Αν η Ιταλία έχει μία φορά ανάγκη να διαγραφούν τα χρέη που απέκτησε μέσα στην πανδημία τότε η Ελλάδα όχι μόνο είναι η χώρα που δικαιούται πιο πολύ απ’ όλες να τύχει της ίδιας αντιμετώπισης αλλά θα είναι και η πιο ωφελημένη από την εξέλιξη αυτή, αφού διαθέτει το δεύτερο υψηλότερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στον κόσμο μετά την Ιαπωνία. Μια στιγμή όμως. Για ποια εξέλιξη μιλάμε; Αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διαγράψει τα χρέη μας;
Για τη φωτιά που άναψε τις τελευταίες ημέρες σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη ευθύνεται εν μέρει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ-Μαρία Σασόλι καθώς από τη δική του δήλωση, ότι η διαγραφή χρεών είναι μία ενδιαφέρουσα υπόθεση εργασίας, άνοιξε ξανά η κουβέντα για το κατά πόσο είναι εφικτό η ΕΚΤ να «σβήσει» τα χρέη που αναγκαστικά «σήκωσαν» οι χώρες της Ευρωζώνης για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Τα λόγια του Σασόλι … αξιοποιήθηκαν καταλλήλως από τον γνωστό υποστηρικτή της διαγραφής χρεών Ματέο Σαλβίνι. Ο ηγέτης της Λέγκας του Βορρά είπε ότι επιτέλους η Ευρώπη αναγνωρίζει τις προτάσεις του. Και κάπως έτσι φτάσαμε στη δήλωση του Ρικάρντο Φρακάρο, στενού συνεργάτη του Ιταλού πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε, σύμφωνα με την οποία η ΕΚΤ πρέπει είτε να ακυρώσει τα ομόλογα που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας είτε να επιμηκύνει τη λήξη τους.
Τελικά υπάρχει ζήτημα διαγραφής ή όχι; Επισήμως δεν υπάρχει ούτε μία πιθανότητα στο δισεκατομμύριο έστω να συζητηθεί το συγκεκριμένο θέμα. Πόσω μάλλον τώρα που αρχίζει να φαίνεται φως στο βάθος του τούνελ. Επειδή, όμως, το θέμα «πουλάει» και παράλληλα ενδείκνυται ως προς την εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων σε περίοδο μεγάλης έντασης και κόπωσης από την πανδημία, μπορεί πολύ εύκολα από απλή φωτιά να μετατραπεί σε… πύρινη λαίλαπα.
Για παράδειγμα, ο ευρωβουλευτής του κόμματος του Σαλβίνι, Μάρκο Τζάνι, προσπάθησε να… στριμώξει δια της πλαγίας οδού την Κριστίν Λαγκάρντ, ρωτώντας την αν ανησυχεί ότι μπορεί να χρεοκοπήσει η ΕΚΤ στην περίπτωση που τα 3,5 τρις. ομολόγων που έχει αγοράσει χάσουν σε αξία. Μην ανησυχείτε για την ΕΚΤ, μπορεί να τυπώνει χρήμα και δεν θα χρεοκοπήσει, απάντησε με νόημα.
Η Λαγκάρντ τόνισε ότι το ενδεχόμενο διαγραφής χρεών είναι τόσο έξω από κάθε συζήτηση που η ίδια θα παραβιάσει το καταστατικό της ΕΚΤ και μόνο αν το σκεφτεί. «Υπάρχει το άρθρο 123 της Συνθήκης, το οποίο απαγορεύει μία τέτοια προσέγγιση και σέβομαι τη Συνθήκη. Τελεία και παύλα», πρόσθεσε.
Όσο και αν μας συμφέρει, κατά κάποιο τρόπο, ότι τη συζήτηση ανοίγει κάποια άλλη χώρα – οπότε δεν κινδυνεύουμε να θεωρηθούμε γραφικοί, αντιδραστικοί ή παράλογοι – δεν υπάρχει καμία απολύτως πιθανότητα να ακυρώσει ομόλογα η ΕΚΤ, τουλάχιστον με τα όσα ισχύουν σήμερα.
Θέμα όμως υπάρχει. Γίνονται συζητήσεις και στην ΕΚΤ και στην Κομισιόν, εκπονούνται μελέτες και παρατηρείται έντονη κινητικότητα για το τι θα συμβεί με τη διαχείριση των χρεών της πανδημίας. Σε κανέναν δεν αρέσει ότι το χρέος της Ελλάδας θα φτάσει στο 200% του ΑΕΠ, πάνω που είχε αρχίσει να μπαίνει σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης και μείωσής του, και της Ιταλίας στο 160%. Όσο και αν υπάρχουν φωνές που ζητούν αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία από το 2022 ή ακόμα και ανεπίσημα μνημόνια, όλοι γνωρίζουν ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιβληθούν προγράμματα λιτότητας σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα και μάλιστα για χρέη για τα οποία δεν ευθύνονται στην ουσία.
Άρα, η Ευρώπη βρίσκεται προ των ευθυνών της και η Γερμανία γνωρίζει ότι πρέπει να βάλει νερό στο κρασί της για να βρεθεί μία φόρμουλα διευκόλυνσης. Ακόμη και το πιο απλό για να γίνει χρειάζεται το πράσινο φως της Γερμανίας. Αν λ.χ. η ΕΚΤ συνεχίσει με μηδενικά επιτόκια για χρόνια, ενδεχόμενο στο οποίο σήμερα το Βερολίνο αντιτίθεται, επιτυγχάνεται έμμεση ελάφρυνση του χρέους αφού οι χώρες μπορούν να δανείζονται άτοκα για να αντικαθιστούν ακριβότερο χρέος.
Το μήνυμα του Βερολίνου είναι ότι για να υπάρξουν ελαφρύνσεις ως προς την εξυπηρέτηση του χρέους θα πρέπει στο εξής οι χώρες-μέλη να αποδεικνύουν ότι ενδιαφέρονται να το μειώσουν και δεν ξοδεύουν αλόγιστα τους ευρωπαϊκούς πόρους.
Να θυμίσουμε εδώ ότι τον περασμένο Μάρτιο ο Μάριο Ντράγκι είχε δηλώσει ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο και γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι πρέπει να στηρίξουμε ο ένας τον άλλο και τα κράτη θα πρέπει όλα μαζί να επωμιστούν το βάρος και να διαγράψουν τα χρέη των επιχειρήσεων που θα δημιουργηθούν εξαιτίας του κορονοϊού. Όσο και αν οι υποστηρικτές των εύκολων λύσεων βρίσκουν πάτημα στα λόγια του Ντράγκι, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Ιταλός δεν είναι κανένας τυχαίος αλλά ο άνθρωπος που θεωρείται ότι πήγε κόντρα στη Γερμανία και έσωσε το ευρώ.
