Ο προϋπολογισμός του 2024 είναι ο πρώτος μετά από 13 έτη που καταρτίζεται με το αξιόχρεο της χώρας να έχει ανακτήσει την επενδυτική του βαθμίδα, επισήμανε ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς στη συζήτηση για το προσχέδιο του Προϋπολογισμού στη Βουλή, τονίζοντας παράληλα ότι αποτελεί καρπό των θυσιών της ελληνικής κοινωνίας και της συνετής και αποτελεσματικής δημοσιονομικής πολιτικής των τελευταίων ετών.
Αναλυτικά η ομιλία του κ. Πετραλιά:
«Αξιότιμοι κε. Πρόεδρε, κε. Υπουργέ, κκ. Βουλευτές,
Ο προϋπολογισμός του 2024 είναι ο πρώτος μετά από 13 έτη που καταρτίζεται με το αξιόχρεο της χώρας να έχει ανακτήσει την επενδυτική του βαθμίδα.
Ένα επίτευγμα που οφείλεται, πρωτίστως, στις θυσίες της ελληνικής κοινωνίας αλλά και στη συνετή και αποτελεσματική δημοσιονομική πολιτική των τελευταίων ετών.
Είναι επίσης ένας προϋπολογισμός που μετά από πολλά χρόνια εκτάκτων παρεμβάσεων, περιλαμβάνει σειρά από θετικά μόνιμα μέτρα, για την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος και των μισθών χωρίς να αποκλίνει από τους στόχους της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Περιλαμβάνει το σύνολο των μέτρων που είχαν εξαγγελθεί προεκλογικά προς εφαρμογή το 2023, όπως και τα επιπλέον μέτρα που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ προς στήριξη του εισοδήματος, αποδεικνύοντας τη συνέπεια λόγων και πράξεων.
Παράλληλα, ο Προϋπολογισμός του 2024 περιλαμβάνει τα απαραίτητα κονδύλια για τις αποζημιώσεις των πληγέντων από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, αλλά και μόνιμες πιστώσεις για την αντιμετώπιση μελλοντικών φυσικών καταστροφών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Στον Προϋπολογισμό του 2024 αποτυπώνεται η ανθεκτικότητα και η δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Εν μέσω επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάκαμψης, εξαιτίας της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, των πληθωριστικών πιέσεων, της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής, η οικονομία μας εμφανίζεται να συνεχίζει την αναπτυξιακή της πορεία με εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης 2,3% για φέτος, έναντι 0,8% της Ευρωζώνης σύμφωνα με τις θερινές προβλέψεις της Επιτροπής, την ανεργία να έχει υποχωρήσει στο 10,9% τον Αύγουστο από 12,3% τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι και τον πληθωρισμό σταδιακά να αποκλιμακώνεται στο 1,6% τον Σεπτέμβριο του 2023.
Αν και οι τιμές ιδιαίτερα των τροφίμων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και η αβεβαιότητα για την εξέλιξη των τιμών διεθνώς αυξάνεται υπό το φώς των τελευταίων γεωπολιτικών εξελίξεων, αξίζει να αναφερθεί ότι ο πληθωρισμός στη χώρα μας υπολείπεται σημαντικά του Ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Συγκεκριμένα, ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για το 2023 εκτιμάται στη χώρα μας στο 4% έναντι 5,6% που προβλέπεται από την Επιτροπή για τον μέσο όρο της Ευρωζώνης και 6,5% για τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς ναι έχουμε σημαντικές αυξήσεις τιμών, αλλά αυτές δεν γίνεται παρά να αξιολογούνται συγκριτικά με τους βασικούς εμπορικούς μας εταίρους.
Επιπλέον, αναφορικά με τις αυξήσεις των μισθών, τα αποτελέσματα της Κυβερνητικής πολιτικής έχουν αρχίσει να διαφαίνονται. Σύμφωνα με τους τριμηνιαίους Εθνικούς λογαριασμούς της ΕΛΣΤΑΤ οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αυξήθηκαν κατά 7,2% το πρώτο και περεταίρω κατά 7,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2023, έναντι των αντίστοιχων περιόδων του 2022, ενώ ακόμα δεν έχει ενσωματωθεί σε αυτά τα μεγέθη η αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων που πραγματοποιείται από 1/1/2024.
Σχετικά με τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας προβλέπεται για το 2024:
• Αύξηση του ΑΕΠ κατά 3% - Το ΑΕΠ σε ονομαστικούς όρους αναμένεται να διαμορφωθεί σε περίπου 235 δισ. ευρώ το 2024, από 224 δισ. ευρώ το 2023.
• Ο εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 2,4%, από 3,8% το 2023.
• Μείωση της ανεργίας στο χαμηλότερο ποσοστό από το 2009, στο 10,6% βάσει της μεθοδολογίας της Έρευνας Εργατικού
Δυναμικού και σε 9% βάσει εθνικών λογαριασμών, ενώ ο αριθμός των ανέργων αναμένεται να πέσει σε επίπεδα προ της οικονομικής κρίσης.
Οι μακροοικονομικές αυτές εξελίξεις αποδεικνύουν ότι η χώρα μας επιτέλους ξεχωρίζει από τους Ευρωπαίους εταίρους, όχι προς το χειρότερο, αλλά προς το καλύτερο.
Έτσι, με βάση τα τελευταία στοιχεία εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα καταφέρουμε να επιτύχουμε τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% φέτος και 2,1% του χρόνου, όπως είχε τεθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, παρόλες τις έκτακτες δαπάνες για τις φυσικές καταστροφές. Η επίτευξη των ανωτέρω στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος, ενισχύει σημαντικά την αξιοπιστία του αξιόχρεου της χώρας ενόψει των επικείμενων αξιολογήσεων. Ίσως ακόμα πιο σημαντική είναι η πορεία της αποκλιμάκωσης του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης από 172% του ΑΕΠ το 2022, σε 159% το 2023 και 152% το 2024.
Σε αυτές τις βάσεις και σε συνέχεια των επιτευγμάτων της προηγούμενης περιόδου, καταρτίστηκε ο Προϋπολογισμός του 2024 στον οποίο αποτυπώνονται η οικονομική σταθερότητα και η πρόοδος και ταυτόχρονα η διανομή, προς όφελος των πολιτών, συγκεκριμένων δημοσιονομικών πόρων με τη μέγιστη δυνατή οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα και δικαιοσύνη.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Βασικό πρόσταγμα της κοινωνίας, μετά από έναν υπερδεκαετή κύκλο μειώσεων μισθών και συντάξεων, ήταν η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και των μισθών. Αυτό αποτέλεσε και τη βασική μας προεκλογική δέσμευση, μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων.
Γι΄ αυτό και λάβαμε και λαμβάνουμε συγκεκριμένα μέτρα στην κατεύθυνση αύξησης του εισοδήματος. Μέτρα για την:
1. Αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων
2. Άρση του παγώματος των τριετιών στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα
3. Αύξηση του αφορολογήτου για οικογένειες με παιδιά
4. Αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος
5. Αύξηση των συντάξεων.
Επιτρέψτε μου να αναφέρω συνοπτικά τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις που έχουμε κάνει, από τις αρχές του 2023 και επιπρόσθετα αυτές που προβλέπονται στον Προϋπολογισμό του 2024, για την ενίσχυση του εισοδήματος και την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Ήδη από τις αρχές του 2023 προχωρήσαμε σε:
• αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ με μεσοσταθμική αύξηση 10%
• κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης στους δημοσίους υπαλλήλους
• διευθέτηση μισθολογικών αιτημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων
• κατάργηση ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων
• αύξηση της διάρκειας του επιδόματος μητρότητας σε εννέα μήνες στον ιδιωτικό τομέα
• αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας κατά 8% από 1ης Μαΐου 2023.
Επιπλέον, κατά τον Απρίλιο 2023 αυξήθηκε ο κατώτατος μισθός στα 780 ευρώ από το ποσό των 713 ευρώ.
Μετά τις διπλές εκλογές του Μαΐου - Ιουνίου 2023, εξαγγέλθηκαν και νέες παρεμβάσεις για το δεύτερο εξάμηνο του έτους 2023 και το 2024
Ειδικότερα:
• για την ενίσχυση των εισοδημάτων στον δημόσιο τομέα, τη στήριξη σε μεγαλύτερο βαθμό των χαμηλόμισθων δημοσίων υπαλλήλων, των οικογενειών με παιδιά και όσων κατέχουν θέση ευθύνης στο δημόσιο, αναμορφώθηκε το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων. Παράλληλα, αυξάνεται το μισθολόγιο των μελών ΔΕΠ καθώς και τα έξοδα διανυκτέρευσης του πολιτικού και ένστολου προσωπικού, με συνολικό ετήσιο κόστος παρεμβάσεων 906 εκατ. ευρώ,
• για την αναπροσαρμογή των συντάξεων ειδικών κατηγοριών οι οποίες υπάγονται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών - ΓΛΚ, θεσμοθετήθηκαν αυξήσεις με ετήσιο κόστος 7 εκατ. ευρώ,
• για την οικονομική ενίσχυση περίπου 200.000 νέων ηλικίας 18 και 19 ετών, θεσμοθετήθηκε μόνιμη παροχή ύψους 150 ευρώ για την πραγματοποίηση αγορών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού και των μεταφορών με ετήσιο κόστος 30 εκατ. ευρώ,
• για την οικονομική στήριξη περίπου 750.000 συνταξιούχων με συντάξεις έως 1.600 ευρώ που έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ, παρέχεται τον Δεκέμβριο 2023 έκτακτη ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ, με κόστος 107 εκατ. ευρώ,
• μονιμοποιείται η πλήρης απαλλαγή περίπου 200.000 πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη με ετήσιο κόστος 38 εκατ. ευρώ,
• για την εισοδηματική ενίσχυση περίπου 225.000 ευάλωτων νοικοκυριών αυξάνεται από τον Δεκέμβριο 2023 κατά 8% το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, με ετήσιο κόστος 43 εκατ. ευρώ,
• για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας και τη στήριξη της οικογένειας, το επίδομα μητρότητας από το 2024 επεκτείνεται στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες στους εννέα μήνες, με ετήσιο κόστος 40 εκατ. ευρώ,
• ενώ αυξάνεται αναδρομικά από την 1η Ιουλίου 2023 το πτητικό επίδομα για τους πιλότους και τα πληρώματα των πυροσβεστικών αεροσκαφών, που προσφέρουν πάντα με αυταπάρνηση τις υπηρεσίες τους για το κοινωνικό σύνολο.
Επιπλέον των ανωτέρω δημοσιονομικών μέτρων εφαρμόζονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας και στο συνταξιοδοτικό σύστημα:
• από τον Ιανουάριο 2024 αίρεται το πάγωμα των τριετιών στους μισθωτούς,
• καταργείται η μείωση 30% επί των συντάξεων για τους απασχολούμενους συνταξιούχους και αντικαθίσταται με εισφορά 10% επί των πρόσθετων αμοιβών που λαμβάνουν από την εργασία τους και
• αυξάνονται εκ νέου από την 1η Ιανουαρίου 2024 οι συντάξεις κατά τον μέσο όρο της αύξησης του ΑΕΠ και του πληθωρισμού 2023, με υπολογιζόμενο κόστος 410 εκατ. ευρώ.
Επιπροσθέτως, οι παρεμβάσεις φορολογικής φύσης αφορούν:
• στην αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ στους φορολογούμενους με ένα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα, με ετήσιο κόστος 135 εκατ. ευρώ,
• στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές, με ετήσιο κόστος 26 εκατ. ευρώ,
• στην αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς με σημαντικά επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, με ετήσιο κόστος 50 εκατ. ευρώ.
Ακόμη, με στόχο τη ρύθμιση της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων και την αντιμετώπιση των δευτερογενών αρνητικών επιπτώσεων στην τιμές των ενοικίων, επιβάλλεται ΦΠΑ 13% και τέλος παρεπιδημούντων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων (τύπου airbnb) στα νομικά πρόσωπα και στα φυσικά πρόσωπα με τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα διαμερίσματα.
Συγχρόνως με τα ανωτέρω, ενισχύεται ο τομέας της υγείας με αύξηση της επιχορήγησης των νοσοκομείων και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κατά 338 εκατ. ευρώ ή περίπου 15%, ενώ αυξάνονται και οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) της τοπικής αυτοδιοίκησης κατά 170 εκατ. ευρώ.
Εδώ θέλω να σημειώσω πως το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού ως είθισται παρουσιάζει τα συνολικά δημοσιονομικά μεγέθη. Η ακριβής κατανομή των πόρων ανά Υπουργείο, όπως και για την Υγεία, την Παιδεία και τον κοινωνικό προϋπολογισμό παρουσιάζεται στο τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού που θα κατατεθεί στις 21 Νοεμβρίου.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Ο Προϋπολογισμός του 2024 καταρτίζεται υπό το βάρος των διαδοχικών πρωτοφανών φυσικών καταστροφών που έπληξαν τη χώρα τους προηγούμενους μήνες. Γι’ αυτό και καθίσταται πλέον επιτακτική, η πρόβλεψη σχετικών κονδυλίων κατ’ έτος, για την θωράκιση της οικονομίας μας από μελλοντικές φυσικές καταστροφές.
Για αυτό το σκοπό προϋπολογίζονται από το 2024 και εφεξής πόροι ύψους 600 εκατ. ευρώ στο εθνικό ΠΔΕ, ώστε να καλύπτονται σε μόνιμη βάση οι δαπάνες κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών, αυξάνοντας το ύψος διαθέσιμων κονδυλίων για αυτόν τον σκοπό κατά 300 εκατ. ευρώ, για να καλυφθούν τόσο οι υπόλοιπες αποζημιώσεις της τρέχουσας καταστροφής αλλά και πιθανές μελλοντικές καταστροφές τα επόμενα έτη.
Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους καλύπτεται από το σχετικό τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, συμπληρωματικά του φόρου διαμονής στα τουριστικά καταλύματα και στη βραχυχρόνια μίσθωση. Ενώ, από το 2024 καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση για φυσικές καταστροφές σε επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ.
Γνωρίζουμε ότι ορισμένα από αυτά τα μέτρα δεν είναι σε όλους αρεστά. Όμως η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και αντίθετα με τις προηγούμενες κρίσεις, όπως ήταν η πανδημία, η ενεργειακή ή ακόμα αν θέλετε και η δημοσιονομική κρίση, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι μόνιμες και καθώς φαίνεται επιδεινούμενες. Υποχρέωσή μας είναι να θωρακίσουμε τη χώρα δημοσιονομικά απέναντι σε αυτή τη νέα πρόκληση.
Ενώ, για ενισχύσουμε τις υποδομές μας, κινητοποιούμε όλα τα διαθέσιμα Ευρωπαϊκά επενδυτικά εργαλεία, όπως είναι το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης που αναθεωρείται προς αυτό το σκοπό.
Σε αυτά τα πλαίσια, ιδιαίτερα σημαντικοί είναι οι πόροι που θα εισρεύσουν το 2024 στην ελληνική οικονομία ύψους 12,1 δισ. ευρώ μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ύψους 8,5 δισ. ευρώ) και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ύψους 3,6 δισ. ευρώ). Εδώ σημειώνεται ότι το Εθνικό ΠΔΕ αυξάνεται πέραν των 300 εκατ. ευρώ για τη κρατική αρωγή, κατά επιπλέον 200 εκατ. ευρώ για επενδυτικούς σκοπούς.
Με βάση όλα όσα σας ανέλυσα, εύλογα γεννάται το ερώτημα από που προέρχονται όλοι αυτοί οι πόροι για την ενίσχυση του εισοδήματος των πολιτών, του κοινωνικού κράτους και των επενδύσεων. Αν εξετάσει κανείς τον βασικό πίνακα του Προσχεδίου, θα δει ότι οι δαπάνες του κρατικού Προϋπολογισμού αυξήθηκαν το 2023 σε 72,7 δισ. έναντι 69,9 δισ. που ήταν η πρόβλεψη της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού 2023, αλλά αντίστοιχα αυξήθηκαν και τα καθαρά έσοδα από τα 62,1 δισ. ευρώ σε 65,2 δισ. ευρώ.
Τα έσοδα, όπως και οι δαπάνες, αυξάνονται γιατί μεγαλώνει η οικονομία μας. Από μια οικονομία με 183 δις ΑΕΠ το 2019, έχουμε φέτος μια οικονομία με 224 δις ΑΕΠ και του χρόνου με 235 δις ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 30% μεγαλύτερη.
Και θα ήθελα να σταθώ στο σημείο αυτό. Τα έσοδα του κράτους αυξήθηκαν χωρίς να αυξηθούν οι φόροι, αντίθετα μειώνοντας τους φορολογικούς συντελεστές. Και τα έσοδα και αντίστοιχα οι δαπάνες αυξάνονται, γιατί η οικονομία μας μεγεθύνεται.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μία σταθερή ανοδική τροχιά επιτυγχάνοντας τους στόχους που έχουν τεθεί από το Πρόγραμμα Σταθερότητας. Αυτό το πιστοποιούν διεθνείς οργανισμοί, οι θεσμοί, οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ διαπιστώνεται και από το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον που υπάρχει για τη χώρα μας.
Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της συνετής και αποτελεσματικής δημοσιονομικής πολιτικής των τελευταίων ετών και της εφαρμογής ενός προγράμματος με πολύ θετικό μεταρρυθμιστικό πρόσημο.
Θα συνεχίσουμε συνεπώς να εφαρμόζουμε απαρέγκλιτα το πρόγραμμα για το οποίο εξέλεξαν την Κυβέρνηση οι πολίτες, υλοποιώντας τις μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα. Αλλαγές στο πεδίο της φοροδιαφυγής, στη θωράκιση της χώρας έναντι των οικονομικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, στην ενίσχυση της υγείας, αλλά και στο βασικό πρόσταγμα της κοινωνίας για αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος».
