Διαβάζουμε και ακούμε παντού για τον κίνδυνο σημαντικής ανόδου στις επικείμενες ευρωεκλογές των δυνάμεων της ακραίας Δεξιάς, της εθνικιστικής Δεξιάς, της σκληρής Δεξιάς ή της νέας Δεξιάς, όπως πλέον παρουσιάζονται όλες οι εκφάνσεις του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες του Ευρωβαρόμετρου, η προτεραιότητα των Ευρωπαίων ψηφοφόρων βρίσκεται στην καταπολέμηση της φτώχειας και του οικονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού, στη στήριξη της οικονομίας και στην ανάγκη δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης, αλλά όχι στο μεταναστευτικό και στον ευρωσκεπτικισμό. Δηλαδή όχι στα δύο κυρίαρχα θέματα αιχμής των συγκεκριμένων κομμάτων.
Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου κατεβαίνουν δυο ομάδες δεξιότερα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). Η πρώτη είναι η ομάδα του ECR (Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές), στην οποία εντάσσονται τα κόμματα «Αδέλφια της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι, το ισπανικό VOX καθώς και το πολωνικό κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη». Η δεύτερη ομάδα είναι η ID (Ταυτότητα και Δημοκρατία), της οποίας μέλη είναι η γαλλική «Εθνική Συσπείρωση» του Τζορντάν Μπαρντέγια και της Μαρίν Λεπέν, η Λέγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι και το AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία).
Παρ’ όλο που μερικά κόμματα, όπως για παράδειγμα το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι κρατούν ανοικτούς δίαυλους επικοινωνίας με το ΕΛΚ, ειδικά μετά από την εγγύηση του Μάριο Ντράγκι ότι η Μελόνι θα έθετε σε αμφισβήτηση την κεντρική οικονομική γραμμή της Ευρώπης, οι διαφορές με το ΕΛΚ παραμένουν ευδιάκριτες σε ορισμένα θέματα και αρκετές θολές σε άλλα.
Τα βασικά κοινά χαρακτηριστικά των κομμάτων του ECR και ID αφορούν το μεταναστευτικό και τον ευρωσκεπτικισμό. Όλα τα κόμματα τάσσονται επίσης κατά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της ατζέντας της ταχείας πράσινης μετάβασης, αφού εκφράζουν διαφορετικές από τις κυρίαρχες απόψεις για την κλιματική κρίση. Παράλληλα και οι δυο ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες, υποστηρίζουν ότι οι κεντρικές πολιτικές αποφάσεις των Βρυξελλών, έχουν βλάψει τις οικονομίες πολλών κρατών μελών, που διαθέτουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, η δυναμική των συγκεκριμένων κομμάτων στην παρούσα φάση δεν βασίζεται μόνο στη ρατσιστική και ξενοφοβική τάση των ψηφοφόρων, αλλά και στην οικονομική ανασφάλεια. Για παράδειγμα, τα μεγάλα ποσοστά που συγκέντρωσε το Ολλανδικό Κόμμα για την Ελευθερία (PPV), σύμφωνα με τις μετρήσεις οφείλονται τόσο στην αντιισλαμική ρητορική του Γκέερτ Βέντερς, όσο και στις διαμαρτυρίες για την ακολουθούμενη αγροτική πολιτική.
Δηλαδή τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα «κανονικοποιούνται» ως ένα βαθμό στη συνείδηση των ψηφοφόρων, ενστερνιζόμενα τις ανησυχίες τους για την καταπολέμηση της φτώχειας και την οικονομική ανασφάλεια, τις οποίες ιεραρχούν πλέον υψηλότερα από τη στενή ρητορική μίσους που χρησιμοποιούσαν μέχρι σήμερα. Όπως είχε αναφέρει ο Γερμανός φιλόσοφος, Γιούργκεν Χάμπερμας, η άνοδος της ακροδεξιάς δεν αποτελεί ένα συγκυριακό σύμπτωμα. Καθώς ο ακροδεξιός λαϊκισμός είναι επικίνδυνος διότι παρασύρει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Τμήματα του πληθυσμού που είναι γεμάτα άγνοια, ελλιπή ή ψευδή ενημέρωση, αγωνίες, φόβους και ανασφάλεια για το μέλλον.
Ωστόσο, στο πυρήνα όλων των καίριων προβλημάτων, που δεν είναι άλλος από την οικονομία, οι πολιτικές ομάδες του ECR και του ID, δεν εκφράζουν ούτε ξεκάθαρες, ούτε συγκεκριμένες απόψεις. Διατυπώνοντας θέσεις που είτε είναι αντιφατικές, είτε δεν απέχουν από αυτές της παραδοσιακής Αριστεράς. Και δεν είναι λίγες οι φορές, που τα κόμματα της ακροδεξιάς, καρπώνονται ψήφους στα παραδοσιακά προπύργια της ευρωπαϊκής Αριστεράς, αποκτώντας προβάδισμα σε φτωχότερες περιοχές και σε κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την ανεργία. Με κλασσικότερο παράδειγμα αυτό της Γαλλίας όπου το κόμμα της Μαρί Λεπέν, έχει αλώσει την εκλογική βάση του Μελανσόν.
Σε ένα άλλο παράδειγμα το γερμανικό ακροδεξιό κόμμα AfD, εκφράζει φιλελεύθερες οικονομικές προτάσεις αλλά και ισχυρό προστατευτισμό, πίστη στις ελεύθερες αγορές αλλά και έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημοσιονομική σταθερότητα αλλά και επιδοματικές πολιτικές.
To «σκληρό δεξιό» κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι, έχει εγκαταλείψει τα σενάρια εξόδου από τη Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει αφήσει στην άκρη τα σενάρια περί κρατικοποιήσεων, έχει διαψεύσει στην πράξη από την πρώτη στιγμή τους ιδιαίτερους δεσμούς που είχε με τη Μόσχα και έχει ενστερνιστεί πλήρως τις ευρωπαϊκές θέσεις απέναντι στη Κίνα. Οικονομικά φιλελεύθερο δηλώνει και το Ισπανικό VOX.
To γεγονός ότι με αυτήν την οικονομική ατζέντα τα κόμματα που κινούνται δεξιότερα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, κερδίζουν ψήφους από την παραδοσιακή αριστερά, παραμένει ανεξήγητο. Διότι αποκλείεται να προσελκύουν ψήφους μέσω της υπόλοιπης ατζέντας τους για το μεταναστευτικό, για την κoινότητα των LGBT, για τα δικαιώματα των γυναικών και για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, που αποτελούν την προμετωπίδα των αριστερών κομμάτων. Εκτός και αν οι πολιτικές αυτές έχουν χάσει πλέον τη βαρύτητα τους και την προτεραιότητα τους στα μάτια των ψηφοφόρων του χώρου της ευρωπαϊκής αριστεράς που βιώνει τη συρρίκνωση της.
Το πρόσφατο παράδειγμα της αποσκίρτησης της βουλευτού των Συντηρητικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, Νάταλι Έλφικ η οποία είναι δηλωμένη ξενοφοβική, μέλος της εθνικιστικής ομάδας ERG και ένθερμη οπαδός του Brexit και της εισόδου της στο Εργατικό Κόμμα δείχνει ότι τα κομματικά σύνορα και οι ιδεολογικοί διαχωρισμοί που γνωρίζαμε, ίσως και να μην ισχύουν πλέον.
Στη χώρα μας οι ακροδεξιές δυνάμεις παραμένουν γραφικές πολιτικές καρικατούρες. Περιχαρακωμένες πίσω από ξεπερασμένα προσωπεία, αφού συμπεριλαμβάνουν τα υπολείμματα του εθνικοσοσιαλιστικού μηχανισμού της Χρυσής Αυγής, κάποιες παραθρησκευτικές οργανώσεις που έχουν αποκτήσει κοινή εκπροσώπηση, καθώς και ένα ρωσόφιλο λαϊκίστικο συνονθύλευμα. Οι οικονομικές θέσεις αυτών των δυνάμεων, ταυτίζονται πλήρως με τις αντίστοιχες των δυνάμεων της αριστεράς. Η κοινή τους συνισταμένη είναι ο κρατισμός και η οπισθοδρόμηση. Που όπως φαίνεται είναι έννοιες που παραμένουν δημοφιλείς στις περιοχές των πολιτικών άκρων.
