Του Γιώργου Φιντικάκη
Σε βασικό αγκάθι των φθινοπωρινών διαπραγματεύσεων με τους δανειστές φοβάται η κυβέρνηση ότι μπορούν να εξελιχθούν οι τράπεζες.
Κυβερνητικά στελέχη μεταφέρουν την εκτίμηση ότι το ΔΝΤ θα επιμείνει τον Οκτώβριο στην άποψη ότι οι ελληνικές τράπεζες χρειάζονται νέα κεφαλαιακή ενίσχυση, με νέα stress tests και ελέγχους στην ποιότητα ενεργητικού, συνδέοντας μάλιστα ευθέως το θέμα με την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Όπως λένε οι συνομιλητές μας, το σκεπτικό του Ταμείου θα είναι ότι "για να είμαστε σίγουροι για την βιωσιμότητα του χρέους, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι και πως οι ελληνικές τράπεζες δεν θα χρειασθούν νέα κεφάλαια". Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το Ταμείο μπορεί να χρησιμοποιήσει τον Οκτώβριο τις ελληνικές τράπεζες προκειμένου να πιέσει τους Ευρωπαίους να λάβουν μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, περιπλέκοντας σημαντικά την κατάσταση. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση που συνεχίζει να ποντάρει πολλά στην αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος εκ μέρους των Ευρωπαίων, θα μπορούσε να έρθει σε δύσκολη θέση.
Τυπικά βέβαια το ΔΝΤ δεν μπορεί να επιβάλει την άποψή του, ενώ για να γίνουν νέα stress tests και έλεγχος στην ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών θα πρέπει να το ζητήσει η ίδια η ελληνική κυβέρνηση, κάτι το οποίο δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένη να κάνει. Η ανησυχία ωστόσο έγκειται στο γεγονός ότι η μέχρι τώρα εμπειρία έχει δείξει πως όταν το Ταμείο βάζει έναν στόχο, διαθέτει τον τρόπο για να το πετύχει.
Από οικονομικής σκοπιάς, όσο το θέμα παραμένει ανοικτό δημιουργεί περαιτέρω αβεβαιότητα που απεικονίζεται και στις διακυμάνσεις των μετοχών των τραπεζών στο χρηματιστήριο, συντηρώντας μια ανασφάλεια για το μέλλον του τομέα. Από πολιτικής πάλι σκοπιάς, εφόσον επιβεβαιωθούν οι παραπάνω ανησυχίες, είναι προφανές ότι το ΔΝΤ θα χαλάσει την σούπα της κυβέρνησης καθώς ένα νέο αγκάθι θα προστεθεί στις πολλές εκκρεμότητες της 3ης αξιολόγησης.
Σε αυτή την φάση η γραμμή άμυνας της ελληνικής κυβέρνησης συνοψίζεται στα όσα είπε ο υπ. Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στην προ ημερών συνέντευξή του στην "Καθημερινή". Η κυβέρνηση λοιπόν θα επιμείνει ότι "υπάρχουν προγραμματισμένα stress tests το 2018 για τις ευρωπαϊκές τράπεζες από την EBA (Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών) και τον SSM (Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός), ενώ δεν προβλέπεται AQR (έλεγχος της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού)".
Επίσης θα επικαλεστεί τα όσα επιβάλλει το ευρωπαϊκό πλαίσιο, το οποίο όπως είπε ο. Ευ.Τσακαλώτος, "καμιά φορά το ΔΝΤ έχει την τάση να το ξεχνά". Όπως επίσης θα σταθεί και στο γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν επικεντρώσει τις δυνάμεις τους στην αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, εγχείρημα που όταν στεφθεί από επιτυχία θα καθιστά περιττή την οποιαδήποτε νέα κεφαλαιακή ενίσχυση.
Εδώ όμως εστιάζει και το ΔΝΤ. Το επιχείρημα του Ταμείου επικεντρώνεται στο γεγονός ότι περίπου τα μισά από τα κεφάλαια των τραπεζών αναλογούν στον λεγόμενο αναβαλλόμενο φόρο, ρύθμιση με την οποία μπορούν σε βάθος 20ετίας να συμψηφίζουν ζημιές από "κόκκινα" δάνεια με φόρους.
Το Ταμείο φέρεται να εκτιμά ότι τα κεφάλαια που αναλογούν στον αναβαλλόμενο φόρο δεν γίνεται να απορροφήσουν ζημιές, και άρα θα πρέπει να αντικατασταθούν το ταχύτερο δυνατό. Αλλά η αντικατάστασή τους με άλλα "ποιοτικότερα" κεφάλαια, θα πάρει χρόνια, αφού θα εξαρτηθεί από την μελλοντική κερδοφορία των τραπεζών.
Αυτός είναι και ο λόγος που εισηγείται ένα "μαξιλάρι" της τάξης των 10 δισ ευρώ, που θα καλυφθεί από τα χρήματα, τα οποία αναλογούσαν στις τράπεζες από το δάνειο του ESM στο πλαίσιο του 3ου Μνημονίου. Πρόκειται για τμήμα των περίπου 25 δισ ευρώ που είχαν δεσμευθεί για τα πιστωτικά ιδρύματα από το πακέτο των 86 δισ ευρώ του δανείου του ESM, τον Αύγουστο του 2015. Αλλά οι πληροφορίες θέλουν το ΔΝΤ να εκτιμά πως οι τράπεζες πρέπει να ακολουθήσουν πιο επιθετική διαχείριση, με περισσότερες διαγραφές και πωλήσεις, και όχι απλώς αναδιαρθρώσεις χρεών, και γι'' αυτό ακριβώς το λόγο θεωρεί ότι το "μαξιλάρι" των 10 δισ ευρώ ίσως να μην είναι αρκετό.
Φωτογραφία: Sooc
