Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Με τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη να βρίσκονται στα... χαρακώματα του εμπορικού πολέμου και τον προστατευτισμό να απειλεί να γυρίσει την παγκόσμια οικονομία πολλά χρόνια πίσω, ο Μάριο Ντράγκι κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καλώντας τους πολιτικούς ηγέτες της Ευρώπης να θέσουν ως πρώτη προτεραιότητα την εγγύηση των καταθέσεων και να μην περιμένουν πρώτα να περιοριστούν οι κίνδυνοι.
Ο βασικός φόβος σχετίζεται με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στην παγκόσμια και κατ'' επέκταση στην ευρωπαϊκή οικονομία η γενίκευση του εμπορικού πολέμου. Πληροφορίες του liberal.gr, αναφέρουν ότι στη διάθεση του Ντράγκι υπάρχουν συγκεκριμένες μελέτες που εκτιμούν ότι εκ των πραγμάτων οι ανησυχίες για τον εμπορικό πόλεμο θα επιφέρουν πλήγμα στην οικονομική δραστηριότητα. Από μόνη της η αβεβαιότητα θα μπορούσε να «συγκρατήσει» την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας κατά 0,5%. Αν, μάλιστα, ο εμπορικός πόλεμος γίνει παγκόσμιος θα μπορούσε να περιορίσει κατά 2-3 ποσοστιαίες μονάδες το παγκόσμιο ΑΕΠ.
Όλα αυτά δείχνουν ότι παρά το γεγονός πως η παγκόσμια κρίση του 2008 και η κρίση χρέους του 2011-13 πέρασαν για τα καλά για την Ευρώπη, οι πολλαπλές εστίες αβεβαιότητας δεν επιτρέπουν εφησυχασμό, ενώ παράλληλα υπάρχει και ο αστάθμητος παράγοντας «Ιταλία». Κατά συνέπεια, ο «Σούπερ Μάριο» προτίθεται να συνεχίσει την εκστρατεία του για να πείσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να μην διστάσουν και να προστατεύσουν τις καταθέσεις, αν θέλουν να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα.
Επί εποχής Βόλγκανγκ Σόιμπλε, η πάγια θέση της Γερμανίας ήταν ότι πρώτα πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει κίνδυνος «κουρέματος» - ή ότι τέλος πάντων ο κίνδυνος είναι μικρός – και μετά να δημιουργηθεί ένα ταμείο που θα εγγυάται για τις καταθέσεις στην περίπτωση «κουρέματος». Και όλα αυτά, επειδή ο ευρωπαϊκός Νότος είναι αυτός που διαθέτει τα υψηλότερα επίπεδα «κόκκινων» δανείων (κυρίως Ελλάδα σε ποσοστό και Ιταλία σε όγκο προβληματικών χορηγήσεων) και παράλληλα αυτός που χρωστάει στο ευρωσύστημα, όπως αποδεικνύεται από το Target 2.
Όμως, ο Ντράγκι, μιλώντας προχθές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκαθάρισε ότι ο διαχωρισμός μεταξύ της αμοιβαιοποίησης των κινδύνων και της προσπάθειας περιορισμού των κινδύνων δεν πρέπει να μας κρατάει πίσω. Η παρέμβαση του Ντράγκι έρχεται στην ουσία να επαναφέρει την ισορροπία, αφού πριν από λίγους μήνες είχε προκαλέσει έκπληξη με την τοποθέτησή του.
Ήταν Νοέμβριος του 2017 όταν ο Ιταλός, σε μία πρωτοφανή ευθυγράμμιση με τις γερμανικές θέσεις, τόνισε με κάθε επισημότητα ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ενιαίο σύστημα εγγύησης καταθέσεων στην Ευρωζώνη, αν πρώτα δεν μειωθούν ουσιαστικά τα «κόκκινα» δάνεια. Κάπως έτσι επιταχύνθηκε η αποδόμηση του project της Τραπεζικής Ένωσης, η οποία είχε ξεκινήσει μέσω των γερμανικών πιέσεων και με αφορμή τα προβλήματα του ευρωπαϊκού Νότου.
Όμως, ο ίδιος ο Ιταλός θεωρείται ίσως ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του Ενιαίου Συστήματος Εγγύησης Καταθέσεων (EDIS) και μάλιστα οι πληροφορίες θέλουν τον επικεφαλής της ΕΚΤ να έχει καταρτίσει ολοκληρωμένο σχέδιο για την υλοποίηση του EDIS, το οποίο επιθυμεί να αφήσει παρακαταθήκη στον αντικαταστάτη του. Υπενθυμίζεται ότι ο Ντράγκι θα αποχωρήσει από το γραφείο του στον πύργο της Γκροσμαρκτχάλε τον Οκτώβριο του 2018.
Ο επικρατέστερος υποψήφιος είναι φυσικά ο Γενς Βάιντμαν, ο επικεφαλής της γερμανικής Μπούντεσμπανκ, ο οποίος, ωστόσο, δεν μπορεί να αντιπροσωπεύει κάτι διαφορετικό από τις γερμανικές θέσεις, όσο και αν θέλουμε να πιστέψουμε στην ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Άλλωστε, ο Βάιντμαν έχει προετοιμάσει το έδαφος διατηρώντας αποστάσεις από τις απόψεις του Ντράγκι για απόσυρση του QE και την αύξηση των επιτοκίων.
Μπορεί οι Ευρωπαίοι να μιλάνε για την εμβάθυνση της Ευρώπης, την τραπεζική ένωση και την κατάρτιση κοινού προϋπολογισμού, όμως τα δύο σημαντικότερα ζητήματα που απειλούν πραγματικά την Ένωση είναι το προσφυγικό και ο εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησε ο Τραμπ. Εκεί ο Ντράγκι δεν μπορεί να επέμβει. Αυτό που μπορεί να κάνει είναι να καθυστερήσει την ευθυγράμμιση της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed).
Στην πρόσφατη σύνοδο για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης οι Ευρωπαίοι έδειξαν ότι το project του EDIS θα μείνει στα χαρτιά για πολλά χρόνια ακόμη αν δεν υπάρξει το πράσινο φως από τη Γερμανία.
Η λογική λέει ότι ο Βάιντμαν δύσκολα θα επιδείξει την πολιτική ευελιξία και τις ηγετικές ικανότητες του Ντράγκι, ενώ οι τελευταίες πληροφορίες που θέλουν και τον Μπενουά Κερέ να συμμετάσχει στην κούρσα διαδοχής του Ντράγκι – π[ου θα ήταν πιο κοντά στις θέσεις του - δεν επιβεβαιώνονται.
Ο Ιταλός έχει συνηθίσει να... ντύνεται «Σούπερ Μάριο» τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης χρέους, όμως στη συγκεκριμένη συγκυρία η διάσωση της Ευρωζώνης και η πολιτική διαχείριση της ιταλικής κυβέρνησης δεν είναι στις δικές του αρμοδιότητες. Ούτε ο εμπορικός πόλεμος, ο οποίος σύμφωνα με τον Ντράγκι απειλεί την Ευρώπη. Έτσι, ο επικεφαλής της ΕΚΤ το μοναδικό μεγάλο έργο που μπορεί να αφήσει είναι η εγγύηση των καταθέσεων, όμως δύσκολα κανείς μπορεί να ποντάρει στη διάθεση των Ευρωπαίων να μοιραστούν τους κινδύνους...
