Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
«Ελάτε να τα βρούμε». Αυτό είναι το κεντρικό σύνθημα των τραπεζών με το οποίο ξεκινούν τον αγώνα προσέλκυσης των δανειοληπτών που επιθυμούν να βρουν μία βιώσιμη λύση για την εξυπηρέτηση του δανείου τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι τράπεζες έχουν ήδη προβεί σε προωθητικές ενέργειες – μέχρι και τηλεοπτικά σποτ - για να φέρουν περισσότερους καταναλωτές σε επαφή με το εξειδικευμένο προσωπικό που θα αναλάβει το αίτημα ρύθμισης και θα επιβλέπει τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του δανείου.
Είναι η πρώτη φορά που οι πιστωτικοί όμιλοι καλούν «επίσημα» τους δανειολήπτες να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, με μότο «η... λύση μπορεί να μην είναι μακριά», ακολουθώντας τις προσταγές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για πιο επιθετική αντιμετώπιση του φαινομένου. Η βασική διαφορά στο νέο περιβάλλον ρυθμίσεων που διαμορφώνεται είναι ότι πλέον οι τράπεζες ξεφεύγουν από τις βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις και εξετάζουν πιο μακροπρόθεσμες λύσεις.
«Στόχος των τραπεζών είναι να προτείνουν, αφού εξετάσουν τα εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία κάθε πελάτη, μία λύση προσαρμοσμένη στις ανάγκες του και βασισμένες σε ένα βιώσιμο πλάνο αποπληρωμής», σημειώνει διευθυντικό στέλεχος μονάδας διαχείρισης «κόκκινων» δανείων. «Πάντα θέλαμε να δώσουμε λύσεις εναρμονισμένες με τις δυνατότητες των δανειοληπτών είτε πρόκειται για ιδιώτες, είτε για επιχειρήσεις. Αυτό που αλλάζει σήμερα είναι ότι θα εστιάσουμε σε πιο μακροπρόθεσμες λύσεις, αντιμετωπίζοντας κάθε περίπτωση ξεχωριστά», προσθέτει ο ίδιος.
Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες πιστούχων. Αυτή των συνεργάσιμων δανειοληπτών και αυτή των μη συνεργάσιμων. Κάθε κατηγορία χωρίζεται σε περιπτώσεις δανείων που κρίνονται «βιώσιμες» και «μη βιώσιμες». Η βιωσιμότητα σχετίζεται με τον Κώδικα Δεοντολογίας και το Πλαίσιο Ρύθμισης Χρεών Επαγγελματιών και Επιχειρήσεων (τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, τα εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία καθώς και τις προοπτικές μιας επιχείρησης).
Είστε, λοιπόν, πρόθυμοι να συνεργαστείτε με την τράπεζα; Μπορείτε να διαθέσετε περισσότερες εξασφαλίσεις για να λάβετε μία ευνοϊκή ρύθμιση; Είστε επιχειρηματίας και θέλετε να διαθέσετε φρέσκο χρήμα στην εταιρεία σας;
Συνεργάσιμοι
Οι συνεργάσιμοι δανειολήπτες είναι αυτοί που παρέχουν όλα τα στοιχεία που ζητάει η τράπεζα, ενημερώνουν την τράπεζα για οποιαδήποτε μεταβολή στην οικονομική τους κατάσταση και γενικότερα δείχνουν προθυμία στην εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης.
Το πρώτο στάδιο αντιμετώπισης των συνεργάσιμων και πρόθυμων να βρουν λύση δανειοληπτών είναι η ήπια αναδιάρθρωση της οφειλής, στην περίπτωση, βέβαια, που η περίπτωσή του κρίνεται «βιώσιμη». Ανάλογα με το οικονομικό προφίλ κάθε πελάτη, πρωτίστως θα προωθούνται λύσεις «win-win» από τα τμήματα collections. Σε αυτό το πλαίσιο, οι προσαρμογές στους όρους των δανείων θα είναι βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα, αν και η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ζητήσει από τις τράπεζες να εξετάζουν σε κάθε περίπτωση την εφαρμογή πιο μακροπρόθεσμων λύσεων.
Τι ίσχυε μέχρι σήμερα:
-Μείωση δόσης: Η βασική ρύθμιση αφορούσε στη μείωση του ποσού των τοκοχρεωλυτικών δόσεων για ορισμένο χρονικό διάστημα.
-Πληρωμή μόνο τόκων: Ο δανειολήπτης κατέβαλλε μόνο το πλήρες ποσό των τόκων επί του δανείου για ορισμένο χρονικό διάστημα χωρίς να απαιτείται και μείωση του κεφαλαίου.
-Περίοδος χάριτος: Για συγκεκριμένη χρονική περίοδο αναστέλλονταν οι πληρωμές του κεφαλαίου.
-Επιμήκυνση (παράταση διάρκειας): μεμονωμένα ή συνδυαστικά – π.χ. με μείωση επιτοκίου – η παράταση αποσκοπούσε στη μείωση της μηνιαίας δόσης.
Τι αλλάζει:
-Η μείωση της δόσης θα συνοδεύεται από πιο μακροπρόθεσμες λύσεις, όπως τη μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου.
-Παράλληλα, ανάλογα με το προφίλ και την ικανότητα αποπληρωμής του πελάτη θα προτείνεται διαγραφή τόκων ή/και διαχωρισμός οφειλής.
-H οφειλή διαχωρίζεται σε δύο τμήματα, όπου το ένα συνεχίζει και εξυπηρετείται κανονικά ενώ το δεύτερο, που αφορά στο υπόλοιπο τμήμα του δανείου, παγώνει για κάποιο διάστημα άτοκα και επανεξετάζεται μεταγενέστερα.
-Επίσης, θα λαμβάνονται περισσότερες εξασφαλίσεις, καθώς με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο πιστωτικός κίνδυνος και ο δανειολήπτης μπορεί να απολαύσει μία ευνοϊκότερη ρύθμιση.
-Ο διαχωρισμός της οφειλής και η επιλογή λύσεων με ταυτόχρονη δέσμευση περισσότερων εξασφαλίσεων θα αποτελέσει τη βασική επιλογή για τους δανειολήπτες που συνεργάζονται με την τράπεζα αλλά δεν κρίνονται βιώσιμοι.
Επιχειρήσεις
Μία επιχείρηση που θεωρείται βιώσιμη και η διοίκηση συνεργάζεται με την τράπεζα, δηλαδή στηρίζει με φρέσκο χρήμα, θα ακολουθήσει το δρόμο του συνεργάσιμου δανειολήπτη. Η αναδιάρθρωση των οφειλών θα γίνεται με ταυτόχρονη παρακολούθηση των εργασιών και αναπροσαρμογή όπου και όταν αυτό απαιτείται. Η επιλογή μακροπρόθεσμων λύσεων θα αποτελέσει το βασικό συστατικό των ρυθμίσεων.
Μη συνεργάσιμοι
Αποφασισμένες να εντείνουν τις πιέσεις προς τους μη συνεργάσιμους δανειολήπτες, με κάθε νόμιμο τρόπο, είναι οι τράπεζες. Βασικός στόχος είναι να εντοπίσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, καθώς πλέον υπάρχει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο που περιορίζει σημαντικά το προστατευτικό πλέγμα.
Οι τράπεζες, λοιπόν, θα προβαίνουν σε όλες τις σχετικές νομικές ενέργειες και υπό την απειλή των πλειστηριασμών θα προσπαθούν να «επαναφέρουν» τις βιώσιμες περιπτώσεις.
Σε ό,τι αφορά τις μη βιώσιμες περιπτώσεις ιδιωτών και επιχειρήσεων, στους δανειολήπτες που δείχνουν απροθυμία συνεργασίας θα προσφέρονται λύσεις με αυξημένες εξασφαλίσεις. Παράλληλα, θα προτείνεται η ολική αποπληρωμή του δανείου με «κούρεμα» της οφειλής, καθώς και διαγραφή χρέους σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Όλα αυτά πριν φτάσει η ώρα της ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων.
Επιχειρήσεις
Στην περίπτωση που η επιχείρηση κρίνεται βιώσιμη αλλά η διοίκηση δεν συνεργάζεται θα αποφασίζεται η λειτουργική της αναδιάρθρωση, με πρώτη επιλογή την αλλαγή της διοίκησης. Η αναδιάρθρωση μίας εταιρείας θα συμπεριλαμβάνει και συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο με την τράπεζα να καθίσταται μέτοχος της εταιρείας.
Οριστική διευθέτηση
Είναι οι περιπτώσεις – κυρίως των στεγαστικών δανείων - που φτάνουν στα άκρα και προτείνονται συγκεκριμένες λύσεις για να «κλείσουν».
-Εθελοντική παράδοση ακινήτου: Ο δανειολήπτης παραχωρεί το ακίνητο στην τράπεζα και συμφωνεί για τον τρόπο αποπληρωμής του τυχόν υπολοίπου. Δηλαδή μπορεί ο δανειολήπτης να δώσει στο σπίτι του και να συνεχίσει να χρωστάει ανάλογα με την αξία του.
-Πώληση και ενοικίαση ή Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση: Στην ουσία ο δανειολήπτης γίνεται ενοικιαστής στο σπίτι του, μεταβιβάζοντας την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα και υπογράφοντας σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης, ή διαμονή έναντι μισθώματος. Πάλι μπορεί να μείνει υπόλοιπο.
-Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων: Στις περιπτώσεις που η τράπεζα έχει καταγγείλει τη δανειακή σύμβαση κινούνται οι διαδικασίες ρευστοποίησης των εξασφαλίσεων.
-Δικαστικές/Νομικές ενέργειες: Τέλος, οι τράπεζες προβαίνουν σε δικαστικές ενέργειες έναντι περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη, στην περίπτωση που έχουν εξαντληθεί όλες οι προηγούμενες επιλογές.
