καθώς διατηρεί μεγάλα αποθέματα χαλκού, σιδήρου και ίσως και άλλων πιο σημαντικών, στρατηγικής φύσεως μεταλλευμάτων.
Περνώντας στις γεωπολιτικές επιπτώσεις αναδεικνύεται ο ρόλος του Πακιστάν, που είναι διαχρονικός. Από την εποχή του 1978-79, όταν ξεκίνησε η ρωσική επέμβαση και η ιρανική επανάσταση, το Πακιστάν έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στο Αφγανιστάν. Να μην ξεχνάμε πως οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας έχουν κατηγορηθεί ποικιλοτρόπως, πως υποδαύλισαν το ίδιο το κίνημα των Ταλιμπάν και συνέβαλαν στην καλλιέργεια αυτού. Ωστόσο, το Πακιστάν ενδιαφέρεται να μην επεκταθεί εξτρεμιστική εκδοχή του κινήματος των Ταλιμπάν.
Στους κερδισμένους της νέας κατάστασης είναι η Κίνα, καθώς δεν έχει κρύψει τις προθέσεις της να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση των Ταλιμπάν, αρκεί βέβαια αυτοί να σεβαστούν τις μουσουλμανικές μειονότητες και να μην επεκτείνουν την εξτρεμιστική ιδεολογία τους. Επίσης, υπάρχουν αναλύσεις που κάνουν λόγο για ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας. Ο λόγος δεν είναι μόνο οι ενδεχόμενες προσφυγικές ροές, αλλά και η επέκταση του ισλαμισμού.
Σημειώνεται πως ο ίδιος ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν έχει προσωπικές σχέσεις με ανθρώπους «γέφυρες» με τους Ταλιμπάν. Τέτοιο πρόσωπο που αναμένεται να διαδραματίσει ενεργό ρόλο είναι ο Γκουλμπουντίν Χεκματιάρ.
Σε ό,τι αφορά στη Ρωσία δεν ενδιαφέρεται να επέμβει ξανά στο Αφγανιστάν, καθώς κάτι τέτοιο είναι τουλάχιστον ανεδαφικό και ίσως καταστροφικό. Την ενδιαφέρει όμως να μην επεκταθεί ο ισλαμικός εξτρεμισμός σε χώρες που συνεργάζεται, όπως είναι το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν.
* Ο Δρ. Αφεντούλης Λαγγίδης είναι Διδάσκων στο Τμήμα ΔΕΠΣ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
