Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μία νέα περίοδος για την Ευρώπη φαίνεται πως ξεκινά, μετά την απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης να κάνει… του κεφαλιού της ανεβάζοντας τον στόχο του ελλείμματος στο 2,4%. Μετά την κρίση χρέους, το ελληνικό δράμα του 2015 και το Brexit, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα κινδυνεύει να εισέλθει σε φάση αργής και βασανιστικής αποσύνθεσης.
Αν και το παιχνίδι δεν έχει ακόμα τελειώσει, με το σφύριγμα της λήξης να απέχει τουλάχιστον δύο εβδομάδες (στις 15 Οκτωβρίου η κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού στην Κομισιόν ενώ οι διαπραγματεύσεις μπορεί να διαρκέσουν πολύ περισσότερο), οι Ιταλοί… προηγούνται στο σκορ.
Ή νομίζουν ότι προηγούνται, αφού δεν θέλει και πολύ να ανοίξει ο χορός των υποβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης και η Ιταλία να βρεθεί στην κατηγορία «junk». Ήδη, οι ιταλικοί τίτλοι εμφανίζουν εικόνα πανικού. Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων βρίσκονται σε τροχιά νέων υψηλών, ξεπερνώντας το 3,25%, ενώ οι τραπεζικές μετοχές στο χρηματιστήριο του Μιλάνου καταρρέουν με απώλειες άνω του 7%.
Οι φόβοι που ήθελαν τους Ιταλούς λαϊκιστές να στήνουν «παγίδα» στην Ευρώπη τελικά επιβεβαιώθηκαν, ενώ διαψεύστηκαν όσοι πόνταραν στην αλά Τσίπρα «kolotoumba». Τη στιγμή που όλοι είχαν πειστεί ότι ο τεχνοκράτης υπουργός Οικονομικών, Τζοβάνι Τρία, θα κατάφερνε να λειτουργήσει ως η φωνή της λογικής και να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ των ευρωπαϊκών κανόνων και των προεκλογικών υποσχέσεων των κομμάτων της συγκυβέρνησης, έσκασε η «βόμβα» του 2,4%.
Παρ' όλα αυτά, ο στόχος για το έλλειμμα του προϋπολογισμού δεν είναι καταστροφικός για την Ιταλία, ενώ υπάρχουν εκτιμήσεις που αναφέρουν ότι ακόμη και με τόσο μεγάλο έλλειμμα τα δημόσια οικονομικά μπορούν να μην ξεφύγουν. Ίσα ίσα που με αυτή τους την απόφαση, Σαλβίνι και Ντι Μάιο περιόρισαν τις ορέξεις τους για παροχές, αφού και οι δύο αρχικά είχαν ταχθεί υπέρ ενός ελλείμματος που θα ξεπερνούσε ακόμη και το 3% του ΑΕΠ. Αν, μάλιστα, συγκρίνουμε τα μέτρα του προϋπολογισμού με τις προεκλογικές υποσχέσεις της Λέγκας και του Κινήματος Πέντε Αστέρων, τότε μάλλον ευχαριστημένοι θα πρέπει να είναι στις Βρυξέλλες. Μην ξεχνάμε ότι το αρχικό «σύμφωνο συμβίωσης» των δύο κομμάτων προέβλεπε διαγραφή χρέους και άλλες «τρελές» απαιτήσεις. Ακόμη και το «εισόδημα του πολίτη» αρχικά είχε κοστολογηθεί στα 17 δισ. ευρώ και υποχώρησε στα 10 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο πρόβλημα για την Ευρώπη είναι ότι ένα από τα βασικά και ισχυρότερα μέλη της, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της και όγδοη μεγαλύτερη στον κόσμο, αγνοεί τους κανόνες του παιχνιδιού. Αν η ελληνική κρίση προκάλεσε σεισμό, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τι θα συμβεί στην περίπτωση που Σαλβίνι και Ντι Μάιο δεν κάνουν ούτε βήμα πίσω και επιμείνουν σε έναν «επαναστατικό» προϋπολογισμό.
Εκτός από τις έντονες αντιδράσεις των αγορών (σήμερα το ιταλικό χρηματιστήριο - με επίκεντρο τις τράπεζες - καταρρέει και οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάσσονται) είναι δεδομένο ότι θα υπάρξουν σοβαρές αντιδράσεις και από τα κράτη-μέλη. Στην περίπτωση που η Κομισιόν χρησιμοποιήσει όλα τα διαπραγματευτικά της όπλα για να «συμμαζευτεί» ο ιταλικός προϋπολογισμός, αλλά δεν επιβάλει κυρώσεις, τότε είναι προφανές ότι και άλλες χώρες θα ζητήσουν ανάλογη αντιμετώπιση, με την Ελλάδα να είναι στις επικρατέστερες ενόψει προεκλογικής περιόδου.
Οι σημερινές δηλώσεις του Πιερ Μοσκοβισί υποδεικνύουν ότι η στρατηγική των Βρυξελλών θα είναι να γίνει το απαιτούμενο «μασάζ», αρχής γενομένης από την ερχόμενη Δευτέρα, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι απαραίτητες υποχωρήσεις. Στην Κομισιόν πιστεύουν ότι οι στόχοι του προϋπολογισμού δεν αποτελούν την… τελευταία λέξη της ιταλικής κυβέρνησης, αλλά δίνουν το στίγμα των προθέσεών της. Γι' αυτό, άλλωστε, ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, επέμεινε να παραμείνει στη θέση του ο Τρία, γιατί πιστεύει ότι το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει. Κατά συνέπεια, εκτιμάται ότι μέχρι τις 15 Οκτωβρίου, όταν θα πρέπει να κατατεθεί το προσχέδιο του προϋπολογισμού προς έγκριση στην Κομισιόν, θα έχει βρεθεί μία μέση λύση, με πιθανότερο στόχο για το έλλειμμα το 1,9%.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα
Άσχετα με το αν ο κ. Τσίπρας θα επιλέξει να κερδίσει και αυτός κάτι από την ιταλική «εξέγερση», η χώρα μας μόνο να χάσει έχει από τη διαφαινόμενη κρίση στις σχέσεις Ευρώπης-Ιταλίας. Αναλυτές εκτιμούν πως όσο θα βρίσκεται σε εξέλιξη η σύγκρουση των Ιταλών λαϊκιστών με το κατεστημένο των Βρυξελλών, τόσο η Ελλάδα θα παραμένει αποκλεισμένη από τις αγορές, δυσκολεύοντας την έξοδο από την κρίση.
Με τα ιταλικά ομόλογα να έχουν μπει σε ανοδική πορεία, οι ελληνικοί τίτλοι – οι οποίοι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τις ανησυχίες για την ευρωπαϊκή περιφέρεια – δεν αποκλείεται να «φλερτάρουν» ακόμη και με το επίπεδο του 5%, λαμβάνοντας υπόψη και το γενικότερο κλίμα που επικρατεί λόγω της αύξησης των επιτοκίων.
Όπως και να' χει, μία νέα επιδείνωση των συνθηκών θα κάνει κακό σε ολόκληρη την οικονομία, σε μία στιγμή που μάλιστα που προσπαθούμε να βρούμε τα πατήματά μας μετά τη μεγαλύτερη κρίση στη σύγχρονη ιστορία, ενώ μπροστά μας έχουμε μία μεγάλη προεκλογική περίοδο κατά την οποία παραδοσιακά η αγορά «παγώνει».
Διαβάστε ακόμα:
- Δοκιμάζει τις αντοχές της Ευρώπης η Ιταλία, στο 2,4% ο στόχος για το έλλειμμα
- Ιταλία: Ο πρόεδρος Ματαρέλα ζήτησε από τον ΥΠΟΙΚ Τρία να μην παραιτηθεί
- Π. Μοσκοβισί: Η Ιταλία δεν σέβεται τους κανόνες και δεν μειώνει το χρέος της
