Του Βασίλη Γεώργα
Σε θολά νερά πλέει το καράβι της διαπραγμάτευσης για την δεύτερη αξιολόγηση που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έχει μπλοκάρει στις διαφορετικές απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τα εργασιακά.
Η κυβέρνηση περιμένει να πάρει στα χέρια της το MOU το οποίο συντάσσουν τις τελευταίες ημέρες οι δανειστές με τις δικές τους προτάσεις και οποίο θα αποτελέσει τη βάση για το περιεχόμενο της συμφωνίας που επιδιώκεται να κλείσει μέσα στις επόμενες ημέρες.
Κόντρα στις προσδοκίες που καλλιεργούνται για επίτευξη αρχικής συμφωνίας (staff level agreement) στο προσεχές Euroworking Group στις 28 Νοεμβρίου ή στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, τα πράγματα είναι πολύ δυσκολότερα από όσο παρουσιάζονται, καθώς η απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων και οι συλλογικές διαπραγματεύσεις για τον κατώτατο μισθό εξελίσσονται σε «μητέρα των μαχών» της δεύτερης αξιολόγησης, ενώ δεν αποκλείεται να παρεισφρήσουν πρόσθετες απαιτήσεις και από το μέτωπο της περικοπής δημοσίων δαπανών.
Πηγές τόσο από την πλευρά της κυβέρνησης, όσο και από το ευρωπαϊκό σκέλος των δανειστών, επιβεβαιώνουν ότι τις τελευταίες ημέρες «επιχειρείται να ξεπεραστούν προβλήματα τα οποία ανέκυψαν λόγω της στάσης του ΔΝΤ σε σειρά θεμάτων με κυριότερο τα εργασιακά», ενώ αφήνουν εννοηθεί ότι πολλές από τις θέσεις του Ταμείου λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία με τις απόψεις του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Το οικονομικό επιτελείο ισχυρίζεται, πάντως, ότι παρά το «πάγωμα» των διαπραγματεύσεων τις τελευταίες τρεις ημέρες, υπάρχουν πλέον όλες οι προϋποθέσεις για κλείσιμο της συμφωνίας και ποντάρει στην πολιτική στήριξη της Ευρωζώνης που θέλει να ξεμπερδέψει γρήγορα με την ελληνική υπόθεση και να εμφανίσει ως επιτυχημένο το τρίτο μνημόνιο.
Οι ενδείξεις ανάκαμψης στο δεύτερο εξάμηνο αλλά και το υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα που εμφανίζει ο προϋπολογισμός του 2016 και το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει σημαντικά τον στόχο του 0,5% του ΑΕΠ λόγω της υπεραπόδοσης των φορολογικών εσόδων, διευκολύνουν όλες τις πλευρές να υπεραμύνονται την επιτυχία του προγράμματος. Αλλά ο βασικός λόγος που όλοι θέλουν να τελειώνουν με την Ελλάδα πριν το τέλος του έτους και το αργότερο τον Φεβρουάριο, είναι η έναρξη της προεκλογικής περιόδου στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Αυστρία και η ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντ. Τράμπ.
Την ίδια στιγμή, όμως, οι κλιμακούμενες πιέσεις του Βερολίνου και του ΔΝΤ με αιχμή τις «μεταρρυθμίσεις», και η εικόνα μιας κυβέρνησης που σχεδόν εκλιπαρεί τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να ασκήσουν τη μέγιστη δυνατή πίεση για να κρατήσουν ανοιχτές τις συμπληγάδες μέσα από τις οποίες θα περάσει η συμφωνία για τα εργασιακά, επιβεβαιώνουν ότι η κυβέρνηση καλείται να κάνει σημαντικές παραχωρήσεις για να επιτευχθούν τα ορόσημα που έχει θέσει με ορίζοντα το τέλος του έτους. Να κλείσει δηλαδή την 2η αξιολόγηση, να εκταμιεύσει τα 6,1 δισ. ευρώ της δόσης, και κυρίως να «πάρει» τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος που με τη σειρά τους θα ανοίξουν το δρόμο για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης μετά από μια θετική αξιολόγηση του χρέους από το ΔΝΤ και την ΕΚΤ.
Ένα ερώτημα το οποίο περιμένει απάντηση τις επόμενες ημέρες είναι αν οι παραχωρήσεις επεκταθούν και στα ζητήματα του συνταξιοδοτικού (κατάργηση προσωπικής διαφοράς), και του φορολογικού (μείωση του αφορολόγητου ορίου) τα οποία έχει βάλει στο τραπέζι το ΔΝΤ ως προϋποθέσεις συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα.
Σαββατοκύριακο φωτιά
Οι συζητήσεις με τους επικεφαλής των θεσμών πρόκειται να ξεκινήσουν εκ νέου είτε το απόγευμα του Σαββάτου είτε πλέον την Κυριακή, και οι δύο πλευρές θα έχουν στη διάθεσή τους περίπου εκατό ώρες μέχρι την Τρίτη 22 Νοεμβρίου που θα αποχωρήσουν τα κλιμάκια των δανειστών από την Ελλάδα λόγω της γιορτής των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ.
Πηγές του υπουργείου Οικονομικών κάνουν λόγο για ένα Σαββατοκύριακο – φωτιά που θα καθορίσει αν οι δύο πλευρές προλαβαίνουν να φτάσουν σε μια συμφωνία «επί της αρχής» (staff level agreement) μέχρι το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου.
Παρά το κλίμα αισιοδοξίας που θέλουν να μεταδώσουν από την κυβέρνηση και τα επιτελεία των δανειστών, οι σελίδες του MOU που έχουν ξεκινήσει να γράφουν οι εκπρόσωπο των θεσμών, παραμένουν ακόμη κενές σε αρκετά κρίσιμα μέτωπα.
Ειδικά το σκέλος που αφορά στην απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων και τη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, εξελίσσεται στο αιχμηρότερο αγκάθι για τη διαπραγμάτευση. Το επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά χθες η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου η οποία είναι αξιοσημείωτο πως δεν έχει πραγματοποιήσει δεύτερη συνάντηση με τους δανειστές από την περασμένη Τρίτη.
Αντίθετα από το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν ότι τα περισσότερα από τα 33 προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης, δεν είναι δύσκολο να κλείσουν μέσα σε μερικά 24ωρα.
Στα θέματα που η κυβέρνηση θεωρεί «κλεισμένα» συγκαταλέγεται και εκείνο του δημοσιονομικού κενού ύψους 910 εκατ. ευρώ (360 εκατ. ευρώ για το 2017 και 550 εκατ. ευρώ για το 2018) το οποίο θεωρούν οι δανειστές ότι μπορεί να προκύψει την επόμενη διετία, και για το οποίο έχουν ζητήσει να καλυφθεί με μόνιμα μέτρα.
