Οι αγκυλώσεις που τόσα χρόνια παρατηρούνται στον τρόπο δράσης των Ευρωπαίων ηγετών αρχίζουν να… σφίγγουν τα λουριά και για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι επόμενες εβδομάδες θα είναι πάρα πολύ σημαντικές για το μέλλον της Ευρωζώνης. Οι συνθήκες είναι έκτακτες, η κρίση είναι πρωτοφανής και η ύφεση είναι τόσο σφοδρή που χρειάζονται μη συμβατικές λύσεις και ενέργειες πέραν της πεπατημένης. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει η Κριστίν Λαγκάρντ τόσο προς του Ευρωπαίους ηγέτες όσο και προς του Γερμανούς δικαστές που έκριναν ότι η ΕΚΤ έχει υπερβεί τις αρμοδιότητές της.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει το QE Πανδημίας με την ίδια ορμή ενώ δεν αποκλείεται να προχωρήσει σε νέες παρεμβάσεις, παρά τις γερμανικές αντιδράσεις. Όμως, το πόσο μακριά θα φτάσει η ΕΚΤ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη δημοσιονομική αντιμετώπιση της κρίσης. Από την πρώτη στιγμή της θητείας της η Λαγκάρντ ενώ έχει επισημάνει την ανάγκη να υπάρξει δημοσιονομική παρέμβαση, έχει δείξει ότι θα κινηθεί περισσότερο διπλωματικά για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ Βορρά-Νότου, τόσο στο πλαίσιο του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ όσο και συνολικά στην Ευρώπη.
Σε ό,τι αφορά την ΕΚΤ, το συμπέρασμα είναι ότι πολύ δύσκολα θα λειτουργήσει πολύ πέρα από τα όρια της εντολής της, όπως αυτή περιγράφεται στο καταστατικό της, και ακόμη πιο δύσκολα θα φτάσει σε «ακραίες» παρεμβάσεις όπως κάνουν οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Ελβετίας και της Μ. Βρετανίας, που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν έως τις αγορές μετοχών.
Την ίδια ώρα η Ευρώπη αποφασίζει για φθηνά δάνεια προς τις πληγείσες χώρες, τα οποία ωστόσο δεν λύνουν συνολικά το πρόβλημα και οι προβολείς στρέφονται στο μεγάλο project του Ταμείου Ανάκαμψης. Στο ίδιο μήκος κύματος με την Λαγκάρντ είναι και οι δηλώσεις του Έλληνα Επιτρόπου και αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, ο οποίος έκανε λόγο για πρωτοφανή απειλή αλλά και για πρωτοφανή απάντηση από την πλευρά της Κομισιόν πιθανότατα στις 18 Μαΐου.
Ο κ. Σχοινάς ανέφερε ότι θα παρουσιαστούν οι λεπτομέρειες του «υπερόπλου» της Ε.Ε., το οποίο θα έχει το κέντρο βάρους του στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και θα μπορεί να βασίζεται σε ρευστότητα και πόρους χωρίς προηγούμενο, που θα φτάνουν στο 2% του ΑΕΠ της Ε.Ε, ήτοι κοντά στα 3,5 τρισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον ίδιο, το Ταμείο Ανάκαμψης θα βοηθήσει λίγο περισσότερο τα κράτη μέλη που είναι πιο εκτεθειμένα στην κρίση λόγω τουρισμού και άλλων κλάδων, όπως η Ελλάδα.
Την Παρασκευή υπήρξε συμφωνία στο Eurogroup για τα φθηνά δάνεια που θα καλύψουν ανάγκες του κλάδου της Υγείας ανά την Ευρώπη, όμως τα 240 δισ. ευρώ του ESM μοιάζουν με σταγόνα στον ωκεανό των οικονομικών απωλειών που προκαλεί η πανδημία, πόσω μάλλον αν αναλογιστούμε ότι δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέο κύμα και κατ’ επέκταση νέα lockdown και άρα ακόμη πιο βαθιά ύφεση.
Θα είναι αρκετά τα κεφάλαια που θα αντιστοιχούν στο 2% του κοινοτικού ΑΕΠ και πως αυτά θα διανεμηθούν; Τι θα πράξει η ΕΚΤ και πόσο μπορεί να πλησιάσει τις πιο… ευέλικτες κεντρικές τράπεζες των άλλων μεγάλων οικονομιών;
Το θέμα με την «εν μέρει αντισυνταγματικότητα» του QE έχει αναχθεί σε μείζον ζήτημα συζήτησης στην Ευρώπη καθώς η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης… ανάβει για τα καλά τα αίματα ενόψει των διαπραγματεύσεων μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το συνολικό πακέτο και κυρίως για τον τρόπο στήριξης των οικονομιών στην κρίση της πανδημίας.
Η Ευρώπη έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι κινείται αργά και στο τέλος λαμβάνει αποφάσεις που δεν ικανοποιούν τις αγορές. Αυτόν το ρόλο έπαιζε η ΕΚΤ στα χρόνια του Μάριο Ντράγκι, όμως σήμερα οι συνθήκες είναι διαφορετικές.
Αμέσως μετά τη γερμανική «τορπίλη», η οποία θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες όχι μόνο για τις αγορές ομολόγων της ΕΚΤ αλλά και στη διαμόρφωση των κατάλληλων πανευρωπαϊκών εργαλείων στήριξης των χωρών-μελών, η Λαγκάρντ έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει οτιδήποτε χρειαστεί για να στηρίξει την ευρωπαϊκή οικονομία. Από την πλευρά του, το πρώυην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ και νυν πρόεδρος της Societe General, Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι, χαρακτήρισε «αστεία» την ετυμηγορία του γερμανικού δικαστηρίου, τονίζοντας ότι επηρεάζει την ανεξαρτησία της.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει σε πρώτη φάση το QE Πανδημίας και ανάλογα με την αντίδραση της Κομισιόν θα παρέμβει έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα μείνει πίσω σε σύγκριση με τις υπόλοιπες μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Όμως για να φτάσουμε σε αγορές junk ομολόγων και μετοχών θα πρέπει να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο οι συνθήκες.
